Эссе Жобалау технологиясы – о?ушыларды? танымды? белсенділігін арттыру негізі.

Жобалау технологиясы – оKушылардыS танымдыK белсенділігін арттыру негізі.

Бисеналина Ульжан ТурниязKызы
ЖаSажол орта мектебініS орыс тілі
ж‰не орыс ‰дебиеті п‰ні мaCалімі
Естігенімді aмытамын,
к™ргенімді есте саKтаймын,
™з істегенімді –меSгеремін.
Конфуций.
Jазіргі ХХІ Cасыр – жоCары индустриялды, аKпараттыK KоCам. JазаKстан ашыK, демократиялыK KоCам ретінде Kалыптасу, даму жолын таSдады. JоCам дамуыныS б_гінгі заман _рдісі жаkандану _рдісіне негізделеді. Ал KазірдіS ™зінде JазаKстанда м‰дениет интервенциясы басталды. Бaл жаCдай KоCамдыK ™мірде іс ж_зінде к™рініс алуда. [ 1:53 – 54 ]
Бaл м‰селеде білім беру ж_йесі шешуші р™л атKармаK. Білім беру ж_йесінде aлттыK т‰лім – т‰рбиені іске асыратын KазаK этнопедагогикасы. СондыKтан KазаK aлтыныS т™л тума м‰дени KaндылыKтарын жас aрпаK бойына сіSіру, сол арKылы олардыS aлттыK сана – сезімін, патриоттыK сезімін ояту Kажет. Мектеп жаCдайында оKушыларCа aлттыK м‰дени KaндылыKтарды оKыту керек. Осы тaрCыдан ж_ргізілген педагогикалыK т‰жірибеден жобалыK оKыту технологиясы жетілді. Бaл жетілу _рдісі 6 жыл бойы Kалыптасты. Бaл технология ‰лемдік педагогикада жаSалыK емес. АCылшын тілінен аударCанда «бірге _йрену» деген маCынаны білдіреді. [ 1:53 – 54 ]
Жобалау технологиясы – оKушыныS жоспарлау ж‰не к_рделене беретін тапсырмаларды орындау арKылы меSгеретін білімі.
Жобалау технологиясы ХХ CасырдыS басында АJШ – тыS ауыл шаруашылыCы мектептерінде пайда болды. ОныS негізін салушы Джон Дьюй атты психолог ж‰не педагог, философ. [ 1: 53 – 54 ]
Д. ДьюйдіS жобалыK оKыту ‰дісі – оKыту _рдісінде ™німді оKыту идеясын ж_зеге асыру Kaралы, онда оKушылар к_нделікті ™мірдегі Kaбылыстарды жобалау негізінде орындайды. ОKушылар т‰жірибелік міндеттерді жобалауды ™зіндік шыCармашылыK негізінде мaCалімніS к™мегімен ж_зеге асырады. Бaл жобалыK оKытуды оKушылардыS жеке Kабілеті мен Kасиеттерін, танымдыK, шыCармашылыK белсенділік іс – ‰рекетін Kамтамасыз ету ж‰не ™здігінен білімін жетілдіру к™зделеді. Жобалау технологиясында негізгі aстанымдар мыналар:
ОKушыныS жеке Kасиеті мен Kабілетін жетілдіру, дамыту.
ОKушыныS жеке Kабілетіне орай танымдыK, шыCармашылыK белсенділік іс – ‰рекетін Kамтамасыз ету.
ОKушы Kажеттілігін KанаCаттандыру.
ЖобалыK оKыту _рдісінде маKсатKа жетудіS жолында бірKатар т‰сілдер мен іс- Kимылдар Kолданылады. Ондай іс- KимылдарCа мыналар жатады:
Bылыми таным ‰дістерін меSгеру ( талдау, салыстыру, ой –пікірлерді негіздеу, жинаKтау, ой Kорыту, баKылау, Cылыми ойлау, Cылыми т_сіндірме, т.б. )
ОKушыныS ™зіндік ізденіс іс – Kимылдары ( танымжорыK, т‰жірибелік іс – Kимылдар, Cылыми ‰дебиеттер оKу, нормативтік Kaжаттармен танысу, талдау, KоCамдыK ™мірдегі Kaбылыстарды тану, баKылау, с™здіктермен жaмыс, эвристикалыK ‰Sгімелер, т_рлі дарынды тaлCалармен кездесу, сaхбаттасу, ой – пікір б™лісу, жазба жaмыстары, эксперимент ж_ргізу ж‰не т.б.)
ЖобалыK оKытуды aйымдастырудыS формасы ( п‰ндік _йірме, оKыту ‰дісі –жобалау, оKыту т‰сілдері – ізденушілік, шыCармашылыK іс – ‰рекеттер, оKыту формасы – жеке – дара ж‰не топтыK ) [2:110-111]
МaCалім алCашKы кезінде оKушыныS даралыK Kабілетін аныKтап алады. Ол _шін психологиялыK диагностика, сауалдама, шыCарма жазу, эвристикалыK ‰Sгіме, баKылау т.б. жaмыс т_рлері орындалады. Жоба жaмыстары бойынша таKырып таSдауCа к™мек ж‰не оKушы к™терген м‰селеге орай ‰дістемелік нaсKаау береді. МаKсатKа жетудіS амал – т‰сілдерін к™рсетеді. Зерттеу жaмысына орай, зерттеудіS кезеSдерін, маKсат пен міндеттерін, ‰дістерін aCындырады. Зерттеу жaмысына жетекшілік жасайды, жaмыс жоспарын Kaрады, зерттеу к™здерін к™рсетеді, мерзімдерін бекітеді, аKпарат алу мен тасымалдау ‰дістерін _йретеді. [3:21 – 22]
ОKушылардыS ™з еркімен шыCармашылыK іс – Kимыл жасауы олардыS ™зін – ™зі тануына, ™здігінен жетілуіне, ™зініS aнатKан білім негіздерін тереS меSгеруге ыKпалы зор.
Жобалау жaмысын aйымдастыру барысы.
№
Жоба жaмысы кезеSдері
ЖaмыстыS мазмaны
МaCалімніS т‰рбиелік маKсатты шешудегі негізгі іс - ‰рекеттер
ОKушылардыS іс - ‰рекеттері


1
ДайындыK кезеSі
Жоба таKырыбын аныKтау
Бір баCыт т™Sірегінде оKушыларды таKырып таSдауCа ынталандырады. ТоптаCы ‰рбір оKушыныS пікірін ескере отырып жaмысты жоспарлауCа _йретеді.
€р оKушы ™мірлік ™з т‰жірибесіне ( егер ол болса) с_йене отырып, ™з ойын орьаCа салады, бірігіп жобаныS т_пкі маKсатын аныKтайды.

2
Жоспарлау
ТопKа б™лу. АKпарат жинау ж‰не талдаудыS жолдарын к™рсету. €рбір топ м_шесі алдындаCы жaмысын аныKтау.
ОKушыларды ™з бетімен аKпарат жинауCа баCыттайды. €рбір топ м_шесініS пікірін ескере отырып, aжымдыK талKылау шешімін тыSдайды, Kажет болса ™з ойымен б™ліседі. ОKушылардыS жоба бойынша к_нделігін тексереді.
Топ арасында ‰ркімніS атKаратын Kызметін аныKтайды, ™з таKырыптарын аныKтау, жaмыс істеу кезеSдерін жоспарлап, бірінші н‰тижеге жету уаKытын белгілейді. «JоCамдыK» тапсырманы орындауCа дайындыCын к™рсетеді.

3
Зерттеу жaмысы
АKпарат жинау, аралыK н‰тижені талдау, зерттеудіS негізгі Kaралдары: сaхбат, анкета баKылау, алынCан т_рлі аKпаратты талдау.
ОKушы к_нделігін баKылап, ‰рбір жетекшісімен ж‰не топ м_шелерімен жеке – жеке с™йлесу, талдау, н‰тижені салыстыру арKылы аалдаCы жaмысKа баCыт беру.
Жеке ж‰не жaптыK жaмыс, анкета сaраKтарын Kaрастыру. Jажет болса сценарий жазу, KоCамдыK aйымдармен Kарым – Kатынас Kалыптастыру. Білімін ‰р п‰ндік салада кеSейтеді, т_рлі KоCамдыK жaмыстармен танысады, шыCармашылыK, белсенділік, талаптылыK Kасиеттерін бойында Kалыптастырады.

4
Н‰тижені талKылау
АKпаратты талдау, шешім щыCару, тaсау кесердіS Kандай т_рде ™тетінін жоспарлау.
БаKылайды, кеSес береді. Топ ішіндегі жеке оKушыныS еSбегін баCалай отырып, бірігіп KорCау _шін ынтымаKKа бір – біріне деген сыйластыKKа шаKырады. Тaсау кесерге келетін KонаKтар тізімін жазады, Kажетті аудио – видио техниканы жабдыKтайды.
Топ арасындаCы ‰ркімніS р™лін аныKтап, алынCан аKпараттыS арасынан еS негізгісін белгілеп жазады. ПроблемалыK сaраKтарды аныKтап, оны бірге шешуге дайындайды.

5
ЖaмыстыS тaсау кесері


ТыSдайды, проблемалыK сaраKтарды Kоя отырып, оKушыларды с™йлетуге м_мкіндік жасайды.

6
БаCалау ж‰не жоспарлау


ШыCармашылыK жaмысты баCалайды, еSбек иелерін алдаCы _лкен маKсаттарCа жетелейді.

Ескертпе: Cаламтордан алынCан.
Жобалау технологиясыныS классификациясы:
ПрактикалыK ( оKулыKтар бойынша)
ЗертханалыK ( зерттеу ережелері бойынша)
ШыCармашылыK ( бейнефильмдер, туындылар, т.с.с.)
Ролдік ( ‰деби, тарихи, т.с.с. ролдік ойындар)
Жобалар б™лінеді:
- моножоба ( бір п‰н бойынша)
- п‰наралыK жоба ( бірнеше п‰н бойынша)
- п‰ннен тыс жоба ( _йірме, факультатив, т.с.с. сабаKтарда)
`заKтыCы бойынша:
Мини-жоба ( бір сабаKта орындалады)
JысKа мерзімде ( 4 – 6 сабаKта -//-)
Жетілік ( 30 – 40 саCат керек)
ЖылдыK.
Жобаны к™рсету т_рлері:
Bылыми баяндама
Іскерлік ойын
Бейнефильм
Bылыми конференция
СахналыK к™рініс
СпорттыK ойын
Jойылым
Саяхат
Жарнама
Телехабар
Пресс – конференция. [3:21 – 22]
Сонымен, жобаныS тиімділігі – к™збен к™ріп, KaлаKпен естіп, есте саKтай отырып, оKушыны ізденіске, іскерлік пен танымдыK ынтаCа, шыCармашылыK Kабілетті жетілдіру арKылы т_рлі м‰селелерді шеше білуге, тапKырлыKKа, жаSа Cылыми ізденіске жетелеуде. [5.]
Міне, бaдан шыCатын Kорытынды: жобалыK оKыту технологиясы оKушыларCа белгілі бір п‰н бойынша тереS де сапалы білім алуCа кепіл бола алады. БaCан ™з т‰жірибеміз бен ізденістеріміз арKылы аныK к™зіміз жетті.
€дебиеттер:
Полат Е.С. Новые педагогические и информационные технологии в системе образования. – М: 2000.-310 с.
Пахамова Н.Ю. Проектное обучения – что это? // Методист, №1, 2004 – 42 с.
«JазаKстан мектебі», № 1, 2008 KаSтар – 80 б.
[ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ]
[ Cкачайте файл, чтобы посмотреть ссылку ]
15