Шетел тілін о?ытуда жобалау технологиясыны? ролі

Орындаған: Жарылқасын Н.А. Тексерген: Тақырыбы: Шетел тілін оқытуда жобалау технологиясының ролі Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ы.Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты Арқалық 2010 Бақытжанова Ш.С. Еліміздің шет тілдермен қарым-қатынасымыз күшейіп отырған қазіргі кезде оқушылардың шетел тіліне қызығуын, білімге құштарлығын ояту, танымдық белсенділігін арттыру әрбір шетел тілі мұғалімінің міндеті. Шәкірттерінің сабақ-тағы белсенді іс-әрекеттерін ұйымдастыру, ойлау, шығарма-шылық, ізденіс қабілеттерін дамыту арқылы білім сапасын көтеруде оқытудың жаңа технологияларын пайдаланудың мәні зор. Ағылшын тілі сабақтарында қолданылатын жобалау әдістемесі оқушыларды өз бетімен жұмыс істеуге, сабақта алған білімдерін іс жүзінде қолдануға көмегін тигізеді. Берілген тақырып бойынша туындалған проблемаларды шешуге Өз-ойларын дәлелдеуге Берілген тақырып бойынша өз пікірлерін айтуға Жобалау әдістемесімен жұмыс жасау барысында оқушылар мына жағдайларды үйренеді Жобалау әдістемесі бойынша істелетін жұмыс бірнеше кезеңдерден тұрады Мұғалімнің көмегімен оқушылар істейтін жұмыстарының мақсаттарын белгілеп, проблемаларды анықтайды. Әртүрлі сызба, сурет, мәтін т.б. жобаға қажетті материалдарды жинастырады Істейтін жұмыстың жоспары жасалып, топ мүшелері өздеріненақты тапсырма алады Оқушылар лексикалық, грам-матикалық, ойлау, оқу, сөйлеу қабілеттерін дамытатын жаттығу-лар орындап, білімдерін жетілдіреді, туындаған проблемаларды шешуге, жобаны жасауға әдіс, тәсілдер мен жұмыс түрлерін анықтайды Әр топ өздері белгілегенжобаны жасап, дайындайды Жұмыстың қорытынды кезеңінде оқушылар дайындаған жобаларын қорғап,пікірлерін дәлелдейді Американың философы және педагогы Джон Дьюи (John Dewey, 1859-1952) жобалау әдісінің авторы болып есептеледі. Джонның идеаларын оның көптеген шәкірттері мен ісбасарлары дамытып жаратты. Ең алғашқы жобалар оқушыларды шынайы еңбек әрекетіне, яғни өндірісте немесе ауыл шаруашылығына кешенді түрде араластыруға әрекет жасады. 60-70жылдары жобалау әдісінің жаңа баламасы сынып сабақ жүйесі пайда болды. Қазіргі кезеңде осы жүйе шетел тілін оқытуда және оны оқыту әдістемесінде кеңінен қолданылады. Ағылшын тілін оқыту әдістемесінде қолданылатын жобалау әдісінің принциптері: жоба идеасының шынайы өмірімен байланысы мұғалімнің кеңес беру үйлестіру функциясындағы жетекші ролі жобаны орындауға қатысушылардың барлығының бірдей қызығушылығы жобалау жұмысына қатысушылардың өзін-өзі ұйымдастыруымен жауакершілігі қажетті нәтежиеге қол жеткізуге ұмтылу уақытша жобаның құрылымы және аяқталуы жобаның жеке пәндік және пәнаралық сипаты Кез келген жобаның идеасы қалайда шынайы өмірмен байланысты болуы керек. Шетел тілін оқыту әдістемесі үшін ол мектепте өтетін шетелтілі сабақтарын өткізу іс-тәжірибесі және сол практикамен байланысты шаралар. Мектептегі шынайы өмірді бақылаудың басты өзегі - педагоги-rалық практика, мектеп мұғалімдерінің сабақ беруін, тәжірибесін зерттеу, сонымен қоса машықкердің тәжірибе алуы. Осы айтылғандардың барлығында да жобалау әдісін қолдануға болады. Жобалау жұмысын орындау кезіндегі барлық оқушылардың қызығушылығын ояту дегеніміз-жобалау жұмысын жоғарғыдеңгейде және тиімді түрде өткізу. Жобалау жұмысына қатысу-шылардың барлығының қызығушылығын оятатын идеатабу бұл жобаның ең күрделі міндеті. Жобалау әдісін ең алғаш қолданған кезде көбіне мұғалімнің өзіне оның идеасын қойылым көрсету арқылы жасау керек. Бұрын бұндай жобалау жұмысыжүргізілмеген топта алдын-ала бұл жұмыстың негізгі ұстанымдары жайлы айтылып, талқылануы керек. Әйтпесе оқушылар тарапынан түсінбеушілік пен салқынқандылық пайда болады, және бұл кезде баға, балл, сынақ түрлерінің де қажеті шамалы болып қалады. Басты мақсат оқушыларды өздері әлі келетін идеалар арқылы қызықтырып, оларды талпындыру керек. Жобалау жұмысының әрбір кезеңінде мұғалімнің ролі өзгеріп отырады. Жобалау жұмысын дайындау кезінде жобаның идеасын көрсету, қойылым жасау немесе оқушылардың жобалау идеасын өздері ойлап табуына жағдай жасау, алғашқы жоспар жасауға көмектесу, яғни, іріктеу ұйымдастырушылық функция атқарады. Жобалау жұмысын қою кезінде мұғалім көмекші, жекелеме сұрақтар бойынша кеңесші, қосымша ақпарат көзі болады. Жеке кішкентай топшалармен жобалау жұмысына қатысушылардың барлығын үйлестіріп отырады. Жобалау жұмысының қорытынды кезеңінде мұғалімнің бақылау бағалау функциясы артады, себебі жұмыстың нәтежиесі шығарылатын кезде мұғалім дербес эксперт ретінде қатысады. Жобалауды іске асырудың жолдарын қарастырған кезде жоспар бойынша істелетін жұмыс екі кезең-нен тұрады Жобаға қатысушылар-мен бірге мұғалімнің бірлесіп істейтін әрекеттері оған жобалау жұмысының кейбір кезеңдерін бөліп алып оны рет-ретімен орындау, кішкентайтопшаға қатысушылар-дың санын анықтау, жұмыстың қанша уақыт алатынын анықтау мен аралық және соңғы нәтежиелерді ұсыну Кішкентай топшалардағыжұмыстардың өзін-өзі ұйымдастыруы, оған мұға-лімнің қатысуының жұмыс-ты өздері жоспарлауы жатады. Мысалы, кішкен-тай топшалардағы оқушы-лардың барлығына бөліне-тін міндеттер, қажетті тап-сырманы орындау мерзімі, есеп берудің формасы мен тәртібі Әрбір жобалау жұмысын орындаудың мақсаты өзгеше, шынайы өмірмен байланыстыра оқыту арқылы қажетті нәтежиені дайындауда өз беттерімен әдеттен тыс формаларды таңдауға талпындырып, мақсатқа жетудің жолын көрсету. Әдістемелік жобаларды орындау үшін түрлі аннотациялар, пікір, сауалнама, кестелер, бейнелеу, фото, үнтаспа, бейне есептер, сценарий, мақала, көрмелер, т.б. дайындалады. Оларды әр түрлі формада өткізуге болады. Мысалы, дискуссия, талдау, ролідік ойын, көрме, хабарлама, баян- дама, конференция, т.б. Жобалау жұмысының бірнеше түрлері бар: Жеке пәндік:Бұл жұмыста тек қана шетел тілі әдістемесін оқытудың жеке пәндік түрі қарастырылып отыр. Пәнаралық:Бұл жоба басқа пәндердің кіріктірілуі арқылы жүзеге асады. Мысалы, елтану, өлкетану, әдебиет, ана тілі т.б.пәндермен байланысты болуы мүмкін. Бұған “Елтанувикторинасы” атты жобалау жұмысы мысал бола алады. Орындау барысында жобалар: кішкене, орташа, үлкен болып бөлінеді Кішкене жобалар 2 сағаттан 6 сағатқа дейін созылады Орташа жобалардың мерзімі 40 сағ. дейін, тіпті семестр бойы немесе бүкіл педагогикалық практиканың басы-нан аяғына дейін жалғасуы мүмкін. Үлкен әдістемелік жобалардың орындалумерзімдері бір аптадан бір айға дейін немесе бір айдан бірнеше айларға созылуы мүмкін. Жобалау жұмысы 3 кезеңге бөлінеді: Дайындық Негізгі Қорытынды Қорытынды Жобалау әдісімен жұмыс жасау әрбір оқушының жұмысқа деген жауапкершілігін арттырады, шығармашылық қабілетін дамытып, оқытудың түпкі мақсаты: білім сапасын жақсар-туға үлкен ықпалын жасайды.