Биологиядан жарты жылды??а арнал?ан олимпиада тапсырмалары.

Әр дұрыс жауап 2 балдық шкаламен бағаланады.
1.Балдырлар жасушасына жасыл түс береді:
А. Хлорофил Б. Хромопласт С. Хлороформ
Д. Хромотофор Е. Лейкопласт
2. хломидомонаданың қозғалуы:
А. Ядро арқылы Б.қабықша арқылы С. Талшықтары арқылы
Д. Хромотофоры арқылы Е. Көзшесі арқылы
3.Қазақстанның «Қызыл кітабы» тұнғыш рет жарыққа шықты:
А. 1988ж Б. 1991ж С. 1978ж Д. 1998ж Е. 1996ж
4. Жасушаны алғаш көрген ғалым:
А. А. Левенгук Б. Ж. Б. Ламарк С. К. Линней Д. Р. Гук Е. Г. Галилей
5. Негізгі өсімдік жүйесінің ең жоғарғы сатысы:
А. Туыс Б. Түр С. Класс Д. Бөлім Е. Тұқымдас
6. Сабақтың қалындап жуандап өсуі....байланысты:
А. Тоз және тің Б. Камбий С. Жасымықшалар Д. Өзек Е. Сүрек
7. Жасушаның цитоплазмасы:
А. Түссіз қоймалжын зат Б. Ұсақ денешіктер С. Тығыз зат Д. Ірі денешіктер Е. Шағын денешік
8. Төменгі сактыдағы өсімдіктер:
А.мүк Б. Балдыр С. Плаун Д.қырықбуын Е. Шымтезек мүгі
9. Мүктерді зерттейтің ғылым саласы:
А. Биология Б. Цитология С. Бриология Д. Микология Е.Ботаника
10. Өсімдіктер мен жануарлар қорғалатын арнайы тұтас табиғи аймақ?
А. Қорықша Б. Қорық С.Саяжай Д. Жылы жай Е.Ұлттық саябақ
11. Тің орналасқан қабат
А. Тоз Б. Камбий С. Сүрек Д. Қабық Е. Өзек
12. Тіршілік қаблетін ұзақ уақыт сақтап, өте баяу өсетін бүршік:
А. Төбе Б. Қолтық С. Қосалқы Д. Бұйыққан Е.өсу бүршігі
13. Барлық өсімдіктер дүниесі аталады:
А. Айқас тозандану Б. Ұрықтану С. Фауна Д. Бриология Е. Флора
14. Орманның батпаққа айналуына себепші болатын мүк:
А. Шымтезек мүгі Б. Бауыр мүгі С. Көкек мүгі Д. Нұрлы мүк Е. Қабыршақты мүк
15. Тамырдың ұшынан өсуін қамтамасыз ететін жасушалар:
А. Өткізгіш ұлпа Б. Түзуші ұлпа С. Тірек ұлпасы Д. Жабын ұлпасы Е. Бөліп шығарушы
16. Картоптың түрі өзгерген жер асты өркені:
А. Тамырсабақ Б. Шырынды сабақ С. Түйнек Д. Пиязшық Е. Сояулар
17. Алакөл қорығы : А. Талас алатауында
Б. Манғыстауда С. Іле алатауында Д. Алматы облысында Е. Оңтүстік алтайда
18. Жемістің сыртқы қабатында эфир майы көп өсімдікті белгіленіз:
А. Асбұршақ, үрмебұршақ Б. Апельсин, мандарин С. Құрма, асқабақ Д. Інжір жаңғақ Е. Алхоры, шабдалы.
19. Тіннің құрамына не кіреді:
А. Сүзгілі түтіктер Б. Өзек С. Ксилема Д. Сүрек Е. Өткізгіш шоқтар
20. Жоғарғы споралы өсімдіктердің қайсысы ақ түсті болады?
А. Далалы қылқан Б. Көкек мүгі С. Шымтезек мүгі Д. Ламенария Е. Сфагнум
21. Гүлде ұрықтану қайда болады:
А. Тозаңқапта Б. Тұқым бүршігінде С. Гүл табаныңда Д. Аталықтың аузында Е. Аналықтын мойынында
22. Жүгері жақсы дамып жетілу үшін қажетті жағдайлар
А. Тамырына ауаның көп баруы қажет емес Б. Көленкелі жер С. Салқын температура Д. Жылу және жарық Е. Көп ылғалды жер
23. Түр:
А. Ен ірі топ және жеке бактерия Б. Тек өсімдіктерден тұрады С. Тірі ағзалар жүйесіндегі жүйесіндегі негізгіқұрылымдық өлшем бірлігі Д. Ұрпақ бермейді Е. Популяция құрамайды
24. Жапырақ жүйелерінің қызметі:
А. Заттарды өткізу, тірек Б. Фотосинтез С. Бүршікті зақымданудан қорғау Д. Буланудан қорғаныс Е. Көбеюге қатысады
25. фотосинтез барысында өсімдікте қандай зат түзіледі:
А. Гликоген Б.пластидтер С. Крахмал Д. Хлорофил Е. Май
Тапсырма № 1.
1. дұрыс көрсетілген тұжырымды табыныз: 2бал
Тұқым — өсімдіктің вегетативьі мүшесі.
Өсімдіктің тұқымы топырақтан өніп шыққаннан кейін жер бетінде жапырағы бар сабағы қылтиып шығады мұны өскін дейді.
Тұқымның өнуіне температурасы салқын және ылғалды болуы керек
Тұқымда эндосперм болмайды оның орнына тұқым қауызы орналасады.
5. Тұқым дегеніміз – тұқымды өсімдіктердің көбеюіне және таралуына арналған мүше ( орган )
511238515621000Тапсырма № 2.
төмендегікөрсетілген суретті қарап шығыныз. Қандай тамыр жүйелері бейнеленген? Тамырлардың шығу тегіне қарай төмендегі суретте 1 - 3 цифрлармен қандай тамырлар бейнеленген? 8бал
Тамыр түрлері: № Сипаттамсы №
Шашақ тамыр Сабақ пен жапырақтан өсіп шығады. Негізгі тамырлар Негізгі тамырдың жан жағынан таралады Жанама тамырлар Негізгі тамыр өте жақсы жетіледі Қосалқы тамыр Жуандамай, басқа жанама және қосалқы тамырлармен бірдей өседі Кіндік тамырлар Тұқымның ұрық тамыршасынан дамыйды. left000
2. Дұрыс көрсетілген тұжырымды табыныз?
Тамыр – өсімдіктің жер асты мүшесі.
Тамыр – тамыр оймақшасы бөлімінен тұрады.
Емізік тамыр – паразитті тіршілік ететін өсімдік тамырлары.
Тамыр – жасушадағы артық суды буландырады.
Бүршік, гүл, жеміс бекінеді.
3. Тамыр қызметі:
A. топырақтан сінірген суды және онда еріген минералды тұздарды сабаққа өткізеді.
Б. насекомдарды аулау құралына айналған
B. транспирацияға қатысады.
Г. Оттегіні сініріп көмір қышқыл газын шығарады
Тапсырма № 3.
Задание 1.
Төмендегі тамыр аймақтары көрсетіген суретті қараныз. Тамырдың қандай бөлімдері 1-5 сандарының аралығында бейнеленген? Сол көрсетілген аймақтарының қызметі? 5бал
Тамыр бөлімдері № сипаттамасы №
Бөліну Қорғаныш,
Топырақтағы үйкелісті азайтады Созылу (өсу) Суды және суда еріген минералды заттарды жер үсті мүшелеріге тасымалдайды Оймақшасы Топыраққа терең енуін қамтамасыщ етеді Сору Тамыр түктері бар бөлік Өткізу Сыртқы, ортанғы, ішкі болып үш қабаттан тұрады. lefttop00Тапсырма № 4.
Суретті қарап. Өркенде көрсетілген сызба нұсқаны толтырыныз. 5бал
Сабақ Жанама бүршік Буын аралық Төбе бүршік Ұзарған өркен Т F
Қысқарған өркен T F
Кезектесе орналасу T F
Қарама-қарсы орналасу T F
Тапсырма № 5.
Өсімдіктер бөлімдеріне тән белгілерді анықтаңдар. Кестені толтырыңдар. ( «+» белгісін пайдаланыңдар). 3бал
Өсімдіктер белгілері Папортниктер Балдырлар
Өсімдіктер көпшілігі- шөптесін өсімдіктер Агар – агар алынады. Споралараларын жәрі дәрмек жасауға пайдаланылады. Саргассум, спирогира түрлері бар. Жасушасындағы хлоропласттарды – хромотофор дейді. Тапсырма № 6. Өсімдіктер қасиеттеріне тән белгілерді анықтаңдар. Кестені толтырыңдар. ( «+» белгісін пайдаланыңдар). 3бал
Бейімделу қасиеттері
Бунақденелілер арқылы тозаңдану
Жел арқылы тозаңдану
Гүлінде тәтті шырынының болуы Күлтежапырақшаларының ашық реңді болуы Гүлдерінің ашық реңді болмауы және оларда тәтті шырынның жоқтығы Гүлдерінде үлпілдеген аналық ауызы болады Гүлдерінің жұпар иісті болуы Гүлдерінің иісі болмайды Тапсырма № 7. Мына төмендегі клетка топтарын ұлпа типіне қарай бөліңдер. 8 балл (1 балл).
Клетка топтары Жабын ұлпа Негізгі ұлпа Өткізгіш ұлпа
Сүзгілі түтіктері Өң Пияз қабыршағының клеткалары Хлорофильді клетка Түтіктер Жеміс жұмсағының клеткалары Тін Тапсырма № 8. Төменде келтірілген өсімдіктерді оларда кездесетін түрі өзгерген өркен мен түрі өзгерген жапырақ типіне қарай бөліңдер. 3 балл
Түрі өзгерген өркендер:
Б. Өркендік мұртшалар
В. Тамырсабақ
Д. Пиязшық
Түрі өзгерген жапырақтар:
L. Су қорына айналған
J. Тікенектер
R. Мұртшалар
Өсімдіктер атаулары:
1. Қияр
2. Долана
3. Інжугүл
5. Жауқазын
6. Алое
7. Кактус
9. Бұршақ
10. Пияз
11. Бүлдірген
Б В Д L J R
Тапсырма № 9.
Қосжарнақтылар мен даражарнақтылар кластарын мына белгілер бойынша
салыстырыңдар. 4 балл
Белгілер
Қосжарнақтылар
классы Даражарнақтылар
классы
Тұқым жарнағының саны
А) біреу
Б) екеу Тамыр жүйесі:
А) кіндікті
Б) шашақты Камбиі болмайды Жай және қынапты жапырақтар Доғалы және параллельді жүйкелену Тапсырма № 10. Төменде жоғарғы сатылы және төменгі сатылы өсімдіктер өкілдері және оларға тән мүшелер тізімі көрсетілген. 9 бал
Өсімдіктер аттары:
1Көкек мүгі 2 Хлорелла
3 Сфагнум 6 Плаун
8 Улотрикс9 Қырықбуын10 шоқпарбас
14 Маршанция 12 Кладофора
Мүшелері:
В РизоидтарГ Антеридии
Д Архегонии Е ҚауашақЖ ӨскіншеЗ Гаметофит
И Спорофит М ТамырН СабақО ЖапырақП Спорангий Т ризоид
С таллом Ф хромотофор
У талшықтар Жоғарыда аталған өсімдіктердің қандай топтарға жататынынын анықтап, оларға тән мүшелерді анықтаңдар. Жауаптарыңды кестеге жазыңдар.
Балдырлар
Мүктер
Папортниктер
Өсімдіктер
Мүшелері
1- ТУР
1. Д
2. С
3. С
4. Д
5. Д
6. В
7. А
8. Б
9. С
10. Б
11. Д
12. Д
13. Е
14. А
15. Б
16. С
17. Д
18. Б
19. А
20. Е
21.Б.
22. Д
23. С
24. А
25 С
2 ТУР.
№ 1. 2
2,5
№ 2.
8
Тамыр түрлері: № Сипаттамсы №
Шашақ тамыр Б Сабақ пен жапырақтан өсіп шығады. 1
Негізгі тамырлар 2 Негізгі тамырдың жан жағынан таралады 3
Жанама тамырлар 3 Негізгі тамыр өте жақсы жетіледі А
Қосалқы тамыр 1 Жуандамай, басқа жанама және қосалқы тамырлармен бірдей өседі Б
Кіндік тамырлар А Тұқымның ұрық тамыршасынан дамыйды. 2
1,3
А
№ 3. 5
Тамыр бөлімдері № сипаттамасы №
Бөліну 2 Қорғаныш,
Топырақтағы үйкелісті азайтады 1
Созылу (өсу) 3 Суды және суда еріген минералды заттарды жер үсті мүшелеріге тасымалдайды 5
Оймақшасы 1 Топыраққа терең енуін қамтамасыщ етеді 3
Сору 4 Тамыр түктері бар бөлік 4
Өткізу 5 Сыртқы, ортанғы, ішкі болып үш қабаттан тұрады. 2
№ 4. 5
Сабақ 5
Жанама бүршік 2,3
Буын аралық 4
Төбе бүршік 1
Ұзарған өркен Т F
Қысқарған өркен T F
Кезектесе орналасу T F
Қарама-қарсы орналасу T F
Тапсырма № 5. 3
Өсімдіктер белгілері Папортниктер Балдырлар
Өсімдіктер көпшілігі- шөптесін өсімдіктер + Агар – агар алынады. +
Споралараларын жәрі дәрмек жасауға пайдаланылады. + Саргассум, спирогира түрлері бар. +
Жасушасындағы хлоропласттарды – хромотофор дейді. +
Тапсырма № 6. 3
Бейімделу қасиеттері
Бунақденелілер арқылы тозаңдану
Жел арқылы тозаңдану
Гүлінде тәтті шырынының болуы + Күлтежапырақшаларының ашық реңді болуы + Гүлдерінің ашық реңді болмауы және оларда тәтті шырынның жоқтығы +
Гүлдерінде үлпілдеген аналық ауызы болады +
Гүлдерінің жұпар иісті болуы + Гүлдерінің иісі болмайды +
Тапсырма № 7. Мына төмендегі клетка топтарын ұлпа типіне қарай бөліңдер. 8 балл
Клетка топтары Жабын ұлпа Негізгі ұлпа Өткізгіш ұлпа
Сүзгілі түтіктері +
Өң + Пияз қабыршағының клеткалары + Хлорофильді клетка + Түтіктер +
Жеміс жұмсағының клеткалары + Тін + Тапсырма № 8. Төменде келтірілген өсімдіктерді оларда кездесетін түрі өзгерген өркен мен түрі өзгерген жапырақ типіне қарай бөліңдер. 3балл
Б В Д L J R
1,11 3 10,5 6 7 9
Тапсырма № 9. 4
Белгілер
Қосжарнақтылар
классы Даражарнақтылар
классы
Тұқым жарнағының саны
А) біреу
Б) екеу б а
Тамыр жүйесі:
А) кіндікті
Б) шашақты а б
Камбиі болмайды +
Жай және қынапты жапырақтар +
Доғалы және параллельді жүйкелену +
Тапсырма № 10. 9
Балдырлар
Мүктер
Папортниктер
Өсімдіктер 2,8,12 1,3,14 10,9,6
Мүшелері И,з,г,с,у,ф В,г,д,е,з Ж,д,г,з,п,н,м,о,