Внеклассное мероприятие на тему: Театр яши, яш?яч?к …
Мифтахова Эльмира Флуровна
Учитель татарского языка и литературы
МБОУ “Лицей №14”
Класстан тыш чара
Тема: Театр яши, яш‰яч‰к...
Максат:
Татар театры тарихы бел‰н танышып, укучыларныS с™йл‰м телен баету, фикерл‰_ с‰л‰тен _стер_;
С‰хн‰д‰н чыгыш ясау аша укучыларда эстетик з‰выкны камилл‰штер_;
^з халкыныS тарихын, м‰д‰ниятен, с‰нгатен ™йр‰н_г‰ омтылыш, милли _заS т‰рбиял‰_.
Fиkазлау: мультимедиа аппаратурасы, класстан тыш чарага презентация.
Класстан тыш чараныS барышы:
“Театр” GырыныS музыкасы яSгырый.
“Театр – безнеS кил‰ч‰к к™нн‰ребез ™чен файдалы в‰ ™метле бер н‰рс‰”
Г. Тукай
“Без шундый тетр т™зербез, аныS исеме алтын х‰рефл‰р бел‰н язылыр”
Г. Кариев
“Ач яш‰п булмаган шикелле, театрсыз да яш‰п булмый”
М. М‰kдиев
1 нче алып баручы.
Халыкка д‰рсе гыйбр‰ттер театр,
К_Sелд‰ йоклаган д‰ртне уятыр.
Театр яктылыкка, нурга илт‰,
Кире юлга Gиб‰рми, уSга илт‰.
Тигез к_р‰ б™тен Gанны театр,
Кир‰к – кол бул, кир‰кс‰ - император.
М™катд‰с ул, б™ек ул, гали зат ул,
Т‰мам х™р ул в‰ бик киS ул, азат ул.
2 нче алып баручы. Х‰ерле к™н, кадерле тамашачылар! Б_ген с‰хн‰д‰ барачак б™тен х‰лл‰р театр тормышы бел‰н б‰йле булачак.
Чит Gирл‰рг‰ барып чыгып, андагы кешел‰рнеS ничек яш‰г‰нен бел‰сеS килс‰, театрын барып к_р, дип ™йр‰т‰ ‰би-бабаларыбыз. Ч™нки театр – ул тормыш, театр - ул яш‰еш.Театр – ул искиткеч могGиза. Чынбарлык агымы – с‰хн‰д‰. С‰хн‰д‰, кечкен‰ ген‰ булса да, роль уйнарга хыялланмаган кеше юктыр. Уйлап карасак, тормышта без, билгесез режиссер язган пьесада, _зебезнеS рольл‰рне башкарабыз бит... Театр – ул k‰рвакыт табышмак, к™телм‰г‰н х‰лл‰р, могGизалар. Театр с‰нгатен д™ньяга китер_, _стер_ k‰м гасырлар буе яш‰т_ ул – б™тен халык эше.
“Театр ул – халык берд‰млеген k‰м милл‰т ныклыгын саклаучы ‰йтеп бетерм‰слек зур кыймм‰тк‰ ия олы с‰нгать т™ре” Минтимер Ш‰рип улы Ш‰ймиев
“... бер с_з бел‰н ‰йтс‰к, k‰ркемнеS _з театры...” Празат Ис‰нб‰т
“... театр – _тк‰нне б_генгег‰, б_генгене ис‰ кил‰ч‰кк‰ тоташтыручы рухи м‰йдан...” Марсель С‰лимGанов (4 слайд)
“Театр” Gыр башкарыла.
1 нче алып баручы.
Театр к™лдер‰дер, уйнатадыр,
Тагын _тк‰н гомерне уйлатадыр.
К_рерсеS анда _з х‰леS, к™лерсеS –
К™л‰рлек булса, булмаса еларсыS.
2нче алып баручы.
К_рерсеS тормышыS нинди Gитешме?
Fитеш булмаса, кай Gире Gитешми?
Т™з‰терсеS шуны т‰кмил, -
Шулай шактый белем т‰ксил ит‰рсеS.
Л, Муллагалиева башкаруында “С‰х퉔 Gырын тыSлау (И. Д‰_л‰тшин к™е, И. Юзеев с_зл‰ре)
1нче алып баручы.
ТеатрыбызныS актерлык k‰м режиссерлык м‰кт‰пл‰рен тудыруда тир‰н белемле, зыялы, талантлы ш‰хесл‰р фидакарь хезм‰т куйган. Барыннан да элек мин иS беренче труппага нигез салган Ильяс – Кудашев Ашказарский, _зе ис‰н чагында ук “театрныS атасы” диг‰н м‰рт‰б‰ле исем й™ртк‰н Габдулла Кариев, с‰хн‰г‰ аяк баскан иS беренче татар хатын-кызы С‰хибGамал Гыйзз‰туллина-Волжская исемн‰рен ‰йтер идем... Болар – татар профессиональ театрыныS язмышын _зл‰ре с‰хн‰г‰ чыгып х‰л итк‰н, аSа нигез салган ™ч ш‰хес. Шушы “ил гиз_чел‰р” корабына татар халкын “яктылыкка”, нурга илт_ ™чен _зл‰рен аямаган к_п кен‰ артистларыбыз да утыра.
2нче алып баручы.
Г.КариевныS “ТатарныS _з театр бинасын к_реп _лс‰м, иS б‰хетле _лем бел‰н _лг‰н булыр идем”, - диг‰н с_зл‰ре м‰гъл_м. Андый б‰хетк‰ иреш‰ алмаган артист... б_ген татар театрыныS уSышлары, _з биналарында эшл‰вен – яш‰вен к_рс‰ ни ‰йтер иде ик‰н?
1 нче алып баручы.
€йе, театр – тамашачыларныS ял урыны. € артисларыбызныS эш урыны. Шаккатырлык. ТатарстаныбызныS Казан ш‰k‰ренд‰ х‰зер к_пме театр бар! М. F‰лил исеменд‰ге опера k‰м балет театры, Г. Камал исеменд‰ге татар д‰_л‰т академия театры, Качалов исеменд‰ге Зур рус драма тетры, К‰рим Тинчурин исеменд‰ге д‰_л‰т k‰м комедия театры.., саный китс‰к бик к_п алар...
2 нче алып баручы.
“Театрсыз ш‰k‰р ш‰k‰р була алмый. Ул бер торак пункт ролен ген‰ _ти”. Еш кына ‰н‰ шулай кабатларга ярата драматург Туфан МиSнуллин. (9 слайд)
Бу с_зл‰рне ул ш‰k‰ребезнеS Т_б‰н Кама Татар драма театрыныS 15 яшьлек б‰йр‰ме к™нне д‰ кабатлады. Казан, Минз‰л‰, €лм‰т театрлары кебек яше ‰лл‰ нич‰ дист‰ бел‰н саналмаса да, режиссура, репертуар G‰k‰тенн‰н аларга тиSл‰шерлек д‰р‰G‰д‰ Gитлекк‰н инде бу театр. (
1 нче алып баручы.) Т_б‰н Кама Татар драма театры “Нефтехим” берл‰шм‰сенеS театр студиясе буларак оештырыла. АSа берл‰шм‰неS ул чактагы генераль директоры Гаяз С‰хапов, ТатарстанныS атказанган артисты Анатолий Богатырев, режиссер Р™ст‰м Галиев, театрныS директоры вазыйфасын _з ™стен‰ алган Ф‰нис Чабатов нигез сала.
2 нче алып баручы.
1997 елда ул Т_б‰н Кама Татар драма театры статусы, 2007 елда Т_б‰н Кама Татар Д‰_л‰т драма театры статусы ала. Габдулла Кариев оештырган “С‰йяр” труппасыныS бер т™ркем артистлары сур‰тл‰нг‰н картинаны б_л‰к итеп, театрга м‰шk_р режиссерыбыз Марсель С‰лимGанов _зе х‰ер – фатихасын бирг‰н. Аны б_ген олуг режиссерыбызныS ш‰керте, тамашачы бел‰н к_п тапкырлар к_зг‰-к_з очрашкан, с‰хн‰неS б™тен нечк‰лекл‰рен белг‰н актер, образлы фикерл‰ве, ф‰лс‰филеге k‰м д‰ кыюлыгы бел‰н аерылып торган режиссер Р™ст‰м Галиев Gит‰кли.
1нче алып баручы.
Театрда М‰ск‰_, Санкт – Петербург, Ярославль, Мурманск, Барнаул k‰м башка ш‰k‰р театрларында осталыкларын чарлаган р‰ссамнар Булат Н‰сыйхов k‰м Ф‰рид‰ М™х‰мм‰тшина иGат ит‰. Музыка б_леген танылган музыкант Азат Н‰Gмиев Gит‰кли.
2 нче алып баручы. ТеатрныS й™зек кашлары – бу артистлар. БезнеS ш‰k‰ребез Артистларына килг‰нд‰ ис‰, алар тел‰с‰ кайсы театр с‰хн‰сен биз‰рлек. Режиссер тоемлавын тотып алып k‰м _з с‰л‰тл‰ре бел‰н k‰р рольне тормышка якынайтучы Г™лген‰ З‰йнуллина, Р‰ис Галиев, Фарил Вафиев, Г™лназ Ф‰хразыева, Наил С‰йфетдинов, Дил‰ Карпова, Альберт Ибраkимов, Физалия Гиниятуллина k‰м яшь артистларыбыз Г™лназ Фатыйхова, Рафил З‰йнуллин, Юрий Павлов, Марсель Шакиров, С‰рия €хс‰нова, Г_з‰л Ш‰м‰рд‰нова, Люзия Чупашева, Альбина Т™хв‰туллина. Артистлар Т_б‰н Кама Татар Д‰_л‰т драма тетрыныS гимнын башкаралар(Р‰ис Галиев Gырлый)
2 нче алып баручы. Артист булу ™чен бик зур талантка ия булырга кир‰к. Кызганычка каршы талантлар кил‰ д‰ кит‰. К_пт‰н т_гел театрыбызныS гаять _зенч‰лекле, иS оста артисты Айдар К‰римов фаGигале т™ст‰ k‰лак булды. Театр репертуарында ул куйган спектакльл‰р бихисап. € х‰зер бу артистыбызны бер минут тынлык бел‰н иск‰ алып _тик.
1 нче алып баручы.
ТеатрныS ‰д‰би б_лек м™дире Розалия ЧабатованыS исемен д‰ телг‰ алу урынлы булыр. Репертуарга керт_ ™чен й™зл‰г‰н драматургныS пьесаларын укып, анализлау, куелган k‰р ‰с‰рг‰ аннотация язу, аларны русчага т‰рGем‰ ит_, матбугат бел‰н хезм‰тт‰шлек ит_ – болар барысы да театрга кил_г‰ шушы б_лекне оештырып Gиб‰рг‰н Р. Чабатова Gаваплылыгында. Ш‰k‰ребезнеS Татар Д‰_л‰т драма театрыныS артистлары б_ген безд‰ кунакта. Артистлар театрдан ™зек к_рс‰т‰л‰р(Т. МиSнуллин “Шулай булды шул”)
2 нче алып баручы.
€ х‰зер ш‰k‰ребез театрыныS артислары бел‰н ‰Sг‰м‰безне башлыйбыз.
1 нче артист
С‰хн‰... Табигать Кеше
Театр ирешк‰н биеклекл‰рне билгел‰г‰нд‰, шул юлда хезм‰тл‰ре бел‰н зур уSышлар казанучыларны барлаганда исемн‰ре беренче булып атала торган ш‰хесл‰р бар.
Т_б‰н Кама Татар драма театрыныS иGат т™ркеменд‰ тамашачы к_Sеленд‰ аерым бер х™рм‰тк‰ ия кеше бар – ул театрныS атасы, иS ™лк‰н артист. Х‰зер с‰хн‰без т_рен‰ Галиев Р‰ис €хм‰дулловичны чакырабыз.
Сез театрда яшьл‰рг‰ остаз, ‰ _зегезнеS остазларыгыз дип кемн‰рне саныйсыз?
Р‰ис €хм‰дуллович, с‰нгатьк‰ кил_егез ничек булды?
^зегезне яратуларын, б™тен Gирд‰ д‰ танып торуларын бел_ р‰х‰тме?
1 нче алып баручы.
2 нче артист)ГаG‰еп сихри табигатьле офыкларга G‰елеп иркен-киS далалы, киртл‰ч-киртл‰ч _рле таулы Актаныш т™б‰генеS Такталачык авылында моннан 45 ел элек Г™лф‰нзия апа бел‰н Альбек абыйныS ™ен‰ б‰хет ™ст‰п бер кыз д™ньяга аваз сала. Шушы авылда Г™лназ исемле кызныS ялан т‰пиле балачагы, хатир‰л‰рг‰ бай _смер еллары _т‰. Алабуга культура агарту училищесында белем алып кайткач, Минз‰л‰ Татар Д‰_л‰т драма театрында, аннан соS Т_б‰н Кама Татар драма театрында эшли башлый. Б_генге к™нд‰ ул Татарстан РеспубликасыныS атказанган актрисасы. С‰хн‰без т_рен‰ Ф‰хразиева Г™лназ Альбековнаны чакырабыз.
Г™лназ Альбековна:
Театрга аяк баскач та уйнаган рольл‰регезнеS кайсысы х‰терегезд‰ аеруча нык саклана?
Сез - комик рольл‰р д‰ башкаручы буларак танылган кеше. Бу сыйфат СезнеS _зегезг‰ д‰ хасмы? €лл‰ “кагый䉔 буларак киресенч‰ме?
- Уйнаган рольл‰регез т™шл‰регезг‰ кереп й™д‰тмиме?
^зегез башкарган рольл‰р арасында яратмыйча уйнаганнары бар идеме?
2 нче алып баручы.
3 нче артист
Т_б‰н Кама Татар театры артистлары арасында ™лк‰н буынны т‰шкил ит_че т™ркемг‰ кер‰ Фарил Вафиев. С‰хн‰без т_рен‰ Татарстан РеспубликасыныS атказанган артисты Вафиев Фарил Фаизовичны чакырабыз.
Б_генге яшь актерлар турында ни диярсез?
Фарил абый, Сез Т_б‰н Кама Татар драма театрыныS к_ренекле актеры, Татарстан РеспубликасыныS атказанган артисты. Сез театрга ничек килдегез?
ИS беренче уйнаган ролегезне х‰терлисезме?
Фарил абый, образга ничек ‰зерл‰н‰сез?
Яшь вакытта рольл‰регез к_бр‰к идеме, ‰лл‰ х‰зерме?
1 нче алып баручы.
4 нче артист
Т_б‰н Кама Татар драма театрыныS иGат коллективы яш‰рг‰нн‰н яш‰р‰. К_Sелне с™ендереп театр м‰йданына к_п кен‰ ™метле яшьл‰р килде. Кайберл‰ре _зен т™п рольл‰рд‰ сынап, тамашачыныS м‰х‰бб‰тен в‰ театр Gит‰кчелегенеS ышанычын яуларга да ™лгерде инде. С‰хн‰без т_рен‰ Рафил З‰йнуллинны k‰м Марсель Шакировны чакырабыз.
- Рафил , ‰Sг‰м‰безне балачак, м‰кт‰п елларын иск‰ т™шер_д‰н башлыйк ‰ле. Кечкен‰ чакта артист булырга хыялланган идегезме?
- Театрда уSышка иреш_ ™чен таланттан тыш тагын н‰рс‰ ярд‰м ит‰ дип уйлыйсыз? - Марсель, тик торганнан гына к_Sел с‰хн‰г‰ тартылмый. Сезд‰ ‰лл‰ кечкен‰д‰н с‰нгатьк‰, иGатка бирелг‰нлек бар идеме?
- Кешег‰ тормыш бер ген‰ бирел‰ ул. Тагын бер гомер бирс‰л‰р, кем булыр идегез?
2 нче алып баручы. €Sг‰м‰безне т‰мамлап Т_б‰н Кама татар Д‰_л‰т театрына k‰м ‰Sг‰м‰безг‰ килг‰н артистларыбызга иGади уSышлар телибез, яSадан – яSа спектакльл‰ре бел‰н тамашачаларны с™ендер_л‰рен д‰вам итсенн‰р.
1 нче алып баручы.
Шуны ‰йтеп _т‰рг‰ кир‰к. Без д‰ м‰кт‰бебезд‰ с‰л‰тле балалар бел‰н эшне даими алып барабыз. Ел д‰вамында т™рлед‰н т™рле марафоннар _тк‰рел‰. Fыр, театр, бию, с‰нгатьле шигырь с™йл‰_чел‰р марафоннары. (24 слайд) € х‰зер сезнеS алдыгызда м‰кт‰бебезнеS иS яшь артистлары. Алар сезг‰ Абдулла АлишныS “Куян кызы” ‰с‰рен с‰хн‰л‰штереп к_рс‰терл‰р. С‰хн‰без т_рен‰ аларны чакырабыз. Б_ген безнеS класстан тыш чарабызга кунаклар бик к_п килде. Болары инде безнеS м‰кт‰бебезнеS яшь артистлары. Х‰зер с_зне аларга бир‰без.
( “Театр” GырыныS музыкасы уйный)
Г. КамалныS “Беренче театр” комедиясе к_рс‰тел‰.
2 нче алып баручы.
€йе, тамашачы театрга ял ит‰рг‰ й™ри, с‰нгатьне яратып, “театр” диг‰н тылсымлы д™ньяныS серл‰рен ачарга й™ри ...(И. ЮзеевныS “Син j‰рвакыт юлда” шигыренн‰н ™зекл‰р укыла.)
Син k‰рвакыт юлда... Халык бел‰н,
Салкын кышын, эссе G‰йл‰рен.
Р‰хм‰т сиSа: безнеS уйны-хисне
Тамашачы бел‰н б‰йл‰деS.
1 нче алып баручы.
Син k‰рвакыт юлда... Халык бел‰н,
Тормыш _з‰генн‰н кил‰сеS,
Син фаGига булып кайгырасыS,
Комедия булып к™л‰сеS.
2 нче алып баручы.
Аксакалдай моSсу, гамьле д‰ син.
Егетл‰рч‰ Gитез, яшь т‰ син.
Шушы килеш гел-гел юлда булыйк
€ фаGига калсын каерылып.
“С‰х퉔 (Л. Д‰_л‰това с_з., Н. В‰лиев к™е) Gырын тыSлыйбыз.
1нче алып баручы. Театр – милл‰т язмышыныS kич тутыкмас к™згесе ул. Бик к_п еллар д‰вамында татар милл‰тенеS рухын, милли _зенч‰леген, телен, ‰хлагын саклап k‰м _стереп, безне берб™тен халык итеп тотучы татар театры kичшиксез, олы ихтирамга, чиксез м‰х‰бб‰тк‰ лаек. БезнеS халык китаплы k‰м театрлы халык бит ул. j‰р кешенеS Gанында театрга карата булган м‰х‰бб‰т яши. ШуSа к_р‰ халкыбызныS й™зе булып яш‰п килг‰н театрыбыз кил‰ч‰кт‰ д‰ ч‰ч‰к атар, дип ™метл‰неп калабыз. Ш‰k‰ребезнеS театр артистларына бик зур р‰хм‰тебезне белдереп, аларны яратып, х™рм‰т итеп кабул ит_че тамашачы, иGади уSышлар телибез....
Кич‰безне “Туган тел” Gырын Gырлап т‰мамлыйбыз.
15