Китапка нич? яшь?

Бөгелмә шәһәре
11 нче урта мәктәбенең
татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Килдиярова Зөлфия Абдулхалик кызының
татар теленнән дәрес - конспекты
Коммуникатив технология нигезендә төзелгән дәрес планы
(“Татар теле” 6 нчы сыйныф)
Тема: “ Китапка ничә яшь?”
Дәрес тибы: ЛГКК
Дәрес максатлары: (Укытучы өчен)
1)” Китапка ничә яшь?” текстындагы лексик – грамматик материал белән таныштыру; исемнәрнең тартым белән төрләнүен, әйтелеше ягыннан җөмлә төрләрен кабатлау;
2)Укучыларның тыңлап аңлау, чагыштыра, нәтиҗә ясый белү кебек фикерләү сәләтләрен һәм сөйләм телен үстерү;
3) Беренче китап басучыга хөрмәт тәрбияләү, китап укуга кызыксыну уятуУкучы өчен:
Китап турында сөйләү өчен кирәк булган лексик – грамматик материалны өйрәнү.
Текстны дөрес уку,сүзләрне дөрес әйтү, сорау куя, җавап бирә белү.
Китап басылу тарихы турында кыскача белешмә бирә белү.
Җиһазлау: Р.З.Хәйдарова “Татар теле”, (14-15 битләр), методик ярдәмлек (3 нче бит), дәрескә әзерләнгән презентацион материаллар; Р.З.Хәйдарова, “Татарский язык в таблицах”.
Дәрес барышы:
I. Оештыру.
1) уңай психологик халәт тудыру;
2) дежур укучы рапорты;
3) укучыларның бер – берсенә комплементлар әйтүе.
II.Өй эше тикшерү.
1.Беренче уку бурычын хәл итү. Слайдлар аша китап турында язылган мәкаль һәм әйтемнәрне искә төшерү (Китап – акыллы киңәшче һәм якын дус. Китап – белем чишмәсе.); тартымлы исемнәрне сөйләмдә куллану; сорау куя, җавап бирә белү; Укучылар такта алдындагы экранда бирелгән биремнәрне үтиләр.Спросите у Айдара о том:
- есть ли у него дома библиотека;
- есть ли у него ошибки в самостоятельной работе.
2. Бу күнекмәләрне ныгыту өчен укучылар бер – берләренә сорау – җавап бирәләр. ( пар-ларда эш)
- Бу кемнең китабы?
- Бу минем китап.
- Китабың матурмы?
- Әйе, китабым матур.
- Китабыңда нәрсә бар?
- Китабымда кызык хикәя бар.
III. Яңа сүзләр һәм текст белән таныштыру.
Текст.
Китапка ничә яшь?
Китапларга хәзер берничә мең яшь. Аларны башта балчыктан ясаганнар.Таякчыклар белән тамгалар язганнар. Ә Кытайда беренче китапларны бамбук пластинкаларга язганнар.
Татарларда моннан мең ел элек кулъязма китаплар булган.Татар китаплары башта гарәп , аннан соң латин һәм кирилл хәрефләре белән басылган.
Беренче рус китап басучысының исеме – Иван Федоров. Аңа Мәскәүдә һәйкәл куелган.
Татарстанда зур китапханәләр бар.
Тактада транскрипция билгеләре белән язылган яңа сүзләр:
Кулъязма – [кулйазма]
Яшь – [йәш]
Куелган –[куйылган]
Һәйкәл –[һәйкәл]
1.Тактада язылган яңа сүзләрнең мәгънәсен ачыклау (семантизацияләү).
2.Яңа сүзләрнең әйтелеше өстендә эш (укытучы артыннан хор белән һәм аерым – аерым кабатланыла):
-Яңа сүзләрдәге үзенчәлекле авазларны әйтү;
-Сүзне кабатлау;
-Сүзтезмә әйтү: кулъязма китап, беренче китап басучы, борынгы тамгалар, истәлекле һәйкәл-3-4 сүздән торган, ләкин яңа сүзләр кергән җөмләләр әйтү: 1)Татарларда кулъязма китаплар булган. 2) Рус китап басучысы – Иван Федоров. 3) Борынгы һәйкәлләр күп сакланган.4) Таякчыклар белән тамгалар ясаганнар.
3. Яңа сүзләрнең язылышы өстендә эш;
4. Яңа сүзләрне тәрҗемәсе белән дәфтәргә язу; метапредмет нәтиҗәләрен үстерү йөзеннән, берничә сүзне татарча – русча сүзлектән карау.
Кулъязма – рукопись, китап басучы- печатник.
5.Текст өстендә эш.
- Ә хәзер дәреслекнең 14 битен ачыгыз. “Китапка ничә яшь?” текстын табыгыз.
- текстны укытучының укуы;
- текстны үзлектән уку;
- текстны “чылбыр” буенча кычкырып уку;
- текстны тәрҗемә итү;
IV. Ныгыту.
1.Ныгыту күнегүләре (укытучы русча җөмләләр әйтә, укучылар тексттан татарчасын табып укыйлар яки әйтәләр).
1) Их сначала сделали из глины. 2) Татарские книги раньше печатались арабскими, позднее латинскими буквами и кириллицей. 3) Имя первого русского печатника – Иван Федоров.
2.Текст эчтәлеге буенча сораулар кую өчен –мы, -ме сорау кисәкчәләрен, сорау алмашлыкларын искә төшерү.
- Китапка ничә яшь?
- Беренче китапларны нәрсәдән ясаганнар?
- Татарларда кулъязма китаплар булганмы?
3. Текст эчтәлеге буенча сорауларга җавап бирү: 1) Китапларга хәзер ничә яшь? 2) Беренче китапларны нәрсәдән ясаганнар? 3) Татарларда кулъязма китаплар булганмы? 4) Беренче татар басма китабына ничә яшь? 5) Иван Федоровка кайда һәйкәл куелган?
4.Ситуатив күнегүләр.
Как скажите в данных ситуациях?
5)Сообщите, что первые книги были сделаны из глины.
6)Пригласите товарища сходить в библиотеку.
7) Предложите другу почитать книгу о Казани.
8)Спросите друга, нет ли у него дома книги о Казани.
5.Диалог төзү.
- Китапка ничә яшь?
- Китапларга берничә мең яшь.
- Беренче китапларны нәрсәдән ясаганнар?
- Балчыктан ясаганнар.
- Кытайда беренче китапларны нәрсәгә язганнар?
- Бамбук пластинкаларга язганнар.
- Иван Федоровка кайда һәйкәл куелган?
- Иван Федоровка Мәскәүдә һәйкәл куелган.
- Татарстанда зур китапханәләр бармы?
- Татарстанда зур китапханәләр бар.
6.Диалогларны парларда сөйләшүV.Йомгаклау.
VI.Өй эше. 1нче төркем текстан сорауларга җавап табарга (уртача һәм авыр үзләштерүче укучылар өчен), 2 нче төркем мәктәп китапханәсе турында сөйләргә.