Тері ж?не оны? ??рылысы.Ашы? саба?
Жұмабаева Райса Биғалиқызы Атырау қаласы,Балықшы кенті, Абай атындағы орта мектептің биология пәні мұғалімі
Сабақтың мақсаты:Білімділік: Терінің құрылысы және қызметі, жабын жүйесі туралы түсіндіре отырып, білімдерін кеңейту.Тәрбиелік: Терінің жұмысы, маңызы туралы алған білімін саралай отырып,гигиеналық тұрғыдан түсініктеме беруге, денсаулық сақтауға тәрбиелеу. Дамытушылық: Терінің маңыздылығы туралы қорытынды жасай білуге, ой-өрістерін ғылыми тұрғыда дамытуға, ізденуге үйрету, шығармашылықпен жұмыс істеу қабілетін дамыту.
Оқушыларды 3 топқа бөлу. 1 топ. Эпидермис 2 топ. Дерма 3 топ. Гиподерма
Сергіту сәтіКөзімізді жұмып, ішімізден мына сөздерді қайталайық: “ Мен ойымды тез жинақтаймын, жаңалыққа, білімге қызығушылығым жоғары, терең ойлап, нақты жауап беремін, қиялға да берілемін. Мен өз біліміме, өз күшіме сенімдімін. Бүгінгі сабақта бәріне сәттілік тілеймін.”
Адам меңгермейтін білім бар ма?Жойқын істі тындырар күшің бар да.Оқы, үйрен, жас ұрпақ, бәрін меңгер,Алға қойған мақсатың, ісің бар да!
Артығын тап та, түсіндір{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}1 топ2 топ3 топ1. Бүйрек2. Нефрон3. Несепағар4. Қуық1. Су мен тұздың мөлшерін реттейді2. Зәр түзіледі3. Жылу реттеу қызметі4. Гуморалды жолмен реттеледі1. Реабсорбция 2. Энурез 3. Фильтрация4. Вазепрессин
Бүйрек аурулары:- қанда зәрдің шектен тыс көбеюі.- бактерия әсерінен бүйректің қабынуы.- зәрдің құрамында қатты заттардың (тастың) көбеюі.- қуықтың қабынуы- түнде зәр тоқтамау Уремия Нефрит УролитиазЦиститЭнурез
Қызығушылықты ояту Оқушылар, біздер бір киім киеміз,жыртылмайды, тозбайды,өте қымбат,базарда сатылмайды.Ол қандай киім?Ойлан, жұптас, талқыла.
Жаңа сабақты түсіндіруТеріІ. Эпидермис - сыртқы қабаты.ІІ. Дерма - ортаңғы қабаты.ІІІ. Гиподерма - ішкі тері шелмайы қабатыІІІІІІ
Тапсырма: Кітаптан берілген мәтін арқылы әр топ постер құру{5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}1 топ2 топ 3 топЭпидермисДермаГиподерма
1 топЭпидермис( грекше “epi”-сыртқы “derma”- тері) - терінің сыртқы қабатыЭпидермисМүйізді қабат- бұл қабаттан шаш, түктер, тырнақтар пайда болады.Өсуші қабат- ондағы тірі жасушалардың үнемі бөлінуі арқылы тері қалпына келіп отырады.
2 топДерма(нағыз тері қабаты),( латынша derma-тері) - дәнекер ұлпадан түзілген1. Емізекшелі(сосочковый)- бұл қабатта қантамырлары, лимфа тамырлар, жүйке талшықтары өте жиі орналасқан.Бұл қабаттағы өскіндерге байланысты әр адам терісінің сыртқы бедері түрліше болады. Қылмыс істерді анықтауда саусақ ұшындағы тері бедері көп пайдасын тигізеді2. Торлы( сетчатый) қабаты тірек қызметін атқарады. Бұл қабатта түктің түбірі, тер және май бездері орналасқан.
3 топГиподерма- тері шелмайы қабаты. Дәнекер ұлпадан тұрады, онда майлы қосылыстар көп. Майлы заттарды ағза қажет кезінде пайдаланады.
Тері – денсаулық айнасы деп бекерге аитпаған
Терінің қызметіҚорғаныш қызметіҚажетсіз заттарды бөлуСезгішЖылу реттеуТоптастыру әдісі.
Көз байлау ойыныҮш оқушы шығып, көздерін байлайды. Қолдарына алған заттың не екенін сипаттап, айту керек.
Терінің қорғаныш қызметі
Тер бөлу
О2СО2 Терідегі газ алмасу
Сөздік: Меланин-Эпидермис –Дерма – Гиподерма-Дерматолог –
Сөздік: Меланин-тері пигменті (түсі)Эпидермис –Дерма – Гиподерма- Дерматолог –
Сөздік: Меланин-тері пигменті (түсі)Эпидермис – сыртқы қабатДерма – Гиподерма- Дерматолог –
Сөздік: Меланин-тері пигменті (түсі)Эпидермис – сыртқы қабатДерма – нағыз теріГиподерма- Дерматолог –
Сөздік: Меланин-тері пигменті (түсі)Эпидермис – сыртқы қабатДерма – нағыз теріГиподерма- тері шелмайы қабатыДерматолог –
Сөздік: Меланин-тері пигменті (түсі)Эпидермис – сыртқы қабатДерма – нағыз теріГиподерма- тері шелмайы қабатыДерматолог – тері ауруын емдейтін дәрігер
Альбиностар- олардың терісі аппақ, шаштары да аппақ, көз қарашығы қызыл болады. Олардың терісінде теріге түс беретін пигмент- меланин бөлінбейді. Ол тұқымқуалаушылықпен берілетін қалыптан ауытқушылық.
Биологиялық диктант1.Тері________________________ мүшесіТерінің сыртқы қабаты _______________________Терінің ішкі қабаты __________________________Терінің қызметі ______________________________Теріні зерттейтін ғылым ______________________Тері дәрігері _________________________________Тері түзілістері _______________________________Эпидермистің қалыңдығы ____________________
1. Тері қабаты нешеу? а) 1 ә) 3 б) 22. Тері қызметін атаңдар. а) Көру ә) Сезу б) Есту 3. Тері пигменті. а) Лизоцин ә) Меланин б) Хлоратин4. Тері қандай ұлпадан тұрады? а) Эпителий ә) Дәнекер б) Жүйке5. Терінің мүйізді түзілісі. а) Шаш ә) Тырнақ б) Тері6. Тері қандай мүше? а) Дәм сезу ә) Сипап сезу б) Көру7. Тері ауруының дәрігері. а) Уролог ә) Дерматолог б) Терапевт8. Нағыз тері қабаты а) Эпидермис ә) Дерма б) Май бездері9. Адам тәулігіне қанша литр тер бөледі? а) 1 литр ә) 1,5 литр б) 5 литр10. Терінің сыртқы қабаты. а) Май қабаты ә) Эпидермис б) Май бездеріТест
БағалауӘр топтың топбасшылары мұғалімнің көмегіне сүйене отырып өз топ мүшелерін бағалайды.
Үйге тапсырма: Терінің құрылысы қызметі.Сұрақтарға жауап беру. “Тері гигиенасы” тақырыбына презентация жасау