Туган тел д?ресл?рен информацион технологиял?р кулланып оештыру

Туган тел д‰ресл‰рен информацион технологиял‰р кулланып оештыру

Х‰ерле к™н, х™рм‰тле коллегалар!
Гад‰ти укыту технологиял‰ре иGади эшм‰к‰рлекк‰ тулысынча ачылырга бирми, ‰ х‰зер илг‰ кил‰ч‰ген алдан к_рг‰н, планлаштыра алган, тормышка ашыру юлларын ачык т™смерл‰г‰н ш‰хес кир‰к. Укып алган диплом гына тормышта _з урыныSны табуга гарантия була алмый. М‰кт‰п бусагасын атлап чыгучы Gаваплылык хисе, дисциплина, белем к_т‰р_г‰ омтылыш, эзл‰н_ч‰нлек кебек сыйфатларга ия булырга тиешлеген б™тенебез бел‰. М‰кт‰пл‰рд‰ шундый ш‰хесл‰р т‰рбиял‰_г‰ укучы ш‰хесен‰ юн‰лдерелг‰н яSа педагогик технологиял‰р куллану ярд‰м ит‰.
Б™тенд™нья белем бир_ процессыныS м™хим k‰м тотырыклы тармагы – белем бир_д‰ заманча информацион технологиял‰р куллану. СоSгы елларда илебезнеS м‰кт‰пл‰ренд‰ к_пчелек предметлардан белем бир_д‰ компьютер техникасы k‰м башка информацион технологиял‰р ешрак кулланыла башлады.
Информатизация белем бир_ процессына сизелерлек йогынты ясый. Ул белем бир_ процессын _темлер‰к ит‰рг‰, белемне кабул ит_ тизлеген арттырырга, зур к_л‰мд‰ге материалны аSлап, тир‰нтен _зл‰штерерг‰ ярд‰м ит‰.
Н‰рс‰ соS ул информацион технология?
Белем бир_д‰ информацион технология – компьютер техникасы k‰м программа чаралары ярд‰менд‰ м‰гъл_матны укучыларга ‰зерл‰_ k‰м Gиткер_ процессы.
Белем бир_д‰ кулланыла торган информацион технологиял‰р ике т™рг‰ б_лен‰: техник чаралар( компьютер техникасы k‰м б‰йл‰неш чаралары), т™рле максатта кулланылган программа чаралары.
€г‰р укытучы д‰ресне оештырганда компьютер кулланырга уйлый ик‰н, ул мотлак югарыда ‰йтелг‰н чараларныS м™мкинчелекл‰рен k‰м куллану т‰ртибен белеп эш итерг‰ тиеш.
Ни ™чен туган тел д‰ресл‰ренд‰ компьютер техникасы куллану кир‰к, информацион технология чаралары кулланып д‰рест‰ нинди м‰сь‰л‰л‰р чишеп була? Шундый сорауларга Gавап биреп карыйк.
Беренчед‰н, укучыларда туган телне ™йр‰н_г‰ кызыксыну уяту. М‰кт‰пт‰ укытылган башка ф‰нн‰р арасында туган тел д‰ресл‰ренеS абруен к_т‰р_д‰, т‰Gриб‰ к_рс‰тк‰нч‰, компьютер техникасы куллануныS да роле зур. Шулай ук
ш‰хес т‰рбиял‰_
фикерл‰_ с‰л‰тен _стер_
эстетик т‰рбия бир_
информацион культура т‰рбиял‰_
укытуныS сыйфатын к_т‰р_
предметара б‰йл‰неш булдыру
укучыларда эзл‰н_-тикшерен_ тел‰ге уятуда информацион технологиял‰рнеS йогынтысы зур.
Эзл‰н_-тикшерен_ ™стенд‰ эшл‰г‰нд‰, укучыларга еш кына иGади ™й эшл‰ре бир‰м, яис‰ реферат, д‰реск‰ ™ст‰м‰ материаллар алып килерг‰ кушам. Мондый очракта алар _зл‰ре татар теленд‰ булган сайтлардан материаллар эзл‰п табып ‰зерл‰п алып кил‰л‰р.
Туган тел д‰ресл‰ренд‰ информацион технологиял‰р укытучыга нинди методик м™мкинчелекл‰р бир‰ соS?
-д‰рес материалын к_з алдына китер_ . М‰с‰л‰н, т_б‰н сыйныфларда “Кыш” темасы бел‰н б‰йл‰п килешл‰рне кабатлап китк‰нд‰, укучыларныS к_з алдында т‰_д‰ кар б™ртекл‰ре п‰йда була. Аннан килеш атамаларын берг‰л‰п кабатлап кит‰без. Тагын бер мисал итеп карта т‰къдим ит‰м. Укучылар бел‰н лексикология илен‰ с‰ях‰т ит‰без. Бу ил т™рле ™лк‰л‰рг‰ б_ленг‰н. j‰р ™лк‰г‰ тукталып, биремне _тибез k‰м _тк‰н д‰рес материалын кабатлап, яSа темага килеп Gит‰без. УкучыларныS игътибарын ачылмаган ™лк‰г‰ д‰ юн‰лт‰без. Бу кил‰се д‰рест‰ ™йр‰нел‰ч‰к б_лекл‰р.
-т™рле модельл‰р, таблицалар т™з_. Компьютер программасы м™мкинлекл‰рен файдаланып т™рле модель k‰м таблицалар т™зерг‰ була.
М‰с‰л‰н, морфология б_леген кабатлаганда курай ч‰чк‰се формасындагы модельне кулланабыз. Ч‰ч‰кнеS таGлары ачылган саен, с_з т™ркемен кабатлыйбыз. К_р_егезч‰, м™ст‰кыйль с_з т™ремн‰ре бер ч‰ч‰кк‰ Gыелган, модельне д‰вам итеп ярд‰мче с_з т™ркемн‰рен ч‰ч‰кнеS яфраклары итеп эшл‰рг‰ м™мкин.
_з-_зеSне тикшер_ булдыру. Мин тест формасындагы бирем эшл‰т‰м. Аннан соS укучылар экранга карап _з-_зл‰рен тикшер‰л‰р k‰м _з эшл‰рен б‰ялил‰р. Шулай ук информацион технологиял‰р укытучыга
индивидуаль белем бир_
дифференциаль белем бир_
эзм‰-эзлекле процессныS барышын к_з‰т_ м™мкинчелеге
мультимедиа k‰м интернет аша зур к_л‰мле м‰гъл_мат алырга ™йр‰т_
м‰гъл_матны каталоглар k‰м белешм‰л‰р кулланып эшк‰ртерг‰ ™йр‰т_
укыту процессында кир‰к булган материалларны тупларга ™йр‰т_
_заллы эшне булдыруда ярд‰м ит‰.
Туган телне укыту процесында информацион технологиял‰р куллану махсус программа чараларнын куллануны к_з алдында тота.
электрон д‰реслекл‰р. Татар теленн‰н электрон д‰реслекл‰ребез бар. Мин андагы элементларны д‰ресл‰рд‰ кулланам. Укучылар дискка яздырып алып ™йд‰ _заллы ш™гыльл‰н‰л‰р.
контроль ясаучы тестлар. Мондый тестларны д‰рес материалына яраклаштырып укытучы да т™зи ала. € инде укучыларга дифференциаль ™й эше бирг‰нд‰ тест т™зеп килерг‰ кушсаS, к_п кен‰ укучылар моны зур тел‰к бел‰н эшлил‰р. Мондый тестларны тематикасы буенча системага салып туплап кил‰без.
информацион – белешм‰ программалар( с_злекл‰р, энциклопедиял‰р)
€зер дискларда с_злекл‰р очратканым булмады. Без еш кына кир‰к булганда с_злекл‰рне интернет челт‰ре аша табып алабыз.
- к_рг‰зм‰ программалар (слайд k‰м видео-фильмнар) Презентация формасында эшл‰нг‰н слайдларны д‰ресл‰ребезд‰ еш кулланабыз. С™йл‰м теле _стер_ д‰ресл‰ренд‰ куллану ™чен презентацион программалар бик уSайлы.. Г.Тукай, М.F‰лил, Г.Ибраkимов, Р.МиSнуллин кебек ш‰хесл‰рнеS тормышын, иGатын ™йр‰н_ д‰ресл‰ре ™чен, грамматиканы ™йр‰н_ ™чен эшл‰нг‰н ‰зер презентацион программаларыбыз да бар.
Б_генге к™нд‰ к_пчелек м‰кт‰пл‰рд‰ к_п м™мкинлекл‰рг‰ ия булган интерактив такталар, барлык м‰кт‰пл‰рд‰ д‰ Gиkазландырылган компьютер сыйныфлары бар. Без бу ™лк‰д‰ булган яSалыклар бел‰н танышып, аларны _з эшебезд‰ кулланырга тырышабыз. €мма k‰рбер д‰ресне д‰ информацион технологиял‰р кулланып _тк‰реп булмый, мондый д‰реск‰ ‰зерлек укытучыдан к_п вакыт та тал‰п ит‰.
“УкытучыныS тере с_зен бернинди компьютер да алыштыра алмый” диг‰н с_зл‰рне еш ишетерг‰ туры кил‰. Бу с_зл‰р бел‰н килеш‰м. Туган тел д‰ресл‰рен укучыларны мониторга каратып кына _тк‰реп булмый. Ч™нки д‰реснеS т™рле этапларында урынлы, уйланылып кулланылган компьютер бел‰н эш укучыныS укытучы k‰м сыйныфташлары бел‰н аралашуы k‰м башка к_п т™рле эшл‰р бел‰н _релеп барырга тиеш.
Х™рм‰тле коллегалар,сезг‰ иGади уSышлар, к™телм‰г‰н шатлыклы мизгелл‰р, ныклы с‰лам‰тлек телим! Игътибарыгыз ™чен р‰хм‰т!

15