Ашы? саба? ?аза? тілінен, 5 сынып, Та?ырыбы: А?ын ?она?тар
Мерзімі: 10.02.2015 жыл
П‰ні: JазаK ‰дебиеті
Сыныбы: 5 «€»
СабаKтыS таKырыбы: Мaхтар €уезовтыS «АKын KонаKтар» ‰Sгімесі
СабаKтыS маKсаты:
Білімділік: «АKын KонаKтар» шыCармасын талдай отырып, шыCарма кейіпкерлерініS ішкі сарайын,сезім сырларын aCа отырып, кейіпкерлер арасындаCы ізгілік Kарым – Kатынасты талдау.
ДамытушылыK: ОKушыныS тіл байлыCын дамыту, есте саKтау, танымдыK даCдысын Kалыптастыру, ой белсенділігін арттыру,шыCармашылыKKа баулу;
Т‰рбиелік: `лы адамдардыS еSбек жасын Kaрметтеп _лгі алуCа, елініS саналы азаматы болуCа, ш‰кірттерді рухани KaндылыKтар арKылы патриотизмге т‰рбиелеу.
СабаKтыS т_рі: АшыK сабаK
СабаKтыS ‰дісі: JaрылымдыK талдау, сaраK – жауап, т_сіндіру, ™зіндік жaмыс, проблемалыK сaраKтар Kою.
СабаKтыS к™рнекілігі: интерактивті таKта, слайдтар, семантикалыK карта.
П‰наралыK байланыс: бейнелеу ™нері, халыKтыK педагогика.
СабаKтыS барысы:
1.`йымдастыру кезеSі:
ОKушылармен амандасу.
ОKушыларды т_гендеу.
СабаKKа Kажетті Kaралдарды тексеру.
ОKушы назарын сабаKKа аудару.
2. Кіріспе
МaCалімніS с™зі:
Тарих Kана, халыK Kана туатын,
АлыптардыS арKа тaтпас кім атын?
`лы арманын жырлау _шін KазаKKа,
Керек болды Абай сынды `лы аKын!
АйдыS орнын баса алады К_н Cана,
ТаудыS орнын баса алады шыS Cана.
`лы Абайды жырлау _шін KазаKKа
Керек болды Мaхтар сынды бір дана!
(Ж. €бдірашев)
Біз – aлы халыKтыS aрпаCымыз. «JазаKстан _шін €уезов – екінші Абай» ашыK сабаKта, Мaхтар €уезовте – жомарт, табиCаттыS жарыK д_ниеге тым сараS сыйлайтын біртуарлары, халKымыздыS парасат ‰леміндегі CасырлыK Cажайыптары, саф таза сaлу, айрыKша оKшау Kaбылыстар. JазаK ‰дебиетініS XIX CасырдаCы асKар биігі – Абай, XX CасырдаCы заSCар биігі – €уезов. Абайды €уезовтен б™ліп жара Kарай алмаймыз. Абайды ‰лемге танытKан – €уезов. Міне Абайдай aлы бабаларымыздыS барлыK Caмыры аKындарды халKымыздыS биік рухын,м‰дениетін, салт – д‰ст_рін, тaрмыс – тіршілігін танытты. Мaхтар €уезовтіS «Абай жолы» романын оKыCан адам тебіренбей Kоймайды.
3. Ой шаKыру
АбайдыS ™мірі мен шыCармашылыCы жайлы сaраK-жауап
Абай Kай жерде, нешінші жылы д_ниеге келді?
АбайдыS шын аты кім?
АбайдыS Kандай ™леSін білесіSдер?
МаCынаны тану
Мaхтар €уезов туралы т_сінік. ОKушылардыS Kосымша м‰ліметтері.
Бейнетаспа материалдарын к™рсету
JонаK туралы халыK наKылдары
Алайда халыK арасында «Jaтты KонаK келсе, Kой егіз табады, Kaтсыз KонаK келсе, малын KырсыK шалады», - деген де наKыл бар. Мaны Сырым батыр бала кезінде-аK Kалай теріске шыCарCан, еді, енді соCан тоKталсаK.
М™Sке бидіS _йіне Kaнанына мініп, Сырым бала келеді. Баланы к™зге ілмеген би: «БалаCа айран ‰кел», - депті.
ТаSертеS аулада семіз Kызыл тaсаKтыS _йелеп ™ліп KалCанына KайCырCан М™Sке:
«Jaтты KонаK Kонса, Kойы егіз табады, Kaтсыз KонаK Kонса, малын KырсыK
шалады», - деген. Jызыл тaсаK _йелеп ™ліпті. Бала, Kaтсыз KонаK болдыS. Енді _йімнен кет, - деп ызCар шашады. Сонда Сырым бала:
Олай болмас. «Jaтты KонаK Kонса, малы ™ліп, басы аман Kалады, Kaтсыз KонаK Kонса, ™зі ™ліп, малы иесіз Kалады», - деген. МеніS Kандай KонаK екенімді ™зіSіз біліSіз», - депті.
5. ЖаSа сабаK:
Б_гінгі сабаCымыздыS таKырыбы «АKын KонаKтар» ‰SгімесініS Kaрылымына талдау. (К_нін, таKырыбын д‰птерге жазCызу).
- Ал, балалар, кез – келген шыCармалардыS оKиCасы Kалай болса солай берілмейді,ол белгілі т‰ртіппен ™рістеп отырады, оKиCаныS долCан жері, орны, мезгілі к™рсетіледі, ондаCы адамдардыS сыртKы пішіні, мінез – KaлKы,іс – ‰рекеті, с™йлеген с™зі, к_йінуі, с_йінуі, еске т_сіруі болады. ОKиCаныS неден басталCаны, Kалай ™рбігені, аяKталCан соS немен тынCаны айтылады. Ал жазушы осы б™лшектерді келістіріп Kaрастырады. Оны шыCарманыS Kaрылымы немесе композиция дейміз. Jазір осы «АKын KонаKтар» ‰Sгімесін Kaрылымына Kарай талдаймыз.
€SгіменіS композициялыK Kaрылымы:
1. ОKиCаныS басталуы АбайдыS науKас к_йі.
2. ОKиCаныS дамуы Зере мен `лжанныS ‰Sгімелері.
3. Шиеленісуі Jaтты KонаKтардыS келуі, жырлары.
4. ШарыKтау шегі БарластыS батасы.
5. Шешімі JонаKтарды аттандыру.
Сатылай кешенді талдау. Кейіпкерлерге мінездеме
Кейіпкерлері:
Абай
Зере
`лжан
Барлас
Байк™кше
1-ші портрет
Бойы ™скен. Jол-аяCы aзарCан. Бaрын мaрны шолаKтау болушы еді, биыл біраз aзарып Kалыпты. Бет бейнесі де баладан г™рі ірілеSкіреп, бала-бозбалалыK Kалпына бейімделген. БіраK ‰лі сол м_сінде, _лкендік жоK. ТолыK балCын емес. Сидиып арыKтап, Kaр созылCан сияKты. К_н к™рмей ™скен реSі солCын, бойшаS Cана ™сімдік бейнелес. Бaрын Kара болушы еді,бетініS Kызылы да ар еді. Jазірде Kаладан KайтKандыK ж‰не ауру KосылCандыK бар ма, ‰йтеуір бозCылданCан. СaйыKтау KоSыр шашыныS арасынан бас KaйKасы да KылаSданып к™рінеді.
2-ші портрет
ШоKшалау Cана саKалы бар, келбетті келегн зор дауысты аKсары кісі
Бата
6. ЖаSа сабаKты бекіту.
СемантикалыK карта №1
р/с
СaраKтары
А.
Абай
€.
Зере
Б.
`лжан
В.
Барлас
Г.
Байк™кше
1
АбайдыS ‰Sгімешіл ‰жесі кім?
2
АбайCа домбыраны сыйCа тартKан кім?
3
Абай ауылына келген жас KонаK кім еді?
4
Абай KонаKтарCа сый беру туралы кімге aсыныс жасады?
5
13 жасар аKын бала кім еді?
СемантикалыK карта №2
Кейіпкер с™зі:
А.
Абай
€.
Зере
Б.
`лжан
В.
Барлас
Г.
Байк™кше
Ал, балам, ‰жеSмен екеумізді Kажай беруші едіS, жырдыS д_кені міне, жаSа келді. Мына кісі Барлас деген аKын.
«ШешеніS судай т™гілген,тыSдаушыS бардай егілген» дегендей, с™йлеуді де, тыSдауды да с_йген ел – даCы.
-Мaны айтKан кім? Осы ™леSді шыCарCан кім екен? -деп Барластан сaрады.
-Ж_рмеSдер, асыKпай, ‰лі біраз к_н KонаK боп жатып кетіSдер.
-€ріден келе жатKан деседі – ау, балам, бaныS т_бін...
-Апа, екеуіне де жаKсы Kап сый беріп аттандыршы.
СемантикалыK карта №3
р/с
СaраKтары
А) Дaрыс
€)Дaрыс емес
1
«Абай жолы» романындаCы негізгі кейіпкер – Абай.
2
`лжан – Kатігез, зaлым, Kара ниет адам.
3
€Sгіме АбайдыS жиырма жасар кезінен басталады?
4
Барлас пен Байк™кше жоK іздеп жaрген адамдар.
5
АбайдыS анасы KонаKтарCа отар-отар Kой тарту етті.
7. ЖаSа сабаKты Kорыту.
(ПроблемалыK сaраKтар арKылы)
€Sгімеден шаттыK сыйлар Kaдірет неден аSCарылады?
АбайдыS сауыCып кетуіне не себеп болды?
(Балалар ™здері Kорытады?)
МaCалімніS Kорытынды с™зі:
- €жесі мен анасыныS аузынан ‰Sгіме, жырларды естіп ™скен Абай, б_гінде KазаK _шін шоKтыCы биік aлы тaлCа. Абайды білмейтін KазаK жоK. Абайдай дананыS aрпаCы сендерсіSдер. Елбасымыз да сендердіS сапалы білім алуларыSа зор м_мкіндік жасап отыр. Еліміз _шін сендер де болашаKта еSбек етіп, Абай, Мaхтардай халKын с_йетін азамат болатындарыSа мен сенемін.
8. ОKушыларды баCалау.
Абайдай дана, Мaхтардай aлы,
БайKадым б_гін сабаKтан бaны.
........
«5» деген баCа алдыSдар б_гін.
Білімді наKтылап к™здеген,
Аламын оны деп ізденген.
........
АлдыSдар баCа «4» деген.
ЖаKсылардан ‰лі _лгі аларлыK,
ШыCарманы Kайтадан бір KаралыK.
......
Б_гінгі баCаларыSі KанаCаттанарлыK.
9. ^йге тапсырма беру.
ШыCармашылыK жaмыс.
«Асыл ‰жем»
«Jaтты KонаK»
«Бабамнан KалCан мaрам - домбырам» ойтолCау жазу.
Тексерілді: 10.02.2015жыл__________
15