Презентация жай ж?не к?рделі заттарды? ?асиеттерін сипаттайтын химиялы? реакциялар

Тақырыбы: «Жай және күрделі заттардың қасиеттерін сипаттайтын химиялық рекциялар» Сабақтың мақсаты:  Білімділік: Иондар туралы оқушылардың білімдерін тереңдету, катиондар мен аниондар ұғымын түсіндіру, электролит ерітінділері қасиеттерінің ондағы иондар қасиетіне байланыстылығынң себеп-салдарын ашу. Дамытушылық: Оқушылардың өз бетімен, ұжыммен жұмыс істеу дағдысын қалыптастыру, олардың есте сақтау қабілетін, ой-өрісін дамыту және химия тілімен сөйлей білуге баулу. Тәрбиелік:Еңбектену іскерліктерін арттыра отырып, оқушылардың танымдық белсенділіктері мен ой - өрісін дамытып, шығармашылыққа, ізденімпаздыққа, тиянақтылыққа, ізгілікке және экологиялық ойлауға тәрбиелеу. Сабақтың жоспары: І. Ұйымдастыру кезеңі.ІІ. Үй тапсырмасын сұрау: «Қызығушылықты ояту» а) «Ой қозғау» б) «Кім жылдам?» в) «Кім алғыр?» г) «Қатесін тап» ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру: «Мағынаны тану» а) презентация б) зертханалық тәжірибені орындауІV. Бекіту: «Ой толғаныс» а) «Кім тапқыр?» V. Оқушыларды бағалау.VІ. Үйге тапсырма беру. Үйге берілген тапсырманы сұрау:«Қызығушылықты ояту» «Ой қозғау»1) 3) 2) ЖауабыЖауабыЖауабыСуда кальций және магний тұздарының болуыСуда кальций және магний гидрокарбонаттарының болуыСуда кальций және магнийдің басқа тұздарының болуы4) 6) 5) Қазандықтарда кермектікті қалай жояды?ЖауабыЖауабыЖауабыШәйнектегі қақты қалай жоюғаболады?Суды еріген тұздардан толық тазарту үшін қолданылатын әдіс


1. Тотығу дәрежесі +4 ке тең а) CO2 ә) K2O б) HF в) H2O2. Қай қосылыста элементтің тотығу дәрежесі нольге тең ? а) FeS ә) F2 б) CaF2 в) Ca3(PO4)23. Қосылыстардағы хлордың +7 тотығу дәрежесін анықта а) KClO3 ә) HClO4 б) HCl в) Cl2 4. Қосылыстағы металл атомдарының тотығу дәрежесі а) үнемі оң б) бірде оң, бірде теріс ә) үнемі теріс в) нольге тең5. Күкірттің төменгі тотығу дәрежесі неге тең? а) -6 ә) -4 б) -2 в) 0 «Кім жылдам?» «Кім алғыр?» Тұздар ерітінділері электролизі кезінде бөлінетін процесстерді сәйкестестендір:{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}Катод ҚосылысАнодСH₃-CH₃Мыс сульфатыO₂AgНатрий хлоридіO₂H₂Мырыш сульфатыCO₂CuКүміс нитратыO₂H₂Натрий сульфатыO₂ZnСірке қышқылыCl₂ «Қатесін тап» 1) 2HCl + AgNO3 = HNO3 + 2AgCl ↓2) 2PbO + 3HCl → PbCl2 + H2O3) KCl + 4AgNO3 = KNO3 + 3AgCl ↓4) 4H2S + 2CI2 = HCI + 4S 5) 8HNO3 + 5Cu = Cu(NO3)2 + NO2 + H2O Жаңа сабақты түсіндіру:«Мағынаны тану» Жай және күрделі заттардың қасиеттерін сипаттайтын химиялық рекциялар иондардың сапалық реакциясы деп аталады. Иондардың түсі немесе химиялық қасиеттеріндегі ерекшеліктерге қарай бейорганикалық қосылыстарды сапалық анықтауға болады. www.themegallery.comCompany LogoкатиондариондараниондарИондар – зарядталған бөлшектер. Анион – бір немесе бірнеше атомнан тұратын теріс зарядты  иондар. Аниондар химиялық реакцияларда катализатор рөлін атқарады, электр өрісінде электр тогын оң электродқа (анодқа) қарай тасымалдайды. Соңғы құбылыс ерітінділердің электролизі кезінде де байқалады. Аниондар (катиондармен бірге) геохимияда, технология және тірі организмде болатын процестерде үлкен маңыз атқарады. Анион — теріс зарядталған, сондықтан электролиз жағдайында оң зарядталған электрод не анод төңірегінде шоғырланатын ион. Катион – оң зарядты ион; электр өрісінде теріс электродқа (катодқа) қарай қозғалады. Бос күйінде плазманың газ фазасында және аниондармен бірге көптеген тұздардың құрамында болады. Бейтарап бөлшектерден бір немесе бірнеше электронды қатты қыздыру, электрлік заряд, иондаушы сәуле, тағы басқа нәтижесінде айырып алады. Электролиттердің электролизі кезінде катодқа қарай тартылады. Құрамында катионы бар және жұпталмаған электрондары бар бөлшектер катиондар-радикалдар деп аталады. Катион — оң зарядталған, сондықтан электролиз жағдайында катод, яки теріс зарядталған электрод төңірегінде шоғырланатынион. Анион - анодқа барушы, катион - катодқа барушы болғандықтан солай аталады.  Әртүрлі ортада индикатор түсінің өзгеруі {5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}Тұздар ерітіндісі, ортасыИндикаторларЛакмусФенолфталеинМетилоранжNaCl, бейтарапТүсі өзгермейдіТүсі өзгермейдіТүсі өзгермейдіNH₄OH, қышқылдықҚызарадыТүсі өзгермейдіҚызғылттанадыK₂CO₃, сілтілікКөгередіТаңқурай түске өзгередіСарғаяды {5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}КатионРеактивБайқалатын реакцияH+индикатор1)лакмус2) метилоранжMe (белсенді)қызыл түске бояладықызарады2Н+ + Me (белсенді) Н2↑ + Ме2+Na+жалындасары түске бояладыК+жалындакүлгін түске бояладыAg+хлоридтербромидтериодидтерAg+ + CI- = AgCl↓ ақ тұнбаAg+ + Br- = AgBr↓ сары тұнбаAg+ +I- = AgI↓ сары тұнбаNH4+сілті, қыздыруNH4+ + OH- = NH3+↑ + H2аммиак бөлінедіВа2+сульфат иондарыВа2+ + SO2 = BaS04↓ ақ тұнбаCu2+гидроксид-ионCu2++ 20Н- = Сu(ОН)2↓ көк түсті тұнбаАl3+гидроксид-ионАl3+ + ЗОН- = Аl(ОН)3↓ ақ тұнбаКатиондарға сапалық реакциялар: {5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}АнионРеактивБайқалатын реакцияSO42-Барийдің ерігіш тұздарыS042- + Ва2+ = BaS04↓ қышқылда ерімейтін, ақ тұнбаның түзілуіN03-H2SO4 конц, FeSO4Fe(N0)S04 - сақинасының түзілуітемір (II) нитрозосульфаты. Бояуы:күлгіннен қоңырға дейінР043-AgN033Ag+ + P043- → Ag3P04↓ бейтарапортада ашықсары түнбаның түсуіCrO42-Cr2O72-Барийдің ерігіш тұздары: ВаСl2, Ba(N03)2Ва2++ Сr042- = ВаСr04↓ сары тұнбаның түсуіS2-Қорғасынның ерігіш тұздары Pb(N03)2Pb2+ + S2-=PbS↓ қара тұнбаның түзілуіCO32-әкті барит суы:Са(ОН)2,Ва(ОН)2Са2+ + С032- = СаС03↓Ва2+ + С032- = ВаС03↓ақ тұнбаның түзілуіSO32-Н+ ионы2Н+ + S032- = Н20 + S02↑S02 иісінің пайда болуыС1-Вr-I-AgN03Ақ тұнба түзіледі: Ag+ + Сl-→ AgCl↓Сары тұнба түзіледі: Ag+ + Br -→ AgBr↓Сары тұнба түзіледі: Ag+ + I- → Agl↓OH-индикатор1) фенолфталеин2) универсалдыиндикатор қағазыбояуы: таңкурай-қызылбояуы: көк{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}АнионРеактивБайқалатын реакцияSO42-Барийдің ерігіш тұздарыS042- + Ва2+ = BaSО4↓ ақ тұнбаNО3-H2SO4 конц, FeSO4Fe(N0)S04 - сақинасының түзілуітемір (II) нитрозосульфаты. Бояуы:күлгіннен қоңырға дейінРО43-AgN033Ag+ + P043- → Ag3P04↓ ашықсары түнбаның түсуіS2-Қорғасынның ерігіш тұздары Pb(N03)2Pb2+ + S2-=PbS↓ қара тұнбаның түзілуіCO32-ҚышқылдарСа(ОН)2,Ва(ОН)2СО₂ газы бөлінедіСа2+ + С032- = СаС03↓Ва2+ + С032- = ВаС03↓ақ тұнбаның түзілуіС1-Вr-I-AgN03Ақ тұнба түзіледі: Ag+ + Сl-→ AgCl↓Сары тұнба түзіледі: Ag+ + Br -→ AgBr↓Сары тұнба түзіледі: Ag+ + I- → Agl↓OH-индикатор1) фенолфталеин2) әмбебапбояуы: таңкурай-қызылбояуы: көкАниондарға сапалық реакциялар: Тәжірибенің орындалуы:Қышқылдардың құрамын анықтау. Берілген азот, фосфор қышқылдарынан сынауықтарға құйып, әрқайсысына 2 тамшыдан фенолфталеин қосыңдар. Байқалған құбылыстың себебін айтыңдар. 2. Сілтілердің құрамын анықтау. Берілген натрий гидроксидінің, кальций гидроксидінің ерітінділерін жеке сынауықтарға құйыңдар. Әр сынауыққа 2 тамшыдан фенолфталеин қосыңдар. Байқағандарыңды қорытындылаңдар. 3. Тұздардың сапалық құрамын анықтау. Берілген мыс сульфаты, мыс хлориді ерітінділерін 2 сынауыққа құйыңдар. Бір сынауыққа тұздың катионын анықтайтын, ал екіншісіне оның анионын анықтайтын реактив қосыңдар. Байқағандарыңа қорытынды жасаңдар. «Ой толғаныс» бекіту: 1. Сульфат иондарын анықтау үшін реактив ретінде ... қолданылады.А) Na⁺ B) Ва2+ С) Сu2+ D)Al3+ E) Ag⁺2.Хлорид-ионға реактив болатын зат:A) Барийдің ерімейтін тұздары.B) Барийдің еритін тұздары.C) Индикаторлар.D) Күмістің еритін тұздары.E) Магнийдің еритін тұздары.3.Барлығы аниондар болатын қатар A) OH-, PO43-, SO42-, K+B) K+, OH-, PO43-, H+C) H+, OH-, SO42-, K+D) Cl-, OH-, PO43-, SO42-E) Cl-, H+, OH- ,SO42-4. Мыс-катионын анықтау үшін құрамында мына ионы бар реактив қажет:А) NO3- B) OH- C) Cl- D) SO42- E) PO43-5. Фенолфталеинді таңқурай түске өзгертетін қосылыс:А) NaOH B) NaCl C) NH4Cl D) CuSO4 E) H3PO4«Кім тапқыр?» Үйге тапсырма беру:Өтілген тақырыпты қайталау, қосымша іздену Назарларыңызға рахмет!