Геграфия п?нінен сыныптан тыс ж?мыс Елім мені?

Жабасақ орта мектебі

интеллектуалдық ойыны
Өткізген : География пәнінің мұғалімі
Ибраев А. Б
2014- 2015 оқу жылы
«ЕЛІМ МЕНІҢ»
Интеллектуалдық ойыны
Класс: 8 9
Елім менің
Кең көсілген даламдай,
Елім менің
Шексіз мынау ғаламдай,
Елім менің
алатаудай еңселі,
Елім менің
Сүйем мәңгі мен сені
А: Армасыздар құрметті оқушылар, ұстаздар! Туған елдің тарихын танытып, даңқын асыратын « Елім менің» интелектуалдық ойынына қош келдіңіздер!
« Елім менің» интелектуалды ойынының 6 айналымда топ бастап , жөн көрсететін екі топбасшы бар. Қарсы алыңыздар 1ші топбасшы Мырзағулова Мирамгул және 2 ші топбасшы Маханова Асылгүл.
Ал енді сіздердің топтарыңызбен таныс болайық.
І топ – Болашақ
ІІ топ - Жүйріктер
А: Топтармен танысып болсақ, сайыстың алғашқы айналымын ашық деп жариялаймыз.
І айналым : Ел өміріне байланысты қызықты сұрақтар қойылады. Сіздер сол сұрақтарға «сенемін» немесе « сенбеймін» деп жауап бересіздер.
( 2 ұпай)
І топ:
Әлемдегі алтын қоры бойынша Қазақстан 10 шы орында екеніне сенесізбе, сенбейсізбе? ( 6 орында)
Қазақ балуаны Қажымұқан Мұңайтпасов 56 медаль иеленгеніне сенесізбе, сенбейсізбе? (Қажымұқан Мұңайтпасов күрестің бірнеше түрінен чемпион атанған тұңғыш қазақ алыбы. Ол 28 мемлекетте күресіп, 56 медаль иеленген.)
Қазақстанның жерінде пайдалы қазбалардың 6000 астам кен орны бар екеніне сенесізбе, сенбейсізбе? (сенемін)
Қазақстан жерін 120 дан астам ұлт өкілі мекендейтініне сенесізбе, сенбейсізбе?
ІІ топ:
Әлемдегі ең ұзын жаяу көпір Қазақстанда екеніне сенесізбе, әлде сенбейсізбе? (Әлемдегі ең ұзын жаяу көпір Орал өзені арқылы Атырау қаласында салынған екен. 551 м көпір бір сәтте 100 мың адамды көтереді екен)
Екі метрлік бес қуыршағы бар сағат Қазақстанда бар екенінне сенесізбе?
( Қостанай қаласында Қазақ- француз орталығының ғимаратында ұзындығы үш метрлік сағат бар. Әр сағат сайын Мэрилин Манро, Чарли Чаплин, қос ғашық пен ұлттық киімдегі қыз баланы бейнелеген қуыршақтар шығып тұрады. Екі метрлік бес қуыршағы бар сағат әлемде жалғыз және ол Қазақстанда )
ҚР мырыш , вольфрам қоры бойынша 6 орында екеніне сенесізбе жоқпа? ( 1 орында)
Әлемнің екінші ұстазы Қазақстан жерінде туғанына сенесізбе? ( Әбу Насыр әл- Фараби Отырар қаласында дүниеге келген)
Алғашқы айналым есебін айту.
Ал енді сіздерге ән жасырылады. Дұрыс жауап берсеңіздер қосымша 2 ұпай береміз.
«Көк тудың желбірегені» әні.
ІІ айналымның тұрақты сөз тіркестеріне арналады. Экран арқылы фразеологиялық тіркестер көрсетілетін болады. Сол тіркестердің мағынасын, баламасын табу керек. ( 2 ұпай)
Жатқан жыланның арқасын басу – біреудің қытығына тиіп, жанжалдасу
Ізі суып кетті - болған іске ұзақ уақыт өтіп, көмескі тартты
Ат құлағы көрінбейді – екі түрлі мағынада айтылады екен. Өте биік шөп немесе ақ түтек боранды сипаттаған кезде.
Бұғалығын ала қашты – көнбеді.
Құлаққа ұрған танадай- тып тыныш
Арық қойдан бағасы кейін – қадірі жоқ,беделі жоқ адам
Екі топтың ұпай саны айтылады.
ІІІ айналым: Білімдеріңізді тексереміз. 1, минут ішінде жауап берулеріңіз тиіс. Әр сұраққа 1 ұпайдан беріледі. Ұпай саны аз топ бастайды.
География
Еліміздің егемендігін қандай белгілері көрсетеді? (әнұран, ту, елтаңба)
Қай жылы Астана Алматыдан көшірілді. (1997ж )
Неше ұлт өкілдері мекен етеді? ( 130- дан астам)
БҰҰ-ға қай жылы мүше болды? (1992 жылы 2 наурыз)
ҚР аумағының көлемі? (2.7 млн км² )
ТМД қашан құрылды? (21. 12. 1991 жылы)
География
ҚР қай жылы өз тәуелсіздігін алды? (16.12.1991 ж)
ҚР халық саны жөнінен нешінші орында? (62 орын)
Қай жылы Қазақстан ТМД құрамына кірді? (1991 ж)
Ата Заң қай жылы шықты? (1995 жылы)
Заң шығарушы қызметін кімдер атқарады? (мәжіліс)
Елдің негізгі валютасы (теңге)
Ал енді көрермендерге ән жасырылады. Дұрыс жауап берсеңіздер қосымша 2 ұпай береміз.
«Қазақстан» Төреғали төрәлі
ІV айналым сауалдары қазақ халқының салт - дәстүр, әдет - ғұрпына байланысты болмақ.
( 3 ұпай)
Қазан шегелеу (салт) өздері жақсы танитын, әзіл-қалжыңы жарасқан адамдар бір-бірінің үйіне бас қосып барып, « осы үйдің қазанын шегелей келдік» -дейді. Үй иесі әзілмен жауап қайырып»жақсы болды ғой, қазан шегелегіш шебер іздеп отыр едік» деп қонақжайлық танытып, оларға қонақасы береді. Демек «қазан шегелеу» қонақ бола келдік деген ұғымды білдіредіЕрулік—  HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D3%99%D1%81%D1%82%D2%AF%D1%80" \o "Дәстүр" дәстүрлі халықтық жоралғының жарқын үлгісі. Жаңадан көшіп келген, жапсарлас қонған отбасына бұрыннан отырған көршілері қонақасы береді, дәм-тұз татырып, ықылас-пейіл білдіреді. Ерулік беру арқылы ауыл тұрғындары жаңа көршілерін өздеріне етене жақындастыруды, бөтенсіретпеуді де көздейді. Ерулік қысқы соғымның сүбелі мүшелерінен (қазы-қарта, жал-жая, т.б.) пісіріледі немесе қой сойылып шақырылады.
Қазақтың ұлттық сүт тағамдары - сүт, уыз, сары май, айран, қаймақ, қатық, қойыртпақ, қорықтық (тасқорықтық), құрт, ірімшік, сүзбе, іркіт, қымыз, шұбат, шалап. HYPERLINK "http://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%8B%D1%80" \o "Сиыр"Сиыр, қой, ешкі, бие, түйе малдарының жаңа сауылған, пісірілген және шикі сүттерін пайдалана отырып, қолма-қол жеп-ішуге, белгілі бір мерзімге дейін және ұзақ уақыт сақтауға болатын түрлері жасалынады. Сүт тағамдары қазақ халқының ерте кезден дайындауында өзіндік тәсілі бар, дәмді де бағалы, ұрпақтан ұрпаққа жалғасып келе жатқан құнды тағамдарының бірі.
Қазақ халқының ұлттық ойындары - ептілікті, өжеттілікті, шапшаңдылықты, тапқырлықты талап етеді, олардың түрі сан-алуан. Олар: Тоғыз аяқ, тоғыз табақ, жар жар, тоғыз құмалақ, сақина салу, асық ойыны, ат үстінен тартыс, қызбөрі, белбеу тастау, ат омыраластыру т.б
Екі топтың ұпай саны айтылады.
V айналым. Екі топта қарама қарсы тұрған оқушыларға сұрақтар қойылады. Сіздерге экран арқылы 4 бейне сұрақ қойылады. Бейнесұрақтың жауабын бірінші тапқан ойыншы жауап береді. (2 ұпай)
1. Елімізде VІІ қысқы Азияда ойындары қай жылы және қай қалада өтті? (2011ж, Астана – Алматы)
2. 2012 жылы Лондон қаласында өткен ХХХ жазғы олимпиадаға спортшыларымыз қатысып, қандай жүлделермен оралды? (7 алтын, 1 күміс, 4 қола)
3. Елорданың символына айналған « Астана – Бәйтерек» монументінің биіктігі қанша?
( 97 м)
4. 2013-2014 оқу жылынан бастап орта білім берудің сапасын арттыру мақсатында қандай оқыту жүйесі енгізілді? ( экспериментті e- learning оқыту жүйесі)
Екі топтың ұпай саны айтылады.
VI айналым. Ережесі қарапайым, әр ойыншыға екі әріптен тиесілі. 1 минут ішінде мен қойған сауалдарға сол әріптердің көмегімен жылдамырақ жауап беру керек. Әр жауаптың сөзі төрт әріптен құралатын болады. Алғашқы болып ұпай саны аз топ бастайды.
І топ:
Күн жүйесіндегі төртінші ғаламшар марс
Өзеннің бөліктері арна Деп аталады
Сарысу өзені келіп құятын көл арал
Батыс қазақстан обылысының орталығы орал
Өзеннің барып құяр жері саға
ІІ топ:
Орталық Қазақстандағы өзен нұра
Тигеран қай мемлекеттің астанасы иран
Күн жүйесіндегі жетінші ғаламшар уран
Өзен аңғарының табанындағы ойыс арна деп аталады
Грузияның ұлттық волютасы: лари
Сонымен сайыс аяқталды, екі топтың ұпай саны айтылады.
Жеңімпаз топ марапатталады.
Қорытынды: Туған елдің туын биік ұстап, керегесін кеңейте берейік!