Символды? ж?не жолды? шамалар та?ырыбына практикалы? ж?мыс (9 сынып)

14 сабаK.
«СимволдыK ж‰не жолдыK шамалар» таKырыбына практикалыK жaмыс.

МаKсаты:
Турбо Паскаль баCдарламалау тілінде символдыK(жолдыK) аKпараттарCа Kолданылатын операцияларды пайдалану т‰сілдерін к™рсету;
СимволдыK(жолдыK) аKпараттарды ™Sдеуге арналCан баCдарлама Kaруды _йрену;
ОKушыныS есеп шыCару даCдысын Kалыптастыру ж‰не дамыту.

€дістемелік нaсKаулар

БаCдарлама Kaру барысында символдардан тaратын тізбектерді ™Sдеу Kажеттілігі туындайды.
Шамалар былай ажыратылады:
1. ЖолдыK Kатарлар – апостраф ішіне алынады.
2. СимволдыK айнымалы CHAR - символдар типі бойынша сипатталады.
3. ЖолдыK айнымалы STRING – жолдыK Kатарлар типі бойынша сипатталады. ЖолдыK KатарларCа 255 байтKа дейін орын беріледі.
ЖолдыK ж‰не символдыK типтерді ™Sдеуге арналCан процедуралар мен функциялар т™менде к™рсетілген.

1. LENGTH(S) -(лэнкс) - S жолдыK шамасыныS aзындыCын аныKтайды ж‰не меншіктейді (пробелді KосKанда символдар саны). Н‰тиже – б_тін сан.

2. CONCAT(S1, S2) -(конкат) – символдыK ж‰не жолдыK S1 ж‰не S2 шамаларын біріктіреді. Ол + амалы арKылы орындалады, мысалы S:='Нaр'+'сaлу ' Н‰тиже - Нaрсaлу’ жолы.

3. POS(ST, S) -(позишэн) - S жолынаныS KaрамындаCы с™зге кіретін ST ішкі жолыныS позициясын аныKтайды ж‰не меншіктейді, яCни S жолынан берілген ST фрагментін іздестіру функциясы. Н‰тижесі – сан болады. Мысалы pos('а','орамал') =2.

4. COPY(S, P, D) -(копи) – S жолындаCы D символды P н™мірлі орыннан бастап к™шіру функциясы. Н‰тиже – бір символ немесе алынCан жол.

5. DELETE(st, x, n) – st жолындаCы n символды x н™мірлі орыннан бастап ™шіру процедурасы.

6. INSERT(st1, st2, n) – st1 жолына n н™мірлі орыннан бастап st2 жолын орналастыру процедурасы.

7. STR(n, st) - берілген n б_тін немесе наKты типтегі айнымалыны st жолдыK типіне айналдыру процедурасы.

8. VAL(st, n, code) – st жолдыK типіндегі деректі б_тін немесе наKты типке ауыстырып n айнымалысына меншіктейді, ал осы т_рлендіру процедурасыныS дaрыс орындалCандыCы туралы аKпарат code беріледі.

9. UPCASE(st) – KатарлыK ‰ріпті бас ‰ріпке ауыстыру функциясы.

Тапсырмалар:

1. Т™мендегі баCдарламаларды енгізіп, н‰тижесін Kара.
«22 Kырк_йек – к_згі к_н мен т_нніS теSесуі» с™йлемініS символдар
санын аныKтайтын баCдарлама Kaр ж‰не н‰тижесін тексер.

Program misal1; Uses crt; Program misal2; Uses crt;
var b: string; var a,b,c: string;
y: integer; Begin
Begin clrscr;
clrscr; a:=' aua raie';
b:='arifmetica'; b:=' zaksi';
y:=length(b); c:=a+b;
writeln('zol uzindigi =',y); writeln(c)
End. End.
Program misal3; Uses crt; Program misal4; Uses crt;
var a: string; var a,b: string;
y: integer; Begin
Begin clrscr;
clrscr; a:='информатика';
a:='kazakhstan'; b:=copy(a,3,5);
writeln(a); writeln(a);
y:=pos('k',a); writeln(b)
writeln('k ',y,' orinda'); End.
End.

3. Аудармалы с™з (перевертыш) табу баCдарламасын KaрыSыз: САЛА - АЛАС.
Жауабы:
Program misal5; uses crt;
var a: string;
i,l: integer;
Begin
clrscr;
write('Coz engiz :'); readln(a);
clrscr;
writeln(a);
l:=length(a);
for i:=l downto 1 do writeln(copy(a,i,1));
readkey;
End.
Jосымша есептер керек болCан жаCдайда «Турбо Паскаль Kосымша оKу Kaралы», 104 бет, Kосымша 3 – есептер шешу практикумынан ж‰не «Турбо Паскаль есептер жинаCынан» алуCа болады.
СабаK Kортындылау.