Презентация Арендер. Аромат к?мірсутектері. Бензол.

Арендер. Аромат көмірсутектері. Бензол. Сенбе ешкімге тұрса да қанша мақтап, Әуре етеді ішіне қулық сақтап. Өзіңе сен өзіңді алып шығар, Білімің мен ақылың екі жақтап!!Абай Сабақтың мақсаты: бензол мысалысында байланыстың ароматикалығы, электрондық құрылысының ерекшелігі химиялық қасиеттеріне әсері туралы ұғымдарын қалыптастыру. Шарттары: 1.Есепті шығару арқылы мәселе жағдайына келу: «бензолдың құрылысы»2. Бензолдың химиялық қаситері туралы ұғымдарын қалыптастыру.3. Бензолды қолданылу және алу жолдары. Х К И А Нонен-3 Е Ұ Э Ж 2-метилпентадиен-1-3 Ж Ә Ф Т 1,2-диметилпентан Ө І у З Этилциклопентан С Ы О Т Пентадиен 1.3 М Р Ш Ю 2метил пропен-1 Э І Ж Л Ьутен-1 И Р М А циклогексан В Г А Ө гексан Ы К У Р Пропен-1 Ц У Т Ш циклопропан Ю Ь Щ А пентан М р П Р Бутадиен1.3 Л О И Ж этилен Б А р С циклобутан К З Щ А пропан Диен Алкен циклопарафин Қаныққан Заттың формуласы Х К И А Нонен-3 Е Ұ Э Ж 2-метилпентадиен-1-3 Ж Ә Ф Т 1,2-диметилпентан Ө І у З Этилциклопентан С Ы О Т Пентадиен 1.3 М Р Ш Ю 2метил пропен-1 Э І Ж Л Ьутен-1 И Р М А циклогексан В Г А Ө гексан Ы К У Р Пропен-1 Ц У Т Ш циклопропан Ю Ь Щ А пентан М р П Р Бутадиен1.3 Л О И Ж этилен Б А р С циклобутан К З Щ А пропан Диен Алкен циклопарафин Қаныққан Заттың формуласы Есеп шығар : « 1825 жылы Майкл Фарадей жарық газдың құрамында: С-92,3%, Н-7,7%. Көмірсутек бар екенін ашты. Бұл газдың ауа бойынша тығыздығ 2,69 . Заттың молекулалық формуласын есепте». есеп шығарған соң түзілген формулалардың құрылысы: молекулалық формула – С6Н6Құрылымдық формулалары:СН С-СН2-СН2- С  СНСН С -С С-СН2-СН3; СН2=СН-С  С-СН=СН2; бір формуласы болсын дұрыс жазылса, мысала ақырғысы СН2=СН-С  С-СН=СН2; броммен және сумен келесі қосылыс түзеді:СН2Вr-CHBr-CBr2-CBr2-CHBr-CH2Br Сонда бром суымен калий перманганаты түссізденеді.Тәжірибені байқайық. Тәжірибе № 1 Тәжірибе № 2. Бензолдың ашылу тарихы Бензолды 1825 жылы ағылшын физигі Майкл Фарадей ашқан. Оны жарық бергіш газының сұйық конденсатынан бөлген. 1833 жылы неміс физик-химигі Эйльгард Мичерлих бензой қышқылының кальций тұзын құрғақ айдауы арқылы бензолды алған. (бензол аты осыдан шыққан) Бензолдың сипаттамасын ең бірінші неміс химигі Иоган Глаубер берген, бұл қосылысты 1649 жылы тас көмір шайірін өңдеген кезде тапты. Бірақ оңың құрамы белгісіз болғандықтан аталған жоқ. 1865 жылы неміс химигі А.Кекуле бензолдың бірінші құрылымдық формуласын ұсынды. Бензолдың циклдік құрылымын дәлелдеу. 1.Ацетиленнен синтездеу (1866 г. Бертло) 3С2Н2 актив.көмірС6Н6 2. бензолды ГидрлеуциклогексанСабатье 1900г. 3.1912г.Н.Зеленской циклогександы кері дегидрлеуін өткізді. Бензолдың физикалық қасиеттері Бензолдың физикалық қасиеттерін Анықтайтын таблицаны құрастыр Физикалық қасиеттері Қалыпты жағдайда агрегаттық күйі Түсі Иісі Қайнау t Балқу t Суда ерігіштігі Орынбасу реакциясы 1. Броммен әрекеттесу (бромдау). 2. Хлормен әрекеттесу (хлорлау). + Cl2 Cl + HCl Бензолдың химиялық қасиеттері FeСl3 + Br2 FeBr3 Br + бромбензол хлорбензол HBr Хлорирование бензола Бензолды бромдау 3. азот қышқылымен әрекеттесу (нитрлеу). + HONO2 NO2 + H2O t, H2SO4 нитробензол ПОЛУЧЕНИЕ бензолды нитрлеу Қосылу реакциясы . C6H6 + 3H2 C6H12 + 3Cl2 H Cl H Cl H Cl H l C H Cl H Cl kat циклогексан Гексахлорциклогексан 1. Сутекпен әрекеттесу. 2. Хлормен әрекеттесу (жарықта ) Бензолды хлорлау Тотығу реакциясы. 2С6H6 + 15O2 12CO2 + 6H2O 1. Жану . 2. толық емес жану. 2С6H6 + 3O2 12C + 6H2O Электрондық құрылысының ерекшелігіне байланысты –  -байланысы өте тұрақты. Сондықтан қаныққан көмірсутектерге қарағанда бензол молекуласында қосылу реакциялар әлсіз, ал орынбасу реакциялары тезрек жүреді. Уравнения реакций, иллюстрирующие химические свойства бензола (N 132072) 1) Мұнай мен көмірді өндеу арқылы; 2) Циклогександы дегидрлеу. Pt, Pd 3000 С + 3H2 Бензолды алу жолдары 3) Циклоалкандарды ароматтау С С С С С С H2 H2 H3 H3 H2 H2 Cr2O3 + 4H2 циклогексан бензол 4) Ацетиленді синтездеу . С С С С С H2 H H H H H С + Акт. Көмір Тест сұрақтары 1.C8H10 ароматты көмірсутектеріне сәйкес изомерлер саны: A) 4. B) 1. C) 3. D) 5. E) 2. 2. Молекулалық формуласы С6H6 болатын ароматты көмірсутегінің аты: A) Бензол. B) Фенил. C) Циклогексан. D) Гексан. E) Гексен. 3. Көмірсутектегі көміртек пен сутектің массалық үлестері 92,31% және 7,69%. Сутек бойынша тығыздығы 39-ға тең көмірсутектің формуласы: A) C6H6. B) C6H8. C) C6H12. D) C6H14. E) C6H10. 4. Құрамында 14 сутек атомы бар аромат көмірсутектің молярлық массасы мынаған тең: A) 134 г/моль B) 78 г/моль C) 92 г/моль D) 106 г/моль E) 120 г/моль 5. Ароматты көмірсутектердің гомологы: A) С8H10 ксилол. B) С10H8 нафталин. C) С3H6 пропилен. D) С2H2 этин. E) С6H14 гексан. 6.Арендерге сәйкес жалпы формула: A) Сn H2n-6. B) Сn H2n. C) Сn H2n-2. D) Сn H2n-4. E) Сn H2n+2.7. Көмірсутектердің ароматты деп аталу себебі A) алғашқы өкілдері хош иісті B) тұншықтырғыш иісті C) жағымсыз иісті D) иісі жоқ E) өткір иісті Рефлексия: орында тест сұрақтарына жауап беріп тақтаға шығарылған модульмен салыстыру. Бензолдың қолданылуы Үй тапсырмасы :§34.6 Темекі шегуідің зияны туралы интернеттен ақпарат іздестіру; Темекі түтінінің құрамына бензопирен аромат көмірсутегі кіреді, бұл зат туралы баяндама жасау.