6 класс открытый урок Тема: таза болса таби?ат — аман болар адамзат
Сабақтың тақырыбы:Таза болса табиғат-аман болар адамзат. Мақсаты:Білімділік: Балалардың табиғат туралы білімдерін тереңдете отырып, білімдерін ізгілендіру. Дамытушылық: “Табиғатым – тағдырым” биологиялық орталықпен байланысқан жұмысы арқылы оқушылардың ой - өрісін, дүниетанымын дамыту. Тәрбиелік: Табиғат-Ананы қорғауға және қастерлей білуге тәрбиелеу. Ақсу-Жабағылы қорығы Қорықтың символы-грэйг қызғалдағы Өсімдіктер әлемі. Қорғалжын қорығы. Қорғалжын мемлекеттік табиғи қорығы Астана қаласының оңтүстік батыс бөлігінен 130 км жерде орналасқан. Қорық аймағы өзіне Теңіз және Қорғалжын атты екі үлкен көлді қосады, ежелгі теңіздің қалдығы болып келеді, барлық ойықты жаппайды. Басқа да ұсақ су қоймаларымен бірге бұлар ерекше, балыққа бай және құстарға арналған сулы батпақты кешенді құрайды. Қорғалжын қорығында Қызыл кітапқа енгізілген барлығы құстың 32 түрі мекендейді. Олардың бірі ертегідей өте әдемі құс - қоқиқаз. Қорықтағы жануарлар әлемі небәрі 40 түрдей ғана. Қорғалжын қорығының ерекше табиғи кешені әлемнің аса қорғалатын аймағының тізіміне, Рамсар Конвенциясының «А» тобына енгізіледі, сонымен қатар, бұл аймақты ЮНЕСКО-ның тізіміне қосу жоспарланған. Сұрақ – жауап. 1. Қоршаған орта дегеніміз не?2. Қазақстанда қанша қорық бар? 3. Дүниежүзілік табиғатты қорғау күні қашан? 4. Жарықтың табиғи көзі? 5. Қорық дегеніміз не? Сөздік пен жұмыс Таза ауа-чистый воздухДем-дыханиеЖұту-дышатьҮнемі-постоянноОйлайсыңдар-думаетеНеғұрлым-поскольку,насколькоСоғұрлым-настолько. Сабақты қортындылау О, табиғат! Тағдырымсың сен менің, Сенің барлық өзен, тау мен көлдерің. Ауаң, суың, өсімдігің болмаса, Дүниеде қалай өмір сүремін. Құдіреті мол табиғат, мен саған, Әрқашанда алғыспен бас иемін... Үйге тапсырма 4-тапсырма Сөздікті жаттау 122 бет. Дұрыс, дәл таптың ! Дұрыс емес, ойлан! Сөйлеу үшін қажетті мүше. А) тілӘ) қолБ) кітап Дұрыс, дәл таптың ! Дұрыс емес, ойлан! Сөйлеу не үшін қажет? А) адамдардың сөйлесуі, түсінісуі үшінӘ) Ойнау үшінБ) Мазмұндау үшін Дұрыс, дәл таптың ! Дұрыс емес, ойлан! Сөйлеу не арқылы жүзеге асады? А) Кітап арқылыӘ) Тіа арқылы және сөздер мен сөйлемдер арқылыБ) Сабақтар арқылы Дұрыс, дәл таптың ! Дұрыс емес, ойлан! Мақал- мәтелдерді бағытпен қос Өнер алды Ұлт барТіл қаруы – сөз қызыл тілТіл бар жерде сөз қаруы - ой Өзіңді тексер Өнер алды Ұлт барТіл қаруы – сөз қызыл тілТіл бар жерде сөз қаруы - ой Сұрақ –жауап 1.Сөз неден құралады?2.Дыбыстар немен таңбаланады?3.Дыбыс пен әріптің айырмашылығы неде?4.“Ағаш” сөзінде неше дыбыс, неше әріп бар?5.“ Торғай” сөзінде неше дауысты, неше дауыссыз дыбыс бар? Жауабы 1.Сөз дыбыстан құралады.2.Дыбыстар жазуда әріппен таңбаланады.3. Дыбыстарды айтамыз, естиміз. Әріптерді көреміз, жазамыз.4.4 әріп, 4 дыбыс бар.5. 3 дауыссыз, 2 дауысты дыбыс бар. Жұмбақтың шешуін тап. Мүлгіп тұрған бақ тынышОраныпты ақ күміс. 1.Шешуінде неше дыбыс, неше әріп бар?2.Дауысты дыбыс нешеу, дауыссыз дыбыс нешеу? Жауабы Шешуі; қырау 1. 5әріп, 5 дыбыс бар.2. 3 дауыссыз, 2 дауысты дыбыс бар. Көп нүктенің орнына тиісті әріптерді қойып, мағыналы сөз жаса. Бі Бо Са Жауабы Бі лім лік Бо лат лек ран таСа мат ғат ра Бірінші бағанға жіңішке айтылатын сөздерді, екінші бағанға жуан айтылатын сөздерді буынға бөліп жаз. Инелік, қой, жіп, тас, өрмекші, қалашық, тарақ, ұлу, ішік, киім, сабақ, терек. Өзіңді тексер И-не-лік қой жіп тас өр-мек-ші қа-ла-шық і-шік ұ-лу ки-ім са-бақ те-рек та-рақ Орны адасқан сөздерден сөйлем құрап жаз Оқушы, Әсел -, үздік.Дәрігер, емдейді, ауруды.Келді, Марат, әскерден.Өмір, көрді, теледидар. Дұрысын тексер. Әсел – үздік оқушы.Дәрігер ауруды емдейді.Марат әскерден келді.Өмір теледидар көрді. Мәтін туралы не білесің? Мәтін Мәтін Өзіңді тексер. 3бөліктентұрады Сөздер байланысты болады Тақырыбы болады Сөйлемдерден құралады Мәтін Орны адасқан сөйлемдерден мәтін құрап жаз, мәтінде неше сөйлем бар,әр сөйлем қандай әріптен басталған? Сондықтан мен анамды жақсы көремін. Менің анам өте мейірімді. Ол менің жақсы бала болып өсуімді қалайды. Дұрыс жауабы Менің анам өте мейірімді. Ол менің жақсы бала болып өсуімді қалайды.Сондықтан мен анамды жақсы көремін. Мәтінде 3 сөйлем бар.Әр сөйлем бас әріптен бастап жазылған. Сәйкестендіру тесті 1. Мәтін а. Ай, апа, жол.2.Сөз ә. Ақан мен Мұрат тау басына шықты. 3.Сөйлем б. Әлемде алуан түрлі құстар бар. Олардың біразын су құстары дейді. Себебі, олар көбінесе суда мекен етеді. Жауабы 1. Мәтін а. Ай, апа, жол.2.Сөз ә. Ақан мен Мұрат тау басына шықты. 3.Сөйлем б. Әлемде алуан түрлі құстар бар. Олардың біразын су құстары дейді. Себебі, олар көбінесе суда мекен етеді. Сөз ойлап жаз. А-ә о -өСан - .... Тор - ...Сал - .... Тол -.... ұ –ү ы –іТұр - ... Ыс - ...Бұр - ... Тыл - ... Өзіңді тексер а-ә о -өСан - сән Тор - төрСал - сәл Тол - төл ұ –ү ы –іТұр - түр Ыс - ісБұр - бүр Тыл - тіл Мына сөздерді тасымалдап жаз, тасымалданбайтын 3 сөз ойлап жаз. Жапырақ, сауысқан, жаңғалақ.Тасымалданбайтын сөздер;......., ........., ....... Тексер Жа-пырақ, жапы-рақ, са-уысқан, сауыс–қан, жаң- ғалақ, жаңға-лақ.Тасымалданбайтын сөздер;Тас, көз, қант. Адасқан сөйлемдерді өз үйшігіне орналастыр. 1. Өсімдік көктейді 2. Түйені бұйдалайды 3. Балам, өркенің өссін 4.Дала қандай аппақ 5. Қамшы деген не 6. Кірпі қалай дыбыстайды ? . ! Үйшіктерді тексер Қамшы деген не? Кірпі қалай дыбыстайды? Түйені бұйдалайды. Өсімдік көктейді Балам, өркенің өссін! Дала қандай аппақ! Сұрақтардың орнына тиісті сөздерді қойып жаз. Кім? Не?Неге? Тікті. Қайда? Сайрады.Не? Қашан? Жауабы Айгүл БұлбұлТойға Тікті. Орманда Сайрады.Көйлек Таңертең Сөздердің қарсы мағыналы сыңарын тап Ұзын Қысқа Күшті Үлкен Кішкентай Әлсіз Дұрыс жауабы Ұзын Әлсіз Күшті Үлкен Кішкентай Қысқа Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді тауып жаз. Кім? Кімдер?Ұстаз ҰстаздарСіңлі .........Дос .........Дәрігер ........Оқушы ....... Өзіңді тексер Кім? Кімдер? Ұстаз ҰстаздарСіңлі СіңлілерДос ДостарДәрігер ДәрігерлерОқушы Оқушылар 1. Өлеңді мәнерлеп оқы. Көк туым көтерілді бағым жанып, Елтаңбам төрде әлемге танылды анық. Шырқадым Әнұранды бар дауыспен, Арманым – Ата Заңым қабылданып. СҰРАҚТАР 1. Өлең не туралы айтылған? ( Өлең ата заң туралы ) 2. ҚР – Ата Заңы қашан қабылданды? ( 30 тамыз 1995 ж ) 3. Өлең неше жолдан тұрады? ( Төрт жолдан ) 4. Өлеңде неше сөйлем бар? ( Екі сөйлем бар ) 5. Өлең неше сөзден құралған? ( Өлең он сегіз сөзден құралған ) 6. Қандай тыныс белгілер қойылған? ( Үтір және нүкте ) 7. Әр өлең жолы қандай дыбыстардан басталған? ( Әр өлең жолы бас әріптен басталған ) Берлген сөздерді оқы, жуан дауыстыдан жасалған сөзді бір банға, жіңішке дауыстыдан жасалған сөздерді екінші бағанға теріп жаз. Асқар, Қайратұлы, жүзім, құлын, кеме, Астана, етік, күз, қарға, әже, бота, есік, таяқ, іс, Дұрыс жауабы Асқар күзҚайратұлы жүзім құлын кеме Астана етік қарға әже бота есіктаяқ іс 1. Мына сөздерді буынға бөліп жаз: Қайық, қауырсын, мүйіз, дауыл, жеңіл, дәріхана, саусақ. Өзіңді тексер Қа-йық, қа-уыр -сын, мү-йіз, да-уыл, же-ңіл, дә-рі-ха-на, сау-сақ. Мәтінді оқып, мәтінеге ат қой.Сөйлемдердегі заттың атын, сынын, санын, білдіретін сөздерді ата. Кім? Не? Сұрақтарына жауап беретін сөздердің астын сыз. Досы Мәлік келді. Екеуі бірігіп үш сағат сабақ оқыды. Сабақтарын оқып болған соң, шахмат, дойбы, асық ойнады. асықты жақсы ойнайды екен. Қайрат пен Мәлік өте жақсы дос. Өзіңді тексер Бүгін күн демалыс. Қайрат сабақ оқып отыр. Досы Мәлік келді. Екеуі бірігіп үш сағат сабақ оқыды. Сабақтарын оқып болған соң, шахмат, дойбы, асық ойнады. Мәлік асықты жақсы ойнайды екен. Қайрат пен Мәлік өте жақсы дос. Жұмбақтың шешуін тап, сынын білдіретін сөздерді теріп жаз. Аппақ дала, қара дән, Дәнін сепкен, түсінуге жараған. Жауабы Әріптер Аппақ , қара Мақалды оқып, мағынасын аш. Сан есімнің астын сыз. Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, Төртеу түгел болса, төбедегі келеді. Тексер Алтау ала болса, ауыздағы кетеді,Төртеу түгел болса, төбедегі келеді Жаңылтпашты жатқа жаз, заттың атын білдіретін сөзге сұрақ қой. Шеше, шеше, Неше кесе Сынды кеше ? Дұрыс жауабы Кім? кім? Шеше, шеше, не? Неше кесе Сынды кеше ? Мәтіндегі сөйлемдердің тиісті тыныс белгісін қойып, мәтінді көшіріп жаз. Мен көркем гимнастика үйірмесіне қатысамын билегенде шауып келе жатқан салт аттыны бейнелеймін бір күні әкем жаттығуға қаттысты биіңе “Көңіл ашар” күйі дәл келеді емес пе үйге келіп, билеп көрдім тамаша өте жақсы болды таптым іздегенімді күй әуені жаттықтырушыма да ұнады Тексер Мен көркем гимнастика үйірмесіне қатысамын. Билегенде шауып келе жатқан салт аттыны бейнелеймін. Бір күні әкем жаттығуға қаттысты. Биіңе “Көңіл ашар”, күйі дәл келеді емес пе? Үйге келіп, билеп көрдім. Тамаша! Өте жақсы болды! Таптым іздегенімді! Күй әуені жаттықтырушыма да ұнады. Берілген сөздердің қосымшасын жалғап жаз Балық - пен Өрнек - ші Құрылыс - ті Би - шы Ұш - ке Мектеп - қыш Көлік - қа Жауабы Балық + шы Өрнек + ті Құрылыс + қа Би + ші Ұш + қыш Мектеп + ке Көлік + пен Көп нүктенің орнына қимылды білдіретін сөздерді жаз Көктем *** . Қар *** . Жер *** . Жаңбыр ***. Найзағай ***. Құстар туған жерге ***. Арықтардан су ***. Ағаштар ***. Жазғаныңды тексер. Көктем келді. Қар жауды. Жер көгерді. Жаңбыр жауды. Найзағай жарқылдады. Құстар туған жерге оралды. Арықтардан су ақты. Ағаштар гүлдеді. Тестік сұрақтар 1.Мынау қандай сөйлем? Күн қысқарып, түн ұзара бастады а. Сұраулы ә. Хабарлы б. Лепті Дұрыс Дұрыс емес, ойлан! 2. “Таяқша” сөзінде неше дыбыс, неше әріп бар?а. 6д, 6ә ә. 7д, 6ә б. 8д, 5ә а. 6д, 6ә ә. 7д, 6ә б. 8д, 5ә Дұрыс Дұрыс емес, ойлан! 3. Қай сөз дұрыс буынға бөлінген? а. қарл-ығ-аш ә. қа –рлығ-аш б. қар-лы-ғаш Дұрыс Дұрыс емес, ойлан! 4. Қай сөйлем дұрыс жазылған? а. Суарды малды Әмір. ә. Әмір суарды малды. б.Әмір малды суарды. Дұрыс Дұрыс емес, ойлан! 5. Неше? сұрағына жауап беретін сөзді ата. а. бесінші ә. Жиырма бірінші б. Қырық Дұрыс Дұрыс емес, ойлан! 6. Ойнады, тұрды, жауды сөздері нені білдіреді? а. заттың атын ә. заттың сынын. б. заттың қимылын Дұрыс Дұрыс емес, ойлан! 7. Қар, ғарышкер, қаз, аю бұл қандай сөздер? а. заттың атын ә. заттың сынын. б. заттың қимылын. Дұрыс Дұрыс емес, ойлан! 8. Тасымалдауға болмайтын сөз қайсы? а. екі ә. он алты б. жол Дұрыс Дұрыс емес, ойлан! 9. Буынға бөлінетін сөзді ата. а. хат ә. үй б. Ұя Дұрыс Дұрыс емес, ойлан! 10. қай сөз дұрыс жазылмаған? а. тайақ ә. таяқ б. тайяқ Дұрыс Дұрыс емес, ойлан!