Информатика саба?ынан саба? жоспары Циклдік алгоритмдерді программалау (8 сынып)

СабаK жоспары «Бекітемін»
ОKу ісініS меSгерушісі
__________________________
П‰н аты: Информатика
К_ні: 26.12.2015ж
Cынып: 8 «Г,B»

СабаKтыS таKырыбы: Циклдік алгоритмдерді программалау.
СабаKтыS маKсаты:
Білімділік: ОKушыларCа Циклдік алгоритмдерге программа Kaруды _йрету. ОныS Kызметші с™здерімен таныстыру.
Т‰рбиелік: ОKушыларды адамгершілікке, тазалыKKа, aKыптылыKKа т‰рбиелеу.
ДамытушылыK: логикалыK ойлау Kабілетін, ой-™рісін дамыту. СабаKKа деген KызыCушылыCын арттыру.
СабаKтыS т_рі: Аралас
СабаKтыS к™рнекілігі: Кітап, ДК, интерактивті таKта, электрондыK оKулыK
СабаKтыS барысы:
І. `йымдастыру.
ІІ. ^й тапсырмасын сaрау
ІІІ. ЖаSа сабаK.
IV. Бекіту.
V. БаCалау.
VI. ^йге тапсырма.
^й тапсырмасын тексеру:
1. Паскаль тілінде операторлар Kанша б™ліктен тaрады?
2. Jарапайым оператор дегеніміз не?
3. К_рделі оператор дегеніміз не?
4. Меншіктеу операторы дегеніміз не?
5. Goto операторыныS міндеті Kандай?
6. Jарапайым операторларCа Kандай операторлар жатады?
ЖаSа сабаKты т_сіндіру
М‰селелерді шешкенде бір типті ‰рекеттерді осы ‰рекеттерді аныKтайтын параметрдіS ‰р т_рлі м‰ндерінде к™п рет Kайталау Kажеттігі туады. Осындай процестерді aйымдастыру _шін циклдік Kaрылымы бар алгоритмдер, д‰лірек айтсаK, Kайталанатын алгоритмдер, операторлар пайдаланылады. Осындай ‰рекеттерді ж_зеге асыратын алгоритмді циклдік, ал к™п рет Kайталанатын ‰рекеттер тізбегін (цикл денесі) - цикл деп атайды. Циклдерді пайдалану жинаKы программалардыS к™мегімен есептеулердіS _лкен к™лемдерін орындауCа м_мкіндік береді.
Паскаль тілінде Kайталау процесін _ш т_рлі жолмен aйымдастыруCа болады:
- алдын ала берілген шарт бойынша Kайталауды aйымдастыру;
- келесі шарт бойынша Kайталауды aйымдастыру;
- параметрдіS м‰ні бойынша Kайталауды aйымдастыру.
Алдын ала берілген шарт бойынша Kайталауды aйымдастыру:
Алдын ала берілген шарт бойынша Kайталау к™п жаCдайларда Kайталану саны белгісіз болCан жаCдайда пайдаланылады.
Jайталану саны белгісіз циклдер.
Кейде циклді неше рет Kайталау керек екені алдын ала белгісіз, біраK ол Kандай да бір шарт саKталCанша орындалуы керек екені белгілі болады.
Циклді дaрыс aйымдастыру _шін:
1. параметрдіS бастапKы м‰нін беру керек;
2. циклдіS аяKталу шартын тексеру керек;
3. циклдіS жаSадан KайталануыныS алдында параметрді ™згерту керек;
цб (цикл басы) ж‰не цс (цикл соSы) Kызметші с™здерініS арасында к™рсетілген командалар сериясы (цикл денесі) берілген шарттыS саKталуы бaзылCанша неше рет керек болса, сонша рет орындалады. Егер шарт басынан бастап саKталмаса, онда серия бір де бір рет орындалмайды.
Ж_зеге асыру т_рлері.
Блок-схема Алгоритмдік тіл Паскаль тілі
Jайталану командасы:
€зір шарт
Цб
Цикл денесі
Цс АлCы шартты цикл операторы:
While шарт do
Begin
Цикл денесі (серия)
End
Егер серия бір командадан тaратын болса, операторлыK жаKшаларды KоймауCа болады.
СоSCы шартты цикл операторы:
Repeat
Цикл денесі (серия);
Until шарт;
Цикл шарт ‰зірше аKиKат (while) немесе ‰зірше жалCан (repeat ... until) болCанда орындала береді.
Егер KайталанудыS денесі бірнеше оператордан Kaралса, онда олар Begin - End Kызмет с™здерініS арасына алынып жазылады.
Мысалы,
While шарт do
Begin
1-оператор;
2-оператор;
. . . . . . . . . . .
n-1 - оператор;
n - оператор;
E
·nd

Ал егер KайталанудыS денесі бір Cана оператордан тaрса, онда оны операторлыK жаKшасыз жазуCа да болады. Мысалы:
While логикалыK ™рнек /шарт/ Do операторы.
Егер шарт жалCан болса, онда цикл денесі бірде-бір рет орындалмайды.
Келесі шарт бойынша Kайталау операторы
Бaл оператор к™п жаCдайларда KайталаудыS саны белгісіз болCан жаCдайда пайдаланылады. ОныS жазылу т_рі:
Repeat
Kайталану денесі (серия)
Until
МaндаCы Repeat - Kайтала, Until - соCан дейін -Kызмет с™здері. ОныS орындалуы: Kашан логикалыK ™рнектіS м‰ні аKиKат болCанша циклдіS денесі Kайталана береді.
ПараметрдіS м‰ні бойынша Kайталауды aйымдастыру.
Jайталану операторларда к™п жаCадай да функция аргументі, айнымалылар циклдіS параметр Kызметін атKаруы м_мкін. Сонымен бірге, циклдегі Kайталанатын операторлар сериясындаCы ™рнектердіS м‰ндері осы параметрге т‰уелді ™згеруі м_мкін.
К™п жаCдайларда Kайталану саны белгілі болCанда, шартты параметрлі Kайталану операторын пайдалануCа болады.
JайталануыныS саны белгілі циклдер.
Параметрі бар Kайталану командасы циклдік Kaрылымды алгоритмді к™рнекірек жазуCа м_мкіндік береді.
Блок-схема Алгоритмдік тіл Паскаль тілі

Параметрлі Kайталану командасы:
_шін Х бастап Хбас
дейін ХсоS Kадам ХKад
цб
цикл денесі
цс
Егер KадамныS м‰ні 1-ге теS болса, онда Kадам Kызметші с™зін жазбауCа болады. 1-вариант (санауыш м‰ні ™седі, ХKад =1)
for X:=Xбас to XсоS do
begin
цикл денесі (серия)
end.
Егер Хбас>ХсоS болса, онда цикл денесі бір рет те орындалмайды.
2-вариант. (санауыш м‰ні кемиді, ХKад=-1)
for X:=Xбасdownto XсоS do
begin
цикл денесі
end;
Егер Хбас<ХсоS болса, онда цикл денесі бір рет те орындалмайды.

ЦиклдіS параметрі - к™рсетілген ХKад KадамCа с‰йкес м‰ндерді ретпен Kабылдайтын айнымалы. Парметрі бар Kайталану командасын орындау механизмі Kайталану командасына ("‰зір" циклі) aKсас.
Параметрі бар Kайталану командасы ("_шін" циклі) Kайталану саны алдын ала белгілі жаCдайларда Kолданылады. ЦиклдіS Х, Хбас, ХсоS параметрлері б_тін сандыK немесе символдыK типті болу керек.

FOR операторы. Егер алгоритмде Kайталану саны алдын ала белгілі болCан жаCдайда FOR операторы Kолданылады. Бaл оператор параметрлі цикл операторы деп те аталады.
Жазылу _лгісі
FOR := n1 TO n2 DO
;
FOR: = n2 DOWNTO n1 DO
;
МaндаCы FOR (_шін), TO (дейін), DO (орындау) - Kызметші с™здер;
- циклді басKару айнымалысы, Integer типті (немесе кез келген реттелген тип) n1 , n2 - цикл параметрініS бастапKы ж‰не соSCы м‰ндері (типі циклді басKару айнымалысымен с‰йкес) кері Kарай, DOWN т™мен, TO дейін . Паскаль тілінде параметрдіS Kадамы тек екі м‰н: 1 немесе -1-ді Cана Kабылдай алады.
Егер Kадам -1 – ге теS болса, онда операторда TO, ал Kадам -1-ге теS болса, онда DOWNTO с™зі Kолданылады.
Мысалы: 1- ден 100- ге дейінгі сандардыS Kосындысын табу керек.
Program kosindi;
Var I, s: integer;
Begin s:=0;
FOR i:=1 TO 100 DO
S:=s+1;
Writeln (s = , s);
End.
СабаKты бекіту сaраKтары:
Цикл дегеніміз не?
ЦиклдіS алгоритмніS неше т_рі бар?
ПрограмманыS н‰тижесін Kалай к™реміз
Jандай алгоритмдер циклдік деп аталады?
Цикл денесі дегеніміз не?
Циклдік алгоритмде Kандай т_йінді с™здер Kолданылады?
ЦиклдіS алгоритмніS неше т_рі бар?
БаCалау:
^йге тапсырма: Циклдік алгоритмді оKу.
15