?осмекенділерді? к?п т?рлілігі. Ашы? саба?

Пәні: Биология Күні: Сыныбы:7.
Сабақтың тақырыбы:Қосмекенділердің көптүрлілігі.
Қосмекенділердің табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы,қорғау.
Сабақтың мақсаты:а)Оқушыларға қосмекенділердің сан алуандығын,олардың жіктелуін,табиғаттағы,адам өміріндегі маңызын түсіндіру.
ә)Тақырыпты меңгерте отырып,есте сақтау,ойлау қабілетін дамыту.
б)Білімді игеруге және қосмекенділерді қорғауға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі:Жаңа сабақ
Сабақтың әдісі:Түсіндірмелі,сұрақ-жауап.
Сабақтың көрнекілігі:интер тақта,Кесте,Постер қорғау,Слайдтар.
Сабақтың барысы:
I.Ұйымдастыру кезеңі.Оқушыларды түгелдеу.Оқушылардың сабаққа әзірлігі.
II.Үй тапсырмасын сұрау.
1.”Менен сұрақ,сізден жылдам жауап”
1.Жер шарында қосмекенділердің қанша түрі бар?(5000-нан астам)
2.Қазақстанда қосмекенділердің қанша түрі таралған?(12 түрі)
3)Қазақстаннның Қызыл кітабына қосмекенділердің неше турі тіркелген?(3 түрі)
4.Қосмекенділердің қаңқасы неше бөлімнен тұрады?Оларды ата(4)
5.Мойын омыртқасының саны қанша?(1)
6.Қосмекенділерде алғаш рет пайда болған қан айналым шеңберін ата(кіші қан айналым шеңбері)
7.Миының қай бөлігі жақсы дамыған?(ортаңғы)
8.Алғаш пайда болған құлақ қуысы(ортаңғы құлақ қуысы)
9.Дернәсілдерінің аталуы.(шөмішбалық немесе итшабақ)
10.Артқы аяқтарындағы саусақ саны(5)
11.Қажетсіз заттарды шығаруға не қатысады?(клоака)
II-тапсырма.Семантикалық карта.
Р/с Жануарларға тән белгілері Балықтар Қосмекенділер
1 Тері жабынында мүйізді қабыршақтар болмайды 2 Терісінің сырты қабыршақтармен қапталған 3 Жұп көкірек және жұп құрсақ жүзбе қанаттары бар 4 Жүрегі үш қуысты 5 Бір ғана қанайналым шеңбері 6 Мишығы нашар дамыған 7 Екі қанайналым шеңбері бар 8 Есту мүшесі тек ішкі құлақтан тұрады 9 Жүрегі екі қуысты 10 Қан тарату жүйесі -тұйық 11 Терісі арқылы да тыныс алады 12 Су ағыстарының бағытын,күшін сезетін бүйір сызығы бар III.Жаңа сабақты меңгерту. Қосмекенділердің көптүрлілігі.Қосмекенділердің табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы,қорғау.
Кіріспе шолу жасау.
28746452978150020669252978150060642529781500 Қосмекенділер отряды
Аяқсыз қосмекенділер Құйырықсызқосмекенділер Құйрықты қосмекенділер
-1181102540003881755000191008015494000


Топтық жұмыс,постер шығару,өз беттерімен мәтінді оқып т анысу,негізгі ойларын плакат бетіне түсіру және қорғау
Үш топқа бөлінеді.
I-топ Құйрықты қосмекенділер
II-топ Құйрықсыз қосмекенділер
III-топ Аяқсыз қосмекенділер
I.Жеке оқушымен жұмыс.Біз осы қосмекенділер тақырыбын өту барысында озық оқушыларға тапсырма бергенбіз.Солардың дайындап келген мәліметтерін тыңдайық.
1.Кәдімгі тритон
2.Құрбақа
3.Сарымсақты бақа немес тарбақа
Сен білесіңбе? Әр топтан бір оқушы сұрақ қойып жауап алады.
1-оқушы.Қосмекенділердің ішінде ең суыққа төзімді 45 С суықта мұз болып қатып,кейін күн жылынған кезде тіршілігін одан әрі жалғастыра беретін бақаны білесіңбе?(Сібір бақасы,Сібір бұрыштісі,Үшкір тұмсықты бақа)
2-оқушы.XX ғасырдың 30-жылдары Антил аралдарынан Гавай аралдарынан 150-ге жуық ага құрбақасы әкелінді оларды милионнан астам етіп көбейтіп қант қамсы алқабына жіберді.Сондай-ақ Ұлыбритания,Нидерланд,Венгрия елдерінің бақшашылары да құрбақаларды өзге елдерден алып келіп бау-бақшаға жіберіп отырды.Сен білесіңбе?Мұның сыры неде?(Бақа,құрбақалар бау-бақшаға зиян келтіретін бунақденелілерді жеп пайда келтіреді)
3-оқушы.Күзде бақалар су түбіндегі батпаққа көміліп,онда қозғалыссыз көктемге дейін жатады.Кейде күшті аяздарда су қоймасының түбіне дейін мұз қатады.Сен білесіңбе?Бақалар неге тұншығып қалмайды?(Себебі қосмекенділердің дене температурасы тұрақсыз, салқын қанды жануарлар)
IV.Қорытынды:Ал енді балалар осы қосмекенділердің табиғатта және адам өмірінде маңызы бар ма?
-Бау-бақша,ауыл шаруашылық және орман дақылдарына зиянын тигізетін,әртүрлі ауруларды тарататын бунақденелілерді,былқылдақденелілерді жеп,көп пайда келтіреді.
-Түн хайуанаттары болғандықтан бунақденелілерді түнде аулап,құстардың күндізгі әрекетін жалғастырады.
-Биологиялық және медициналық сан-салалы зертханалық тәжірибе жасауда пайдаланылады.Олай болса табиғат көркемдігін сақтап қалу үшін қосмекенділердің барлық түрлерін қорғау-адамзаттың азаматтық борышы тіпті кейбір елдерде қосмекенділерге орнатылған ескерткіштерде бар.Мысалы,Қазан қаласында,Бостанда,Париждегі Пастер университенінің қасында орнатылған.(слайдтар)
-Кейбір елдерде бақалар жеңіл аулап,мекеніне қайтатын аралықта машина өте көп жүретін болса,арнаулы ұңғыма жол жасалады екен.
-Қосмекенділердің басым көпшілігі суда тіршілік ететін болғандықтан суды ластанудан қорғау қажет.
V.Бекіту кезеңі.
1-тапсырма.Қосмекенділердің отрядтарын ата және берілген жануарларды отрядтарға бөл.
Р\с Қосмекенділер отряды Жануарлар
1 2 3 1-тритон.2.Жасыл құрбақа 3.Жетісулық бақатіс 4.Саламандра 5.Құртпошым 6.Көлбақа 7.Қызылаяқ бақа 8.Цейлондық жыланбалық 9.Даната құрбақасы
2-тапсырма.Сандар сөйлейді.

170
3 400 20- 25см
4-5 4000
5
3-тапсырма.Биологиялық диктант.
1.Жетісулық бақатісті жергілікті тұрғында........... деп те атайды.
2.Артқы саусақтарының арасындағы............жүзуге көмектеседі.Түнде.............тіршілік етеді.
3.Аяқсыз қосмекенділерде............,............. болмайды.
4.Қазақстанда құйрықсыз қосмекенділердің мындай түрлері мекендейді.......................
5.Қызылаяқ бақа.............,............, таралған.
VI.Бағалау.
VII.Үйге тапсырма.Қосмекенділердің көптүрлілігі туралы қызықты деректер жинау.