Презентация классного часа на тему Кижиде б?г?-ле ч?ве чараш болур ужурлуг (7 класс)

Кижиде бугу-ле чуве чараш болур ужурлуг Февральдын ийи Класс шагынын сорулгазы: 1. Кижиде бугу-ле чуве (даштыкы хевири, кадыкшылы, дурт-сыны, шимчээш-киннери, кылажы, идик-хеви, арыг-силии, чажы…) чараш болур ужурлуг деп бодалды билиндирер;2. Бижимел болгаш аас чугаазын сайзы-радыр;3. Мозу-шынарлыг болурунга кижизидер. Орус чоннун сураглыг чогаалчызы А.П. Чеховтун состери: «Кижиде бугу-ле чуве: арын-шырайы-даа, Хеп-сыны-даа, сеткил-сагыжы-даа, бодал-дары-даа, чараш болур ужурлуг… Тергиин чараш арын-шырайлыг болгаш хеп-сынныг, оон каазындан карак шокараннаар кижилерни бо-ла коор бис, ынчалзажок оларнын сеткил-сагыжында болгаш бодалдарында кижи алыр чуве чок. Чараш хептин иштинде чамдыкта дендии кара сагыш чаштынып чыдар, ону кандыг-даа он-биле агартып шыдавас сен.» Тыва улустун улегер домактары: 1. Чыланнын шокары даштында, Кижинин шокары иштинде.2. Даштын коорге, чаагай, Иштин коорге, ирик.3. Карак чаап болбас.4. Чоннун караа коску, кулаа дыыжы.5. Бак сагыш башка халдаар.6. Хевин коруп уткуур, Угаанын коруп удээр. Даштыкы хевир. Ону канчаар билзе экил? 1. мага-боттун шынарлары болур: арыннын хевири, шырайы, дурт-сын, кештин, баш дугунун, карактын оннери - шупту-ла кижинин бойдустан чаяаттынган онзагай талалары-дыр.2. кижинин шимчээшкини, турар-олурар аяны, холдун болгаш арыннын шимчээшкиннери – бо бугу-ле кылдыныгларга илеретинер шынарлар.3. хеви, бажын таартып, дырап чараштанып алганы алганы – ол даштыкы хевирнин каасталгазы. Кижинин чаражы чудел? 1. Шылгарангай немец шулукчу Генрих Гейне мынчаар харыылаан: «Ол дээрге кадыкшыл-дыр.»2. Бурунгу кижилер чувени оттур чогаалап чорааннар: «Шимчээшкин дээрге чуртталга, чуртталга дээрге кадыкшыл» Кыс-даа, оол-даа уругнун сагыыр ужурларын бижиир. Сагыыр ужурлар: 1. Биче сеткилдиг болур.2. Эвилен-ээлдек чоруур.3. Бодамчалыг, оваарымчалыг болур. 4. Кылган ажылын эчизинге чедир кылыр.5. Шалыпкын, ажылгыр-кежээ болур.6. Угаан ажылын сайзырадыр.7. Хундулээчел, кээргээчел, шынчы, уран-шевер, кижизиг болур… Мини-чогаадыг. Мээн авам. Угаан-бодал гимнастиказы -боданганы ботка херек. Онаалга * Бот таныштырылга шулук чогаадыр.* Негелделер бижиир. Кичээнгейлиг болганынар дээш четтирдим!