Презентация по казахскому языку на тему Етістікті? райларын ?айталау 7 класс

Сабақтың тақырыбы:Етістіктің райларынқайталау Сабақтың мақсаты:Етістіктің райларының өзіндік ерекшеліктерін ажырата білу, райларынан алған теориялық білімдерінің деңгейін бақылау Етістіктің райлары туралы білімдерін жүйелеу, жинақтау, талдау жұмыстарын жүргізу; Сөйлеу мәдениетін қалыптастыру, адамгершілікке, туған жерді сүюге тәрбиелеу Оқушы нені білуі тиіс:қазақтың мерекелерін білу;етістіктің райларының жасалу жолдарын лексикалық тақырып негізінде меңгеруі;Оқушы нені үйрену қажет:мерекелерде ашық хатты жазуға үйрену;* өзара сөйлесуге үйрену; Өткен сабақты қайталау3.Үй тапсырмасын тексеру:«Мен де бір ой айтсам..........»Қайталау сұрақтары:1) Етістік дегеніміз не?2) Ол нені білдіреді?3) Етістіктің түрлері қандай?4) Етістіктің неше шағы бар? . І.Ақиқатты бүкпесіз айтатын адам – ашық ойлы жан. Ал бізге осы ақиқатты, шындықты баяндауға мүмкіндік беретін қайсы рай?ІІ. Әрине, сен өзіңе біреу бұйыра сөйлегенін ұнатпайсың. Ал өздеріңнің бұйыра сөйлеген сәттерің болды ма? Әскери өмірде бұйрық беру, тәртіп пен талап – заңдылық. Демек енді біз қимыл, әрекетті жасауға талап ету мағынасын қай рай түрі білдіреді екен.? ІІІ. «Егер мен көмек жасасам, онда сен де маған өз кезегіңде қол ұшын бер» деп достарыңмен келісім жасап, шарттасқан кездерің болған жоқ па? Онда соның жасалу жолына көңіл бөлейікші. ІҮ. Біз өз қалауымызды жиі білдіріп тұрамыз. Көңіл күйіміз қалаған әрекеттерге қол жеткізуге тырысамыз. Ал енді осыған өз ойларыңді айтып өтіңдерші.Актуалды кезеңі Етістіктің райларын қайталау1) ашық рай 2) бұйрық рай 3) шартты рай 4) қалау рай





Ашық рай - үш шақта тұратын етістіктер. Мысалы: жазып отырмын, жаздым, жазамын.Бұйрық рай – етістікке-айын,-ейін,-ыңыз,-іңіз,-сын,-сін,-айық,-ейік,-ыңыздар,-іңіздер қосымшаларының жалғануы арқылы жасалады. Мысалы: барайын, кел, айтсын, оқыңыз.етістіктің бұйрықты түрде жіктелуіI жақта: -ейін,-йын,-йін,-ейік,-йық,-йікII жақта: -ыңыз,-іңіз,-ңіз,-ңыз,-ыңдыр,-іңдер,-ңдар,-ңдер,-ыңыздар,-іңіздер- ңыздар,-ңіздер.III жақта:-сын,-сін, Шартты рай – түбір + ca, се + жіктік жалғау.Мысалы: көрсем, барсаң, айтсаңыз, жүрсе.Қалау рай - түбір + қы, кі, ғы, гі + жіктік жалғау + кел. - ғай, гей, қай, кей- са, се игі едіМысалы: тойлағым келеді, барғың келеді. Берілген мәтіндерден етістіктердің шақ түрін анықтап, бұйрық райға , шартты райға, қалау райға айналдыру“Тауға шығу” Берілген мәтіндегі етістіктердің шақ түрін анықтап, бұйрық райға , шартты райға, қалау райға айналдыруӨкінішке орай балалардың әдебиетке деген қызығушылығы азайды.Оның себептері күнделікте қолданысқа енген ғалам торабы, компьютер секілді құралдардың әсері деп білеміз. Бала кітап оқып, ойын қорытудың орнына теледидардан көреді. Мұның барлығы балалардың кітап оқуына үлкен кедергі келтіреді. Үлкендер балалардың кітап оқуына арнайы көңіл бөліп, қадағалап отыруға уақыт таппайды. Балаларды әдебиеттен алыстатып алмаудың амалын бірлесіп табу. Баланы балабақшадан кітапқа деген қызығушылығын арттыру. Поэзия минуты1995 - 201520 жыл 1955 -201560 жыл1995 – 201520 жыл1465 – 2015 550 жыл Сергіту сәті “Бабадан қалған асыл сөз” көрінісМ. Дұлатов шағын әңгімелерінен Сатылай талдау Ашуланды, ұмыттым,Сұраған, салдырам Жақша ішіндегі етістіктерді шартты рай, қалау рай тұлғасында қойып, сөйлемдерді аяқтаңдар1)Тоқтар Әубәкіров ағаңдай ғарышкер (бол) 2) Абайдың өлеңдерін жатқа (айт) .3) (Оқы), балалар, шамнан шырақ .4) Шолпан (кел), киноға .5) Ертең күн ашық болса, тауға (бар) .6) Қазақстанның нағыз азаматы (бол) .7) Почтаға (бар), хатты .8) Қазақтанның қай аймағының таулы екенін (біл) . {5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}Мысалдар Ашық райБұйрық райШартты рай Қалау райКездескейсің Жазсақ игі болар еді Көрсек Қарап тұр Күлейік Келер келсеңдер Тазаласын Семантикалық карта Семантикалық карта{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}Мысалдар Ашық райБұйрық райШартты райҚалау райКездезкейсің Жазсақ игі болар еді Көрсек Қарап тұр Күлейік келеркелсеңдертазаласын Бағалау Үй тапсырмасы «Атаның баласы ғана емес, адамның баласы болсам .............». тақырыбында ой толғау жазып келу. Рефлексия жазу Тамашалағандарыңызға көп- көп рахмет