Айнымалылар типтері. Арифметикалы? ?рнектерді жазу ережесі та?ырыбы бойынша саба? жоспары (7 сынып)

Пән Информатика сынып 7 Күні 19.11.15 ж.
сабақ №:11
Тақырып: Айнымалылар типтері. Арифметикалық өрнектерді жазу ережесі.
Мақсат:. Айнымалылар типтері. Арифметикалық өрнектерді жазу ережесі тақырыптары бойынша оқушыларға жалпы түсінік беру.
Білімділік – Оқушыларға айнымалылардың типтерін ажырата білу және практикада қолдану жағдайын қарастыру;
Дамытушылық – Есеп шығару барысында айнымалыларды айқындай білу дағдыларын дамыту; жұмыс жасауда нәтижеге қол жеткізу;
Тәрбиелік – оқушыларды ұйымшылдыққа, жауапкершілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақ түрі: аралас сабақ
Сабақ типі: жаңа тақырыпты түсіндіру.
Құрал-жабдықтар: ДК, интерактивті тақта, тұсаукесер, оқулықтар, дәптерлер, таратпа карточкалар, FreePascal бағдарламасы.
Сабақ барысы
Сабақ кезеңдері Мұғалімнің іс - әрекеттері Оқушылардың іс - әрекеттері
І. Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу
3 мин Амандасу. Оқушыларды түгендеу. Зейіндерін сабаққа аудару. Сабақтың мақсатымен таныстыру.
Тренинг «Сөйлегіш қолдар» - Бірлескен ынтымақстастық құру.
Орындарынан тұрып, амандасу, сабаққа зейіндерін аудару.
Оқушылар екіге бөлініп, ішкі және сыртқы шеңберге тұрады. Ішкі шеңбер оңға, сыртқы шеңбер солға қозғалады да жүргізушінің айтқанын орындайды, мысалы: амандасамыз, қолымызбен күресеміз, шапалақ ұрып ойнау, қош айтысу, достасу, жанашырлық көрсету, арқасынан қағу, құшақтасу, екі қолмен амандасу т.б.
ІІ. Үй жұмысын тексеру
10 мин «Миллион кімге бұйырады» ойыны
1. Турбо – Паскаль бағдарлау тілі неше буынға бөлінеді?
А) 3
В) 4
С) 5
D) 6
2. Алгоритм дегеніміз не?
А) белгілі бір шаманын мәнін қабылдауын айтамызВ) барлық қадамдық нұсқаулар орындалып болғаннан соң есептің шешімін табу
С) ақпаратты өңдеу барысында әртүрлі қабылдайтын шамаD) Орындаушыға қойылған тапсырманы шешу үшін берілген ережелер тізбегі3. Алгоритм неше типке бөлінеді?
А) 2
В) 5
С) 3
D) бөлінбейді
4. Программада қандай бөлім міндетті түрде болуы керек?
А) label бөлімі
В) var бөлімі
С) type бөлімі
D) begin..end бөлімі
5. Паскаль тілінде жазылған бағдарлама қандай сөзден басталады?
А) PROGRAM
В) VAR
С) BEGIN
D) WRITELN
6. Паскаль тілінде жазылған бағдарлама қандай қызметші сөзімен аяқталады?
А) VAR
В) READ
С) END
D) ARRAY
7. Ағылшын read сөзі қазақша қандай мағына білдіреді?
А) оқу
В) жазу
С) енгізу
D) шығару
8. «:» амалы Паскаль тілінде нені білдіреді?
А) бөлімдерге бөлу
В) программаның аяқталуы
С) программаның орындалуыD) меншіктеу операторы
9. Паскаль тілінде алгоритмнің неше түрі бар?
А) 3
В) 4
С) 2
D) 5
10. Айнымалыны сипаттау үшін қолданатын қызметші сөз
А) Var
B) Begin
C) Program
D) WritelnЖауаптары:
1 С
2 D
3 Е
4 D
5 A
6 C
7 A
8 D
9 A
10 A
IІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру
10 мин Өрнек - бір мәнді есептеу әдісін анықтайтын тілдің синтаксистік бірлігі
Өрнек константтарды, айнымалыларды, белгілерді қолданатын функцияларды және дөңгелек жақшаларды пайдалану арқылы құрастырылады.
Сендерге белгілі қосу, көбейту, азайту және бөлу арифметикалық амалдарынан басқа өрнектерде div және mod амалдарын қолдануға болады:
div - бүтін сандарды бөлу, былай жазылады: 7 div 3; орындалу нәтижесінде 2 саны алынады;
mod - бүтін санды бөлуден қалған қалдықты алу, былай жазылады: 7 mod 3; орындалу нәтижесінде 1 саны алынады;
4364355317532-суреттен осы амалдардың міндеттері түсінікті болады.
әртүрлі типтегі мәндерді өнектерде қолдануӨрнек типі оған кіретін шамалар типімен және сонымен бірге, орындалатын амалдарымен анықталады.
Қосу, көбейту, азайту және бөлу амалдары үшін нәтиже типі ++++ранд типіне байланысты болады (8-кесте):
8-кесте. Қосу, көбейту, азайту және бөлу
амалдарында нәтиженің мәліметтер типінің операнд
мәліметтер типіне тәуелділігі
1 операнд 2 операнд Нәтиже
Integer Integer Integer
Integer Real Real
Real Integer Real
Real Real Real
9-кестеде бөлу амалында нәтиже типі операнд типіне тәуелділігі анықталған.
9-кесте. Бөлу амалында нәтиженің мәліметтер типі
операнд мәліметтер типіне тәуелділігі
1 операнд 2 операнд Нәтиже
Integer Integer Real
Integer Real Real
Real Integer Real
Real Real Real
Мысалы, с:=а/Ь өрнегінде мәліметтер типін анықтағанда : real; b: integer с айнымалысының мәліметтер типін real деп жариялау керек.
Арифметикалық өрнекті жазу ережесі
Pascal-да арифметикалық өрнекті жазу қарапайым математикалық жазбаға ұқсас. Бірақ көбінесе көбейту белгісі қойылмайтын (мысалы, 2А деп жазады) математикаға қарағанда, Pascal-да арифматикалық әрекеттердің барлық белгілері міндетті түрде қойылады: 2*А. Мысалы, математикалың өрнек:
3(А2 + В)-10(1)
Pascal-да былай жазылады:
3*(А*А+В)-10(2)
Амалдардың орындалу тізбегі олардың басымдылығына (үлкендігіне) байланысты анықталады. Жоғары басымдылыққа: div, mod, /, * жатқызуға болады.
Қосу және азайту амалдары - кіші болып табылады. Ең алдымен жоғарғы амалдар орындалады. Қатарымен жазылған үлкен бірдей амалдар жазылу ретімен орындалады: солдан оңға қарай. Жоғарыда келтірілген арифметикалық өрнектер мына ретпен орындалады (есептеу реттері төбесінде цифрмен көрсетілген):
3 12 4
3*(А*А+В)-10 (3)
Дөңгелек жақшаларға әдетте математикада жай бөлшектер түрінде жазылатын бөлшек өрнектердің алымы мен бөлімі орналасады. Мысалы, математикалық өрнек:
2 а
3 + 5а2 (4)
былай жазылады:
2*а/(3+5*а*а) (5
Егер жақшаға алынған бірнеше жұп бар болса, онда алдымен ішкі жақшадағы амалдар орындалады.
ТүйінӨрнек - бір мәнді есептеу әдісін анықтайтын тілдің синтаксистік бірлігі.
div амалы - бүтін сандарды бөлу, былай жазылады: 7 div 3; орындалу нәтижесінде 2 саны алынады.
mod амалы - бүтін санды бөлуден қалған қалдықты алу, былай жазылады: 7 mod 3; орындалу нәтижесінде 1 саны алынады.
Өрнек типі оған кіретін шамалардың типімен және сонымен бірге, орындалатын амалдарымен анықталады.
Амалдардың орындалу тізбегі олардың басымдылығы (үлкендері) бойынша анықталады. Жоғары басымдылыққа ие: div, mod, /, *.
Егер жақшаға алынған бірнеше жұп бар болса, онда алдымен ішкі жақшадағы амалдар орындалады.
ІV. Компьютердегі тәжірибелік жұмыс
7 мин Оқулықпен жұмыс, 76-77 б.б., компьютердегі тәжірибелік жұмыс тапсырмаларын орындайды. Компьютердегі тәжірибелік жұмыс
А деңгейі1- тапсырма
Шабдалыдан тосап дайындау үшін қант, шабдалы және суды 1:1:3 қатынасында алады. Р кг тосап пісіру үшін әр азықтан неше кг алу қажет?
2- тапсырма
Мектеп дәлізінде ұзындығы 56 м болатын еденді бояу қажет. Дәліздің 22 м бөлігін бояп, А кг бояу жұмсады. Дәлізді бояп бітіру үшін тағы қанша бояу қажет?
В деңгейі
1-тапсырма
Сиқыршы көрермендерге белгілі бір санды ойлауды ұсынды. Садан кейін ол: «Ойлаған сандарыңа 5 санын қосыңдар. Енді нәтижесінен 2 ні алып тастаңдар. Содан кейін оған 7-ні қосыңдар». Сиқыршы нәтижені айтуды сұрады. Жауапты естіген соң ол бірден ойланған санды айтты Осы фокусты қайталайтын программа құрыңдар.
2-тапсырма
Сыныпта N оқушы бар. Бақылау жұмысының нәтижесі бойынша мына бағалар алынды. А - бестіктер, В - төрттіктер, С - үштіктер. Үштіктер, төрттіктер және бестіктердің пайызын табыңдар.
С деңгейі
1-тапсырма
Берілген төрт таңбалы цифрдың көбейтіндісін табатын программаны құрыңдар.
2-тапсырма
х саны берілген. Есептеңдер: 2х4 - Зх3 + 4хг - 5х + 6. Амалды үнемдеуді ойлаңдар.
V. Сергіту сәті
2 мин Видеода көрсетілген қимыл іс-әрекеттерді орындайды. Қол саусақтарына арналған жаттығулар
Алақанды уқалау.
Қолды қысу
Білезіктен айналдыру
Көзге арналған жаттығулар.
Көзді бірнеше рет жыпылықтату.
Көзіңмен ақырын оң жаққа, жоғары, солға, төмен қарай 3-4 рет айналым жаса
VI. Бекіту
7 мин Оқулықпен жұмыс, 76 бет, бақылау сұрақтары мен тапсырмаларын орындайды, сұрақтарға ауызша жауап береді. Бақылау сұрақтары мен тапсырмалар
«Өрнек» терминіне анықтама беріңдер.
Өрнек қалай құрылады?
div және mod амалдарының әрекеттерін. сипаттаңдар.
Өрнектің muni қалай анықталады?
Арифметикалық өрнектерді жазу ережелерін айтыңдар.
Қандай амалдардың жоғары басымдылығы бар?
Жақшасы бар арифметикалық өрнекті есептеу қалай жүргізіледі?
Программалау тілінде бөлшек өрнектер қалай жазылады?
Бүтін сандарды бөлу амалдарын
қолданатын тапсырма ойлап табыңдар.
VIІ. Рефлексия
2 мин Оқушылар алдарында жатқан түрлі-түсті смайликтарды акеліп, тақтаға жабыстырыды.
Қызыл - Мен барлығын өте жақсы түсіндім, маған сабақ өте қызықты болды.
Сары - Маған барлығын түсінікті, бірақ кейбір ақпараттар маған қызықсыз болды.
Жасыл - Мен аздап түсінген жоқпын, бірақ мен үшін сабақ қызықты өтті
Көк - Мен мүлдем түсінбедім, сабақ маған қызықсыз болды
VIII. Оқушыларды бағалау
2 мин Оқушыларды сабақта орындаған жұмыстарына қарай бағалаймын. Күнделіктеріне баға қойдырады.
ІХ. Үй жұмысы
2 мин §12 оқу, ЦБР№1957 Күнделіктеріне үй тапсырмасын жазып алады.