Д??гелек ?стел. Дін та?дыры — ел та?дыры

Аллаға сансыз мадақ! Осы аятта айтылғандай Алла Тағала халқымызды тура жолға салуды қалап, оның жүрегін Ислам үшін аша бастады. Соның нәтижесінде жылдан -жылға құлшылық етушілердің қатары өсіп, жер-жерлерде жаңа мешіттер ашылып, дініміз кеңінен қанат жайып келеді. Бірақ, осы жетістіктерімізбен қатар оған көлеңке түсіріп, көңілде бір мазасыздық тудырған қауіпті бір үрдіс те бой көтере бастады. Бұл намазхандар арасындағы бөлінушілік. Алла Тағала өзара бөлініп , үздіксіз ыдырау үстіндегі Кітап иелерін мысал ете отырып аяттар арқылы бөлінбеуді нұсқау етсе де, себеп тауып топ құрап алушылықтың зардабын мұсылмандар да тартумен келеді. Міне, осындай жікшілдердің біздің өңірімізге тән емес қатқыл түрлері де еліміздегі діни бостандықты пайдаланып арамызға дендеп ене бастады. Халқымыздың жаңа атаулыны жатырқамай талғаусыз қабылдай беретін ашықтығы мен аңғалдығы осы бір қауіпті үрдіске кеңінен жол ашып беруде. Және, тәуелсіздік алған алғашқы жылдардағы дін мәселесінің көптеген қиындықтардың тасасында қалып қоюы, әрі жетпіс жыл дінсіздіктің тәрбиесінен өткен халқымыздың діни сауатсыздығы да осындай дін таратушылар үшін өте қолайлы жағдай тудырғанын да айта кеткен жөн. Осыдай  ұрымтал сәтті тиімді пайдалана білген ондай діни топтар өз әрекеттерін емін-еркін, әрі белсенді түрде өрістетіп, олардың ең өтімділері бүгінгі күні тамырларын тереңге жайып, орнығып та үлгерді. Ең қиыны, олардың ықпалдарына түсіп, олардың насихаттарын саналарына сіңіріп алған өз қандастарымыз олардың іріткі істерін өз қолдарына қабылдап алып, бұл істі өздерінің бар қабілет- қажырларын жұмсай отырып, жаңа қарқынмен жүргізе бастады. Олар тіпті, өздерінің құлшыныстары мен қарымдылықтары жағынан өз ұстаздарынан да асып түсіп, олардың істерінің нәтижесі күн санап одан әрі еселене түсуде. Егер осындай жамағатты да,  халқын да жіктеуге құлшынып, іріткі істерге белсене кірісіп жүрген  қандастарымыз кең ауқымда ойлап, мәселеге тереңірек бойлап көрсе, онда олар өздерінің қандай қауіпті ойын ойнап жүргендерін түсінген болар еді.
Қазіргі кезеңде діннің мәселелері тек қана діннің мәселелері болудан қалғаны рас. Өйткені, оған саясат, саясат болғанда да үлкен саясат араласып кетті. Сол себепті де қазіргі кезеңде туындап жатқан діннің мәселелерін шешу үшін тек қана діни сауатты болу мүлде жеткіліксіз. Ол үшін әрбір мұсылманға саяси сауаты болу да ауадай қажет. Бұл оларға дінді саяси мүдделері үшін пайдалануға тырысатын кейбір саясаткерлердің лас ойындарының құрбаны болып кетуден сақтанулары үшін қажет. Сонымен қатар әрбір мұсылман тар ауқымдағы топтық мүдде тұрғысынан ғана емес, жалпы Исламдық тұрғыдан, және мемлекеттік тұрғыдан да ойлап үйреуге тиісті. Бұл оларды көптеген қателіктерден сақтандыратыны сөзсіз.
Дүние жүзінде қанша ел болса, олардың бәрі де өз шама - шарықтарынша жағдайларын жақсартып, өзгелерді өзімен санастыра алатын іргелі мемлекет болудың қамын жасайды. Осы бағытта олар бір - бірімен бәсекеге түсе отырып, өз еселерін жібермеу үшін бір - бірімен ашық та астыртын күрес жүргізумен де болады. Осы жолда олар өз мүдделері үйлесетін одақтастар іздей отырып, оңтайы келсе кейбір әлсіз елдерді өздеріне тәуелді етіп алуға да тырысады.
Осындай қатаң мүдделер қақтығысы жүріп жатқан жағдайда тұрақсыздық қауіпі бар мемлекет үшін жергілікті ұлт өкілдерінің әр - түрлі дін ұстанып , бір дін ішінде де түрлі топтарға жіктелгені мүлде тиімсіз. Мұндай мемлекеттегі жергілікті ұлт азаматтарының бір дін, бір мазхабқа біріккені оның ішкі тұрақтылығының басты бір кепілі болып табылады.
Әрбір дін мен оның тармақтарының тарихи тамыр жайған мемлекеттері бар екені белгілі. Және, ол мемлекеттер өзге мемлекеттермен жақындасудың, немесе оларға ықпал жүргізудің бар мүмкін тетіктерін пайдалануға тырысып бағады. Осындай маңызды  тетіктердің бірі өзге елдердегі өз діндестері екені даусыз.
Егер ел ішіндегі өзге ұлт өкілдері өзге діндерді ұстанып жүрсе, бұл ешқандай да түсінбестік тудырмайтын қалыпты  жай. Мұндай  жағдайда түрлі дін өкілдері бір - біріне құрметпен қарап, өзара татулықты сақтауға тырысады. Сондықтан да мұндай қарым - қатынас мемлекеттердің де бір - бірімен жақындасуларына оңды ықпал етеді. Ал, егер жергілікті ұлт өкілдері өзге діндерге көптеп өте бастаса, онда бұған ұлт тарапынан да, мемлекет тарапынан да түсіністіктің табылуы қиын. Өйткені, мұндай жағдайда ұлттық мүдде, ұлттық қауіпсіздік жөнінде алаңдауға тура келеді. Себебі, діннің табиғаты сондай, сенімі күшті діндар адам өзінің туыстары мен ұлтына, еліне көп алаң болмай, рухани бірліктегі өзінің діндес бауырларын жақын тұтып, соларға жәрдем етуге бейім болады. Және, қажет болған кезде солардан қолдау күтіп, көмек сұрауға да дайын тұрады. Бұған дәлел болатын мысалды алыстан іздемей -ақ басқа діндер мен діни топтарға өтіп жатқан өз қандастарымыздан да көріп жүрміз.
Мұндай қандастарымыз шетелдерде орналасқан діни орталықтарының нұсқаулары бойынша өз әрекеттерін жоспарлап, сол орталықтардан қаржылай көмек алып, насихаттық бағыттағы құралдармен де қамтамассыз етілуде. Және олар өз әрекеттеріне шектеу қойдырмау үшін шетелдік ұйымдарға дейін жағалай арызданып, соларға арқа сүйеп өз елінің үкіметіне қыр көрсетуде. Егер ұлт азаматтары осылай топ - топқа бөлініп алып, әрқайсысы шетелдік өз басшыларына бой ұсынып, өзге мемлекеттердің мүдделеріне қызмет етіп жүрсе, және солардың қолдауларына арқа сүйеп өз елінің басшыларына талап қойып, қысым жасайтын болса, мұндай жағдайда ұлттық қауіпсіздік жөнінде қандай сөз болуы мүмкін?
Ел мүддесін, ұлттық мүддені аяқ асты етіп жүрген осындай жандардың басқалар емес өз ұлтымыздан шыққан, өзіміздің қандас бауырларымыз екеніне сену қиын. Мұндай қандастарымыз өздері сенімдерін қабылдаған ұлттардың тілдері мен мәдениеттеріне ден қойып, жағдай мүмкіндік берсе көп қиналмастан өз ұлтынан да қол үзіп кетуден тайынбауда. Жағдай осылай бетімен кете беретін болса, болашақта ұлтының қамын ойлайтын, елінің мүддесін қорғайтын , отансүйгіштік қасиеті жоғары ел азаматтарынан тапшылық көруіміз ғажап емес.
Адамның табиғаты сондай, кім оның санасын жаулап, жүрегін иемденсе, ол соның көзсіз құлы болуға дайын тұрады. Ал, дін болса сананы жаулап, жүректі билеудің ең төте жолдарының бірі. Сондықтан да дінді саяси құрал ретінде өз мүдделеріне пайдаланатын көптеген елдер өздеріне тән дін мен діни ағымды өзге елдерге де таратып, өз діндестерін көбейтуге мейлінше тырысып бағуда.
Өз мүдделерін күйіттеу барысында кейбір елдердің шектен шығып, небір зымиян тәсілерге жүгінетіндері де жасырын емес. Оның сыннан өткен бір түрі ел азаматтарын  топтарға бөліп мейлінше жіктеу. Түрлі діни топтар мен партияларға бөлінген, және ұлттық, тайпалық, жершілдік белгілері бойынша да жіктеліп жатқан ел азаматтарын бір - біріне қарсы қойып, бір - біріне айдап салу айтарлықтай қиын емес. Бұл тәсіл «бөліп ал да билей бер» - деп аталады. Бір - бірімен жағаласып жатқан топтар қашанда сырттағы жақтастарына арқа сүйеп, олардан түрлі бағыттардағы көмектер ала бастайды. Және, сол көмектері мен жан - жақты қолдаулары үшін олар өз қамқоршыларына құлдық ұра отырып, олардың бар қалауларын орындауға әзір тұрады. Осылайша үстемдікті, билікті аңсаған мұндай топтағы ел азаматтары өз халқын  өз қолдарымен жатқа тәуелді етіп, табаны астына салып беретін болады.
Осындай жолмен үстемдік етуші елге айналған шет мемлекет өзіне арқа сүйейтін осындай топты одан әрі қолдай отырып, солар арқылы ол елді билеп - төстеп, оны өз мүддесі үшін жан - жақты пайдалана бастайды.
Сөз жоқ, патшалар қашан бір мемлекетке кірсе, ол жерді бұзып, елінің құрметтілері қор етеді. Осылайша істейді.
Құран Кәрім 27:34.
Осы аятта айтылғандай үстемдік етуші ел қашанда өзіне тәуелді елдің өз игілігіне бағытталған барлық заңдары мен тәртіптерін бұзып, ол жерге өзіне ғана пайдалы өз заңдары мен тәртіптерін орнатады. Сол арқылы осы елдің есесінен өз қиындықтарын шешіп, осы халықтың есесінен өз халқының әл - ауқатын көтеретін болады. Сол үшін де өз елінің қамын ойлап, халқының жоғын жоқтайтын бетке ұстар азаматтарды өздеріне бағынышты билік иелерінің қолдарымен қудалап, үндерін өшіріп, көздерін жоя бастайды. Ал, бас көтеріп, жөн айтатын нағыз басшылары қалмаған қара халық болса жел сөзге алданып, сүйек - саяққа ғана қанағат етіп, өз елінде байғұстың күнін кешумен болады. Бұл жағдайдың біздің басымыздан өткеніне көп бола қойған жоқ, сондықтан да осы айтылған жайлар бізге ертегі тәрізді естілмеуі тиіс.
Тәуелді елдің өз ықпалынан мүлдем шықпағанын қалайтын үстем ел міндетті түрде оған өзінің діні мен тілін, салт - дәстүрлері мен мәдениетін сіңіре отырып, оны өзі тектес етіп алуға барын салады. Бұл өте зымиян саясат. Ал, осындай әрекеттерді дін арқылы,  діннің игілігі үшін қажетті шаралар ретінде жүргізу мүлде шектен шығу болып табылады. Бұлай өткінші, дүниелік саяси мүдделер үшін діндарлардың иманын пайдаланып, олардың өте қасиетті сезімдерін пенде көңілдеріне ойыншық ету ақиретке иман келтірген әрбір саясаткер үшін лайықты іс емес.