1931-1933 жылдарда?ы ашаршылы?.?аза?станда?ы жаппай ?жымдастыруды? м?селелері

1931-1933 жылдардаCы ашаршылыK.JазаKстандаCы жаппай aжымдастырудыS м‰селелері
1931-1932 жылдардаCы KуаSшылыK пен ашаршылыK, жергілікті халыKтыS республикадан тыс жерлерге Kоныс аударуы туралы маCлaматтар алады
К_штеп aжымдастыру,ашаршылыK ж‰не зардаптары туралы біледі.Жергілікті халыKтыS республикадан тыс жерлерге Kоныс аударуы, зорлыK-зомбылыKтарCа Kарсы наразылыKтар,к™терілістер ж™нінде біледі, aжымдастырудыS Kорытындыларын саралай алады.
JазаKтыS д‰ст_рлі мал шаруашылыCын к_йрету, ет ж‰не астыK JазаKстанныS басшы мемлекеттік органдары, JазаK ™лкелік партия комитеті 1931 жылдыS 1 желтоKсанында JазаK ™лкелік партия комитетіне «1929 жылдыS ішінде к™шіп кетулер туралы м‰лімет (шекаралыK 1930 жылы к™шіп кету KозCалысымен 34 977 KожалыK Ал енді осыншама босKындардыS Kайда ж‰не Kаншасы к™шіп Сонымен KазаKстандыK босKындар т™мендегідей жат ™лкелерге ж‰не аймаKтарCа Б_гінгі тарихымызда ‰лі де жaмбаCын ішіне б_гіп жатKан СондыKтан Jытай арKылы шет елге кеткен KазаKтардыS санын Кейбір тарихшылар мен демографтар бaл м‰селеде ‰р т_рлі Мысалы, еSбектерін орыс тілді басылымдар жаппай жариялап жатKан Бaл м‰селеде осыншама ‰р т_рлі пікірлердіS орын алуыныS Ал енді осы Jытаймен шекаралас JазаKстан аудандарына KысKаша АталCан шекаралыK аудандардаCы халыKтыS жалпы саны 1931 жылы Келтірілген м‰ліметте таCы бір назар аударатын м‰селе – Осы Kaжатта шекаралыK аудандар халыKтарыныS aлттыK белгілері де ОГПУ органдарыныS Kaпия аKпарат м‰ліметтерініS бірінде 1930 жылCы Дегенмен бaл жерде еS басты н‰рсені – Jытай Мaны шекаралыK ОГПУ м‰ліметтері де мойындайды. Ф. Голощекин ™зі ж_ргізіп отырCан Kатал саясатты аKтау БіраK Ф. ГолощекинніS бaл пікірлері сол жылдары КеSес Егер консул Колосов айтып отырCан себептер 1931 жылдыS Деректерге KараCанда 1932 жылы шекара бaзушылар к™п емес Сонымен Kатар Jытай жаCыныS да 1932 жылдыS мамыр Ал енді наKты тарихи дерекке ж_гінер болсаK, KазаKтардыS Бaл деректерді ПП ОГПУ-діS жедел барлау м‰ліметтері ж‰не Шекара асKан KазаKтар саны бaдан ‰лдеKайда к™п болды JазаKтардыS Jытай асуын айтKаSда ондаCы KазаKтар саныныS к™птігіне СондыKтан М. Т‰тімовтыS м‰ліметінде к™рсетілгендей, біздегі жаппай aжымдастыру Сондай-аK шетелдегі KазаKтар саныныS біздегі aжымдастыру апатынан кейінгі Ал енді KазаKтардыS ‰Sгіме болып отырCан жылдары басKа
АшаршылыKтыS салдарынан ‰сіресе KазаK шаруаларыныS жаппай босKыншылыKKа aшырауы Jаулы бойынша аталCан жaмыстарды ж_зеге асыру _шін мемлекеттік Негізгі маKсат – JазаKстаннан к™рші аймаKтарCа босып кеткен, АталCан Kаулыда Kайтып келетіндерді негізінен колхоздарда, совхоздарда ж‰не Сондай-аK медициналыK жедел ж‰рдеммен, киіммен, тамаKпен ж‰не т. Белгіленген шаралар жалпы гуманистік, адамгершілік сипатын ала тaрса Республика _кіметініS ж‰не JазаKстанCа к™рші орналасKан, KазаK босKындарыныS Мaндай жеSілдіктер, ‰рине, JазаKстанCа аса Kажет еді. БіраK JазаKстан _кіметініS босKындарды шаруашылыKKа орналастыруCа байланысты жоCарыда аталCан Онан соS «Kайтып оралCан босKындар KожалыKтарын ™з Kaрамдарына Дегенмен мaндай шаралардыS босKындардыS жаCдайын жаKсартуCа тигізер септігі JиыншылыK Kайтып оралCан босKыSдардыS к™птігінен Cана туындаCан жоK, АталCан хатында Ф. И. Голощекин осы кезге дейін Ф. И. ГолощекинніS хатынан кейін к™п кешікпей-аK 1932 БіраK JазаKстанCа берілген мaндай жеSілдіктер босKындарды шаруашылыKKа орналастырудыS ЖоCарыда аталCан Kаулылар KабылданCаннан кейін арада бірнеше айдан Ащы шындыKты М‰скеуге жасырмай айтып, JазаKстанды аштыKтан KaтKаруCа Кейбір аудандарда босKындар саны тіптен бaдан да к™п ТаCы да айта кеткен ж™н, Л. И. Мирзоян АлCаш 1933 жылы 22 аKпанда БК (б)П JазаK Ал осы жылдыS 13 с‰уірінде JазаK ™лкелік партия Д‰л осы 13 с‰уірдегі м‰жілісте жергілікті облыс басшыларына JазаKстан ™лкелік партия комитетініS жоCарыдаCы, 13 с‰уірде болCан Жергілікті жерлерге берілген азыK-т_лік к™мегін ауыл белсенділері пайдаланып 1933-1934 жылдары босKындар KожалыKтарын орналастыру жaмыстарыныS Kалай ж_ргізілгенін 
ПАЙДАЛАНBАН €ДЕБИЕТТЕР:
Jозыбаев М., Абылхожин Ж., Алдажуманов К. Коллективизация в ХалыKнама. Сан мен сана. Алматы, 1992.3-89
АKтаSдаKтар аKиKаты. Алматы, 1992.15-54
Назарбаев Н. €ділеттіS аK жолы. Алматы, 1991.28-63
Абылхожин Ж. Традиционная структура Казахстана: социально-экономические аспекты функционирования
Турсунбаев А. Победа колхозного строя. Алма-Ата, 1957. 5-14