Презентация «Экож?йе»

АҢДАТПАҚазақстанның су экожүйесі, олардың түрлері. Экожүйе ұғымы мен құрамдас бөліктері. Мұхит пен теңіз экожүйелері. Су экожүйелерінің ластануы мен олaрды қорғау шаралары туралы материалдар мен мағлұматтар берілген. Жоспар 1. Экожүйе ұғымы, жіктелуі мен құрамдас бөліктері2. Мұхит экожүйелері3. Теңіз экожүйелері4. Гидросфера, олардың классификациясы5. Су экожүйелерінің ластануы Экожүйе ұғымы, жіктелуі мен құрамдас бөліктері зат айналымды қолдайтын, кез – келген тірі организм мен бейорганикалық компоненттер жиынтығы. ЭКОЖҮЙЕ Экожүйе терминін 1935 жылы экологияға ағылшын ғалымы А. Тенсли енгізді. Тенсли анықтамсы бойынша, экожүйе дегеніміз – зат және энергия айналымы өз ішінде де, сыртпен де үздіксіз орын алатын, өлшемсіз, жанды және жансыз бөліктерден (компоненттерден) құралған тұрақты жүйелер. Экожүйенің ең кіші бөлігі Экожүйенің ең үлкен бөлігі тамшы биосфера өлі табиғаттан тұрады биоценоздан тұрады Экожүйе Экожүйенің сызбанұсқасы Су факторлары Климаттық фактор Топырақ факторлары Өсімдіктер Жануарлар Микроорганизмдер ЭКОЖҮЙЕ Продуцент Консумент Биогендізаттар Редуцент Экожүйенің құрамдас бөліктері Құрлықтық экожүйелер – тундра, тайга, орманды дала, дала, шөлейт, шөл, тропик және таулар Тұщы сулар экожүйелері- Лентті және Лотты сулар жүйесі Және батпақты алқап Теңіз сулары экожүйесі – ашық жағадағы сулар, Апвеллинг, Лимандар Экожүйелер Таулы экожүйе көрінісі ЭКОТОН – екі экожүйе арасындағы ауыспалы аймақ. Экожүйелер арасындағы ауыспалы аймақ көріністері Энергия ағыны – органикалық қосылыстардың химиялық байланыстар түрінде энергияның бір деңгейдегі организмнен екіншісіне ауысуы. Экожүйедегі энергия мен заттар тасымалдану сызбанұсқасы. Биогенді Продуценттер Консументтер Редуценттер Экожүйе үшін энергия қуаты “Қозғаушы күш” болып есептеледі. Экожүйедегі өнімділік пирамидасы. Энергия Продуцент 3-нші консумент 2-ншіконсумент 1-ншіконсумент Жылан жегіш Дала сұржыланы Тышқан Экожүйенің биотикалық бөлігінің құрамына міндетті түрде 2 компонент: автотрофты, гетеротрофты ағзалар кіреді. ЭКОЖҮЙЕ Энергияға бай қосылыстар Тыныс алу Энергияны босату ФизикалықЭнергияға Кедейқосылыстар Энергиясіңіру Фотосинтез Жарық Экологиялық жүйеде өтетін табиғи процестер үлгісі Мұхит экожүйелері “Мұхит” грекше “okeanos” – мұхит, жерді қоршап жатқан ұлы өзен деп аударылады.Мұхит құрлықтар мен аралдарды қоршап жатқан жердің тұтас су қабаты. - Аумағы 361,26 млн.км2, - Көлемі 1340,74 млн.км3,- Орташа тереңдігі 3711м. Мұхит суларында Д. Менделеев кестесінің 70-тен астам элементі еріген күйде кездеседі. Мұхит қойнауында әр түрлі қатты, сұйық, газ тәрізді минералдық шикізат қоры таралған. Әлемдік мұхиттардың құрамындағы элементтердің орташа пайыздық үлесі Құрамы % Құрамы % Хлор 55,0 Күкірт 2,5 Натрий 30,6 Кальций 1,2 Оттегі 5,6 Калий 1,1 Магний 3,7 Бром 0,2 Тірі организімдер бүкіл мұхит қабатында тіршілік етеді. Өсімдік түрінің 10 мың бар. Жануарлар түрлерінің саны 150 мыңдай. Мұхиттың органикалықдүниесі 3-ке бөлінеді Бентос Планктон Нектон Дүниежүзі мұхиттары құрлықтар арқылы 4 бөлікке бөлінеді Атлант мұхит Үнді мұхит СолтүстікМұздымұхит Тынық мұхит Теңіз экожүйелері Теңіздердің өзен суларының белгіліерекшеліктері Теңіздер бөлінбей бір тұтас болып, бір – бірімен жалғасып жатады. Теңіз сулары үнемі бір бағытта айналып ағым жатады. Теңіз су экожүйесінің ішкі тіршілік көрінісі Теңіз сулары тез араласады да, төменгі қабатында оттек көп болып, организмдер тереңдікте өмір сүре береді.Теңіз суның орташа тұздылығы 3,5 %, сілтілі және қоректік заттарға кедей болады. Апвелинг аудандар экожүйесі Теңіздің тік жағалауынан үстінгі қабаттағы жылы суды желмен, теңіздің ортасына қарай қуып, олардың орнына төменгі қабатынан сулар көтеріліп жатады. Апвелинг аудандары Араб теңізіауданы Сол түстік батыс Африка ауданы Ореган – Колифорния ауданы Перуа - чили ауданы Оңтүстік батыс Африка ауданы Қазақстандағы ірі көлдер Аттары Ауданы км кв Теңіз бетінен биіктігі м Ең терең жері м Балқаш 18200 342 26,5 Алакөл 2650 347,3 45 Теңіз 1162 304,4 8 Селеті теңізі 750 64,7 3,2 Сасықкөл 736 350,5 4,7 Құсмұрын 460 102,9 3,5 Марқакөл 455 1499,3 27 Үлкен қарой 306 56,8 Шағалалы теңіз 267 135,6 Теке 257 28,0 0,5 Шалқар 206 16,7 13,5 Каспий теңізі Теңіздің тарихи атаулары Каспи Гиркан Хвалын Хазар Каспий теңізіне жалпы сипаттама: көлемі – 380 мың шаршы км.солтүстен оңтүстікке дейін – 1030 км.батыстан шығысқа дейін – 196-435 км.Өсімдік – 945 түр.Балық – 76 түр.Балдырлар – 64 түр.Фитопланктон – 414 түр.Зоопланктон – 100-ден астам түрі кездеседі. Өсімдіктер мен жануарлар дүниесі Каспий ойпатында өсімдіктің 88 тұқымдас, 371 туысқа бірігетін 945 түрі өседі. Соның ішінде 357 түрі жоғары сатыдағы өсімдіктерге (25 түрі эндемиктер) жатады, 6 түрі Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген. Теңіздің өзінде су өсімдіктерінің 728 түрі (оның 5 түрі жоғары сатыдағылар) өседі. Құрлықта негізінен гүлді өсімдіктер, ал суда балдырлар (64 түрі) кездеседі. Солтүстік Каспий негізінен қамыс, теңіз шөбі, шалаң, егеушөп, арамот, мүйізжапырақ өседі. Каспий теңізінде су деңгейінің өзгеруі Каспий теңізінің су деңгейінің көтерілуі оның маңындағы мемлекеттерге көптеген проблемалар туғызып отыр:1. Су деңгейінің көтерілуі теңіз жағалауындағы табиғи жайылымдардың мекенін басып қалды. Суға тосқауыл үшін соғылған бөгеттер жағалаудың фаунасы мен флорасына зор шығын келтірді. Балықтардың уылдырық шашу аясы мен құстардың ұя салу тығыздығы кеміп, биоалуантүрліліктің азайып кету проблемасын туғызып отыр. 2. Теңіз деңгейінің көтерілуі судың, ауа мен топырақтың ластануына, одан әрі экологиялық апатқа апарады. Су құрамында пестицид және ауыр металдардың көбеюі балықтар мен құстардың жаппай ауруларға ұшырап, қырылып қалу фактілерін жиілетті.3. Су деңгейінің көтерілуі теңіз жағалауындағы мұнай ұңғымаларын, қоймаларын мен өнеркәсіп орындарын, балық комбинаттарын, елді-мекендерді су басып, орасан зор шығын келтіре бастады.4. Мұнай игеруге шетелдік инвесторларды тарту Каспий теңізінің экологиясын одан әрі шиеленістіре түсуде. Каспий теңізі аумағындағы экологиялық дағдарыс ошақтары: Кен орындарының қалдықтары жанып жатқан теңіз жағалауы ( Түркменстан аумағы).“Теңіз” мұнай кен орнындағы ауаның жоғары температуралық ауытқуы.Мұнаймен ластанған шалшықтар (Жанаөзен маңы).Баутин порты айлағының ластанған айдыны.Мұнайлы Тастар аралдарындағы (Әзербайжан) мұнай өндіру кәсіпшілігі нысандары.Мұнайлы Тастар аралдарындағы жанып жатқан кен қалдықтары. Арал теңізі Арал апатына себеп болған факторларға: Жергілікті жердің тарихи – табиғи ерекшеліктерін ескермеу; Ауыл шаруашылығын дұрыс жоспарламау, судың қорын есепке алмау; Суды өте көп қажет ететін күріш, мақта дақылдарын барынша көбейтіп жіберу; Жерді игерудің агротехникалық шараларын сақтамау және суды үнемді пайдаланбау; Табиғат ресурстарын пайдаланудағы жіберілген қателіктер мен оны меңгерудің ғылыми тұрғыдан негізделмеуі болып табылады. Осы аталған фактілер Арал теңізі экожүйесіндегі тіршілік атаулыны экологиялық дағдарысқа әкелді. Арал өңірінде туындап отырған қазіргі экологиялық апаттар нышаны жыл өткен сайын теңіз суын тарылуда. Оның фаунасы мен флорасы жойылып бітуге жақын. Топырақтың тұздануы өте жылдам жүруде. Теңіз түбінен көтерілген улы тұздың мөлшері жылына 13-20 млн. тонна деп есептеледі. Тіптен, тұзды шаңдар әсері сонау Орта Азия республикалары аумағына жетіп, ауыл шаруашылығына зардабын тигізуде. Арал теңізі деңгейінің өзгеруі Арал теңізін құтқару жөнінде бірнеше ғылыми болжамдар мен жобалар бар. Олар: Сібір өзендерін Қазақстанға бұру.Әмудария мен Сырдария өзендерінің суын реттеу арқылы суды молайту.Арал теңізін жартылай сақтап қалу.Каспий теңізінің суын жасанды канал арқылы әкелу.Жер асты суларын пайдалану.Арал теңізінің өздігінен табиғи реттелуін немесе толысуын күту. Балқаш көлі Балқаштың экологиялық ахуалы Балқаш көлі – Қазақстандағы ең ірі экожүйелердің бірі. Көлемі – 501 мың км2, ұзындығы – 605 км, ені – 9-74 км. Ең терең жері – 26м. Балқашқа құятын жетісу өзендері: Іле, Қаратал, Ақсу және Лепсі. Көл шөлейт және шөл табиғат белдемдерінде орнасқандықтан оның климаты шұғыл континентті болып келеді. Су айдынының булануы өте жоғары болғандықтан, су деңгейі тез өзгеріп отырады. Көлдің экологиялық жағдайының нашарлау себептері: Балқаш экожүйесінің одан әрі нашарлануына Іле өзені бойына салынған Қапшағай су қоймасы да әсер етеді. Ол Іле суын бөгеу үшін 1970ж салынған. Іле өзенін қоректендіріп отырған Шелек өзені Бартоғай бөгетімен бөгелді, Үлкен Алматы каналы салынды. Қаратал, Лепсі, Ақсу өзендерінің мол суының көлге жетпей суармалы егістерге жұмсалуы; Бұрынғы кездері Аягөз, Биен, Сарқанд және Басқан өзендері Балқашқа құйып, оның табиғи су деңгейін сақтап отырған. Ал қазір бұл өзендер Балқашқа құймайды. Балқаш экожүйесінің бұзылуының зардаптары: Іле – Балқаш экожүйесіндегі өзгерістер Іле тоғайын, өзен жағасындағы шұрайлы жайылымдар мен оның сағасындағы қамыс-қоғаның жойылуына себеп болды. Көлдің жағалаулары кеуіп, тұзды шаң жиі көтеріледі. Ауа райы өзгеріп, қуаңшылық пен аңызақ желдер үдеді.Көл деңгейі соңғы жылдары 2 м-ге төмендеп отыр. Көл жағалаулары сорланып, шөлдерге айналуда. Іле – Балқаш экожүйесінің фаунасы мен флорасы зардап шегуде. Балық аулау 5 есе төмендеді, уылдырық шашу тіпті азайды.Балықтардың Іле бойындағы егіс, көкөніс алқаптарына пайдаланылған пестицидтер, гербицидтер және минералды тыңайтқыштар қалдықтарымен улануы жиі байқалуда.Көл жағасындағы тіршілік ететін құстардың түрлері де азайып кеткен. 1999 жылы “Балқаш көлін құтқару, оның бүгінгісі мен болашағы” атты халықаралық деңгейде экологиялық форум өтті. Онда Балқаш көлін құтқару мәселелері қаралып, нақты шешімдер қабылданды. Форумда қабылданған негізгі шешімдер: 5) Суармалы жерлердің көлемін шектеу. 3) Ақдала және Шарын Массивтеріндегікүріш алқаптарын азайту; 4) Жер асты суларын пайдалануды жүзеге асыру; 1) Іле өзені бойындағы өндіріс орындарында суды тиімді пайдалануды реттеу; 2) Қапшағай суқоймасынан Балқашқа жіберілетін судың үлесін тұрақтандыру; Балқаштың су деңгейінің өзгеруі 1880 1900 1920 1940 М г/л 1980 2000 Балқаш көлінен балық аулау көрсеткіші 1960 1970 1980 1990 2000 Гидросфера, олардың классификациясы Гидросфера – табиғи су оймаларынан (мұхиттардан,теңіздерден,көлдерден, өзендерден) құралады, яғни тіршіліктің сұйықтық ортасы. Тіршілік алғаш рет ғалымдар судан пайда болған деген. Сондықтан да оны өмір бесігі деуге болады. Гидросфера жер бетінің 77,1 %-ын, яғни 3\4 бөлігін алып жатыр. Жер шарындағы су қоры 1386 млн км 3. Планетамыздың географиялық орналасқан орнына байланысты су мұз, қар, мұз таулары түрінде болады. Бу түріндегі су Тұщы су Мұхиттар ман теңіздер Тұщы және тұзды сулардың әлемдік қорының схемасы. Мұз Су айналымы Күн сәулесінің жылу әсерінен және ауа массасының мұхит беті арқылы қозғалысы нәтижесінде, су буланып ұшады. Осы массаның 90% жаңбыр,қар т.б.түрде мұхитқа қайта оралады. Су айналымының желісі Жауын-шашын Құрылық Теңіз Су буы Атмосфера Халық шаруашылығына қажетті тұщы суды тек қана адамдар мен жануарлар емес, жер суаруда, өнеркәсіпте және барлық техникалық процестерде қолданылады. Мұхит және теңіз сулары 98%,тек 2% тұщы су қоры болып табылады. Жалпы су иісі жоқ,түссіз, сұйық зат. Ол жақсы ерітуші, айқын копелярлы қасиеті бар. Жалпы су өздігінен тазару процесіне қатысады. Мысалы өзендердің суы 3-12 күн сайын, теңіз, мұхиттар суы 300-3000 жылға дейін өзгеріп отырады. Су қорлары Өзен Көл Теңіз Мұхит Гидросфера бөлшектарі Көлемі(мың м куб) Үлес салмағы Айналым жылдамдығы (жыл) Жалпы қордағы Тұщы сулағы 1 2 3 4 5 Мұхит сулары 1,33800 9654 ------------- 2600 Жерасты сулар 23400 1,64 ---------------- 2000 Олардың ішіндегі тұщы сулар 10530 0,76 30,06 880 Топырақтағы ылғал 16,5 0,001 0,047 1 Таудағы және поляр шеңберіндегі мұздар 24064,1 1,74 68,7 9700 Көл сулары 176,4 0,013 ----------- 17 1 2 3 4 5 Жерасты көп жылдық мұздар 300 0,022 0,857 10000 Көлдердің ішіндегі тұщы сулар 91 0,007 0,26 -------- Оның ішіндегі тұзды сулар 85,4 0,006 ------------ --------- Батпақ сулары 11,5 0,0008 0,03 5 Өзен сулары 2,1 0,0002 0,006 Бір жылда 32 рет Биологиялық сулар 1,1 0,0001 0,003 -------- Атмосферадағы ылғал 12,9 0,001 0,037 Бір жылда 64 рет Гидросферадағы барлық сулар 1,385985 100,0 ----------- 2400 СУ – тірі организмдердің тіршілік жасауында ең маңызды рольдердің бірін атқарады. Су мен минералды тұздардың қатысуында организмдегі тіршілікке қажетті процестер іске асады. Бұл биохимиялық реакциялар жүретін негізгі орта.Су,азық-түлікке жатпайды, энергия көзі де емес.Соған қарамастан ересек адамның денесінің 65 пайызы судан тұрады. Су қорларын пайдаланудың түрлері: Ауыз су,тұрмыстық су,емдеу үшін Курорт сулары,сауықтыру сулары, ауыл шаруашылығы үшін Өндірістік сулар,энергия қуатын алу үшін,көлік қатынасы ушін, балық шаруашылығы ушін,басқа да мемлекеттік қажет ушін Судың құрамында болатын барлық қоспаларды төрт топқа бөлеміз екеуі гетерогенді, бұл жағдайда судағы қоспаның бөлшектері онымен толық арласпаған;екеуі гомогенді, бұл кәдімгі таза ерітінділер. Адамның қанындағы және әлемдік мұхит суларының салыстырмалы құрамы. Компоненттер Құрамы Қанда Әлемдік мұхит Хлор 49,3 55,0 Натрий 30,0 30,6 Оттегі 9,9 5,6 Калий 1,8 1,1 Кальций 0,8 1,2 Судың классификацисы Табиғи суды, физика-химиялық қасиеттеріне қарап, әртүрлі нышандары негізінде бірнеше топтарға бөлуге болады. мысалы температурасына қарап: Суық температура аса суық0-ден төмен өте суық0 +10 суық+10. 20 Төменгі термальді жылы+20.37 ыстық+37.50 Жоғарғы термальді өте ыстық+50.100 аса ыстық+100ден жоғары Орналасқан орнына байланысты: Атмосфера(метеорлы) Жер қойнауында(жерасты) Мұхит,теңіз,өзен(жер беті) Судың қолданылуына байланысты классификациясы. Су Энергетикалық Суытатын Технологиялық Су экожүйелерінің ластануы Су объектілеріне зияны бар заттардың шығарылуы, жер бетілік сулардың сапасын төмендететін, пайдалануын шектейтін, сонымен қатар су объектілерінің түбі мен жағалауларының жағдайына әсер ететін объектілер ластаушы көздер болып саналады. Жер беті суларының сапасының сипаттамасы Судың сапалық класы Жер беті суларының сапасының сипаттамасы ИЗВ көрсеткіші 1 Өте таза 0,3 кем 2 Таза 0,3 ‹ ИЗВ ‹ 1,0 3 Орташа таза 1,0 ‹ ИЗВ ‹ 2,5 4 Шамалы ластанған 2,5 ‹ ИЗВ ‹ 4,0 5 Ластанған 4,0 ‹ ИЗВ ‹6,0 6 Өте ластанған 6,0 ‹ ИЗВ ‹ 10 7 Қауіпті ластанған 10 артық Суды ластайтын заттардың классификациялары 2) Практикада қолданылып жүрген,әр түрлі қоспалардан суды тазалау әдістерін салыстыра отырып , олардағы фазалы-дисперсті Жағдайының бірдей болуы,суды тазалаудың технологиялық жолдарының және әдістерінің де ұқсас екендігін көрсетеді. 1) Судағы қоспалар қасиеті,өздерінің тек химиялық немесе биологиялық ерекшеліктерімен ғана емес, сол бөлшектің және сумен әрекеттесіп гомогенді немесе геторогенді қосылыс түзілуімен анықталады. Қоспалардың осы сыртқы қасиеті,олардың судағы фазалы-дисперсті сипаттамасын жасауға мүмкіншілік береді. 4) Әртүрлі факторлардың әсерінен көптеген заттар,сулы ортада өздерінің фазалы-дисперсті қалпын згертіп,басқа топқа өте алады. Ал бұл тазалау технологияларын түрлендіруге және суды өндеу әдістерін онтайлауға кең мүмкіншілік туғызады. 3) Табиғи және өндірістік суларды ластаған заттардың қалпына қарап, бірнеше топқа біріктіруге болады. Олардың қай топқа жатуы, тазалау технологиясын анықтауға мүмкіншілік берді. Судың негізгі ластауыштары: Химиялық ластауыштар Биологиялық ластауыштар Физикалық ластауыштар қышқылдар вирустар Радиоактивті элементтер Сілтілер Бактериялар Ауыр бөлшектер Тұздар Басқа ауыртудырғыш организмдер Жылу Мұнай және мұнай өнімдері Балдырлар Оргонолептикалық заттар Пестицидтер Лигналар Шлам Диоксиндер саңырауқұлақтар Құм Ауыр металдар ил фенолдар Өнеркәсіп салалары бойынша су экожүйелерінің ластаушылары: Өндіріс саласы Ластаушылар түрі Мұнай-газды барлау, мұнайды өңдеу Мұнай өнімдері, СПАВ, фенолдар, амиак; Целлюлоза-қағаз комплексі, орман өндірісі Сульфаттар, органикалық заттар, лигиналар, май заттары, азот; Машина жасау, металл өңдеу, металлургия Ауыр металдар, өлшенген заттар, фторидтер, цианидтер, аммоний; Химия өндірісі Фенолдар, мұнай өнімдері, СПАВ, ароматты көмірсутектер; Көмір өнеркәсібі Флотореагенты,неорганика, фенолы; Жеңіл, текстильді, тамақ өндірісі СПАВ, мұнай өнімдері, органикалық бояулар, басқа органикалық қосылыстар; Ақаба сулар - тұрмыстық, өндірістік және т.б қажеттіліктерде қолданылған және әр түрлі қосылыстармен, яғни химиялық құрамы және физикалық қасиеті өзгерген заттармен ластануы. Өндірістік ақаба сулар ластанған ластанбаған Ақаба сулар пайда болу түрлері мен құрамына байланыстыүш негізгі категорияға бөлінеді: Атмосфералық (жауын-шашындар, фонтандар мен дернаждар) Тұрмыстық (дәретханалар , больницалар, қоғамдық ғимараттар) Өндірістік (технологиялық процестерде пайдаланылған сулар) Минералдық қосылыстармен ластанған (металлургиялық, машина жасау, руда және көмір өндіру өнеркәсібі; қышқылдар, құрлыс саймандар өндіретін заводтар; ) Ластанған өндірістік ақаба сулар үш топқа жіктеледі: Органикалық қосылыстармен ластанған (ет, балық, сүт, азық-түліктік, целлюлоза-қағаз, микробиологиялық, химиялық өнеркәсіптер) Минералдық және органикалық қосылыстармен ластанған (мұнай өңдеу кәсіпорындары; текстильді, жеңіл, фармациялық өнеркәсіп; қант өндіру заводтары Дүние жүзі бойынша ластанған суды сұйылтып залалсыздандыру үшін, жылына 5500 км таза суды жұмсау қажет. Қалдық суды тазалау әдістері Механикалық Биологиялық Химиялық Химиялық әдісҚалдық суларға химиялық реагенеттер қосып еріген және ерімеген заттарды бөліп алу кейбір заттарды ерітіп зиянсыз ету арқылы тазалайды. Механикалық әдіс Ерімеген қалдықтары бар сударды әр түрлі торлардан, сүзгілерден, электрден өткізіп, бір жерге жинап, тұндыру арқылы тазалайды. Биологиялық әдіс Бұл әдіс әсіресе тұрмыстық қалдық суларды тазалауға пайдалы. Ластанған суды организмдер мен қиыршық тас қабаттарынан өткізіп тазалайды. Коагуляциялау Түссіздендіру Судың құрамында болатын ластағыш заттардан тазалау әдістері Магнитпен өндеу Хлорлау Иодтау Дезодорациялау Тұндыру Сүзу ОзондауЖұмсарту Коагуляция- су құрамындағы коллоидты және жүзіп жүрген майда бөлшектердің ірілену процесі.Сүзу- суды майда түйіршікті немесе басқа да материалдардан өткізу арқылы іске асырылады.Флотация- майда заттардың ауа көпіршіктеріне жабысып, жоғары көтеріледі.Дезодорациялау- сасық, жаман иісті кетіру. Суды жұмсарту - өндірісте кермектілік катиондары болып табылады, демек судан Са және Мg иондарын бөліп алу процесі.Термиялық - суды қыздыру арқылы дистилляциялау немесе мұздату арқылы іске асырылады.Тұздандыру және тұщыландыру - судың құрамындағы тұздарынан құтылу процесі. Суды хлорлау арқылы залалсыздандыру Су қорларын сақтау үшін кәсіпорындарда айналмалы су жүйесін қолданудың маңызы зор. Негізінде су қорларын қорғау жолдары ретінде мыналарды айтуға болады: Айналмалы су жүйесімен және сусыз технологиямен жұмыс істейтін кәсіпорындарды көбейту Машинелерді, жабдықтарды, қондырғыларды су орнына ауаны пайдаланып салқындатуға көшу. Қалдық сулардағы жылуды өзенге, көлге жибермей көкөніс өсіруге цех жылытуға шаруаға пайдалану Өзендер, жыралар, балықтардан басталатын батпақтарды құрғатуға, ластауға шаруашылық қажетіне пайдалануға тыйым салу. Көлдер мен су қоймаларында қозғағыш пен жүретін қайықтарға тыйым салу Негізінде су қорларын қорғау жолдары ретінде мыналарды айтуға болады: Айналмалы су жүйесімен және сусыз технологиямен жұмыс істейтін кәсіпорындарды көбейту Машинелерді, жабдықтарды, қондырғыларды су орнына ауаны пайдаланып салқындатуға көшу. Қалдық сулардағы жылуды өзенге, көлге жибермей көкөніс өсіруге цех жылытуға шаруаға пайдалану Өзендер, жыралар, балықтардан басталатын батпақтарды құрғатуға, ластауға шаруашылық қажетіне пайдалануға тыйым салу. Көлдер мен су қоймаларында қозғағыш пен жүретін қайықтарға тыйым салу