Элективный курс «Муса ??лил мирасы»
8 НЧЕ УРТА ГОМУМИ БЕЛЕМ БИР^ М€КТ€БЕ
Электив курс программасы
«Муса F‰лил мирасы»
Курсны т™зеде: Галина Венера Минсолтан кызы
I квалификацион категорияле
татар теле k‰м ‰д‰бияты укытучысы
Т_б‰н Кама, 2007
Муса F‰лил мирасы
(Х-Х1 класс укучылары ™чен электив курс программасы)
АSлатма язуы
Муса F‰лил мирасы" дип аталган электив курс программасы гуманитар профильг‰ юн‰леш тоткан гомумбелем бир_ учреждениел‰ре ™чен т‰къдим ител‰. Бу программаныS нигезен‰ XX гасыр ‰д‰би чорныS _сешен‰ _зенн‰н зур ™леш керт_че, зыялы, укымышлы н‰сел в‰киле к_ренекле ‰дип, рухани, фило соф, м‰гъриф‰тче, язучы, журналист Муса F‰лилнеS к_пкырлы эшч‰нлеге k‰м аныS бай мирасыныS татар д™ньясына кертк‰н ™леше турында м‰гъл_мат салынган.
Электив курсныS эчт‰леге интеграль характерда. ШуSа да бу курсны тарихчы да, ‰д‰биятчы да тигез д‰р‰G‰д‰ файдалана ала.
Электив курсныS максаты – Муса F‰лил ш‰хесе _рн‰генд‰ k‰м аныS бай мирасына таянып, укучыларда милли k‰м гомумкешелек кыймм‰тл‰ре турында рухи k‰м ‰хлакый нормалар формалаштыру.
Электив курсныS бурычлары:
К_ренекле ‰дип М F‰лил ш‰хесе _рн‰генд‰ укучыларга татар милли менталитетыныS характерлы _зенч‰лекл‰рен к_рс‰терг‰.
€д‰бият эшлеклесе, к_пкыр лы талант иясе М. F‰лил турында т_б‰нд‰ге юн‰лешл‰рд‰ белем бирерг‰: м‰гъри ф‰тче k‰м педагог; ‰д‰биятчы галим k‰м т‰нкыйтьче; патриот k‰м ф‰лс‰ф‰че.
Т‰рбия ™лк‰сенд‰ге шигырьл‰ре ярд‰менд‰ укучыныS _з ‰хлагын формалаштыручы ш‰хес итеп т‰рбиял‰рг‰.
ПрограмманыS билгел‰неше.
Электив курс материалы Х-ХI сыйныф укучыларына адреслана. Т_б‰нд‰ге юн‰лешле м‰гариф учреждениел‰ренд‰ кулланыла ала.
Муса F‰лил ту рында м‰гъл_мат бир_ максатында т‰рбиячел‰рнеS k‰м укытучыларныS белем к_т‰р_ курсларында; гомуми белем бир_ м‰кт‰пл‰ренд‰; культурологик дисциплиналарны тир‰нтен ™йр‰н_че сыйныфларда т™б‰к k‰м м‰кт‰п компоненты буларак, гуманитар профильд‰ге сыйныфларда.
Электив курсныS т™п функциял‰ре.
"Муса F‰лил мирасы" элек тив курсы нигезд‰ ™ч функцияне _ти:
- Гуманитар юн‰лешле укучыларныS милли _заSы формалашу ™лк‰сенд‰ге танып-бел_ эшч‰нлекл‰рен тир‰н‰йт_ функциясе;
- "Татар ‰дипл‰ре" махсус курсына ™ст‰м‰;
- Татар теле k‰м ‰д‰бияты укытучылары k‰м т‰рбия ™лк‰сенд‰ эшл‰_че класс жи-т‰кчел‰рен‰, методистларга т_г‰р‰к эше планы буларак.
Электив курсныS актуальлеге.
Белем эчт‰леген гуманлаштыру k‰м шул нигезд‰ толерант ш‰хес т‰рбиял‰_ заман педагогик теориял‰рен характерлаучы т™п сыйфат. М‰гариф учреждениел‰ренд‰ бу максат, kичшиксез, гумани тар цикл предметлары k‰м т‰рбияви чаралар аша гам‰лг‰ ашырыла. Бу принциптан караганда, даны б™тен т™рки, х‰тта ки ислам д™ньясына киS таралган, Аурупа, Аме рика илл‰ренд‰ яхшы м‰гъл_м булган акыл иясе М. F‰лилнеS мирасын барлау, кылган гам‰лл‰рен k‰м иGатын ™йр‰н_, аларга объектив _лч‰мле б‰я бир_ - электив курсныS актуальлеген раслаучы бер д‰лил.
Программа 5 б_лект‰н тора k‰р б_лек _з эченд‰ темаларга б_ленг‰н.
1. М. F‰лилнеS ‰д‰биятка карашы.
2. €дипнеS ‰д‰би эшч‰нлеге.
3. М. F‰лил – м‰гъри ф‰тче k‰м педагог.
4. М. F‰лилнеS вакытлы матбугат юн‰лешенд‰ге ‰д‰би эшч‰нлеге.
5. М. F‰лил Ватан сугышында.
“Муса F‰лил мирасы" элек тив курсы буенча укучылар белерг‰ тиешле белем k‰м к_некм‰л‰р:
Муса F‰лил яш‰г‰н чорныS иGтимагый, с‰яси, м‰д‰ни k‰м ‰д‰би _зенч‰лекл‰рен аера белерг‰.
2. Бу чорныS тулаем та тар д™ньясы яш‰ешен‰ кертк‰н ™леше турында к_заллау булдырырга.
3. К_пкырлы ‰дип Муса F‰лилнеS тормыш юлы k‰м иGади мирасы турында х‰б‰рдар булырга.
4. Муса F‰лил мирасыныS татар ‰д‰бияты, м‰д‰нияте k‰м тарихына кертк‰н ™леше k‰м аныS ‰k‰миятен аSлата белерг‰.
5. €д‰би ‰с‰рл‰рен‰ анализ ясый белерг‰.
6. АныS шигырьл‰рен‰ таянып, _з ш‰хесл‰рен формалаштыру юн‰лешенд‰ эш алып барырга.
7. Татар ‰дипл‰ре р‰тенд‰ Муса F‰лилнеS лаеклы урын тотуын аSларга.
8. Муса F‰лил иGаты буенча _зл‰штерелг‰н белемне гам‰лд‰ кулланырга.
Электив курсныS укыту тематик планы
(24 с‰гать)
Б_лек
Д‰рес саны
Д‰рес темасы
Д‰рес тибы
Кереш
1
" Муса F‰лил мирасы" электив курсыныS максаты k‰м бурычлары. XX гасырныS м‰д‰ни k‰м иGтимагый тормышына характери стика
Кереш д‰рес
2
^з чорыныS к_ренекле в‰киле Муса F‰лил турын да гомуми белешм‰. Библиографик чыганакларга к_з‰т_. €дипнеS тормыш юлын ™йр‰н_:
М. F‰лилнеS балачага вакытлары;
МусаныS яш_смер чагы;
Матбугатта эшл‰_ вакыты;
Муса F‰лил батыр сугышчы;
F‰лил ‰сирлект‰.
Д‰рес-лекция
3
ИGаты турында гомуми белешм‰:
19191924 еллар романтик чор;
19241932 еллар яшьлек, комсомол Gырчысы;
19321941 еллар яSа тормыш т™з_ чоры;
19411944 еллар фронт лирикасы, ‰сирлект‰ иGат итк‰н чор.
К_з‰т_ д‰ресе
I б_лек
4
Муса F‰лилнеS ‰д‰биятка карашы.
Д‰рес-лекция
5
Муса F‰лил иGатында хезм‰т кешесе.
Д‰рес-практикум
6
Муса F‰лил турында с‰нгать осталары (Т.МиSнуллин, Х. Якупов)
Семинар д‰рес
7
Муса F‰лилнеS к_пт™рле жанрларда иGат ит_е.
Д‰рес-диалог
8
Муса F‰лил – фольклорны тир‰нтен _зл‰штер_че.
Д‰рес-конференция
II б_лек
9-10
€дипнеS ‰д‰би эшч‰нлеге: ритмик байлыгы, рифмакафия, строфа т™рлелеге, «Ана б‰йр‰ме» шигырен уку k‰м анализлау.
Д‰рес-‰Sг‰м‰
11-12
Муса F‰лил k‰м м‰х‰бб‰т (€мин‰ F‰лил). Гаил‰ б‰хете.
Д‰рес-диспут
13
Муса F‰лил ‰с‰рл‰ренд‰ хатын-кыз б‰хете темасыныS яктыртылышы.
Б‰йл‰нешле с™йл‰м _стер_ д‰ресе (сочинение)
14
М. F‰лилнеS т‰нкыйди эшч‰нлеге
Д‰рес-лекция
Ш б_лек
15-16
Муса F‰лил м‰гъриф‰тче k‰м педагог.
Ачык сыйныф с‰гатьл‰ре
17
18
19
Балаларга иGат ителг‰н ‰с‰рл‰ре.
Сатира – юмор остасы.
F‰лил иGатында акыл k‰м гыйлем м‰сь‰л‰л‰ре.
Д‰рес-практикумнар
20
21
F‰лил шигырьл‰рен‰ язылган к™йл‰р.
Муса F‰лил - т‰рGем‰че.
Д‰рес-‰Sг‰м‰
IV б_лек
22
Муса F‰лил вакытлы матбугат юн‰лешенд‰ге ‰д‰би эшч‰нлеге
Д‰рес-лекция
23
Муса F‰лил Аурупа k‰м ш‰рыкъ ф‰лс‰ф‰сен‰ карашы.
Д‰рес-лекция
V б_лек
24
М. F‰лил Ватан сугышында.
Д‰рес-лекция
VI б_лек
Электив курс буенча контроль т™ре:
Реферат язу k‰м яклау
Муса F‰лил эзл‰ре буйлап музейларга экскурсия
«Муса F‰лил мирасы" электив курс программасыныS эчт‰леге
Кереш. " Муса F‰лил мирасы” электив курсыныS максаты k‰м бурычлары. Муса F‰лилнеS м‰д‰ни k‰м ижтимагый тормышта тоткан урыны. АныS тормыш юлы k‰м иGади мирасы. Библиографик чыганаклар бел‰н танышу.
I б_лек. Муса F‰лилнеS ‰д‰биятка карашы. Муса F‰лил карашынча милл‰т т™шенч‰се. Татар ‰д‰биятын К™нчыгыш ‰д‰бияты бел‰н б‰йл‰нешт‰ каравы. Шагыйрь турында с‰нгать осталарыныS иGат Gимешл‰ре. М.F‰лил турындагы Р. Мостафин китаплары.
II б_лек. Муса F‰лилнеS ‰д‰би эшч‰нлеге. Муса F‰лил – киS карашлы ‰д‰бият белгече. Татар лирик жанрын _стер_д‰ тоткан урыны. €д‰бият теориясе буенча м‰гъл_матлы ‰дип булуы. €д‰бият тарихын, ‰дипл‰рнеS тормыш юлын, иGатын халыкка Gиткер_д‰ге роле. Шигырьл‰рен‰ хас музыкальлек, аk‰Sле яSгыраш..
III б_лек. Муса F‰лил м‰гъриф‰тче k‰м педагог. €дипнеS м‰гъриф‰тчелек карашлары. М‰кт‰пл‰рне _зг‰ртеп кору, д™ньяви ф‰нн‰рне укыту буенча яSа проектларны яклау. Милли т‰рбияне к_з алдына китер_е. Гаил‰ т‰рбиясе, м‰кт‰п т‰рбиясе. Ата-ана булу м‰сь‰л‰л‰ре, G‰мгыятьт‰ хатын-кызныS, ананыS, атаныS роле. €хлак м‰сь‰л‰л‰рен‰ багышланган ‰с‰рл‰р чыгаруы. €с‰рд‰ хатын-кызлар м‰сь‰л‰л‰рен яктыртуы.
XX гасырда иGтимагый-с‰яси, педагогик, этик, эстетик, ф‰лс‰фи карашларыныS формалашып Gит_е.
VI б_лек. Муса F‰лил вакытлы матбугат юн‰лешенд‰ге ‰д‰би эшч‰нлеге. Газеталарында, журналларында эшч‰нлеге: “Татарстан" газетасы, «Кечкен‰ ипт‰шл‰р», «Октябрь баласы» журналлары. Ф‰лс‰фи-символик фикерл‰_, публицистик аk‰S (Д‰рдм‰ндк‰ тартылуы).
V б_лек. Муса F‰лил Ватан сугышында. €с‰рл‰ренд‰ к™р‰ш, дошманга н‰фр‰т темаларыныS чагылышы. «Отвага» газетасында эшч‰нлек. «Моабит д‰фт‰рл‰ре»неS тарихы. F‰лилнеS иGатын ™йр‰н_чел‰р: Р. Мостафин, Г. Кашшаф k.б.
VI б_лек. " Муса F‰лил k‰м татар д™ньясы" элек тив курсы буенча белемн‰рне тикшер_ реферат яклау.
Реферат ™чен темалар
1. М. F‰лилнеS ф‰лс‰фи карашлары.
2. М. F‰лил иGатында гуманизм идеял‰ре.
3. М. F‰лилнеS мирасында рухи-‰хлакый проблемалар.
4. М. F‰лил – балаларныS дусты.
5. М. F‰лил - ‰дип k‰м ‰д‰биятчы.
6. ^з ш‰хесеSне т‰рбиял‰_д‰ М. F‰лилнеS мирасын файдалану.
7. М. F‰лилнеS т‰рGем‰ ™лк‰сенд‰ге эшч‰нлеге.
8. М. F‰лил – публицист.
9. Шагыйрь идеаллары т‰рбияд‰.
10. “М. F‰лил эзл‰ренн‰н”.
11. М. F‰лил k‰м «Идел - Урал» легионы.
12. Татар опера студиясенеS ‰д‰би-репертуар б_леге Gит‰кчесе.
13. М. F‰лил образы Г. Камал исеменд‰ге Татар д‰_л‰т академия театры с‰хн‰сенд‰.
14. Ш‰рыкъ ‰д‰бияты классикларын татар халкына Gиткер_д‰ М. F‰лилнеS роле.
15. “^л‰м хаклык ™чен, Илем, халкым ™чен!» .
16. М. F‰лил – м‰х‰бб‰т Gырчысы .
Кулланылган ‰д‰бият исемлеге
1. Гайнуллин М. Татарская литература XX века. – Казань: Тат.кн. изд-во, 1975.
2. Гайнуллин М. Татар ‰д‰бияты тарихы. 6 томда. 3 том. XX й™з татар ‰д‰бияты. – Казан: Тат.кит.н‰шр., 1985.
3. Карурманны чыккан чакта...: XX гасыр ‰д‰бияты. – Казан: М‰гариф, 2001.
Заголовок 1 Заголовок 215