Биология п?нінен Тама?тануды? ма?ызы атты саба?ты? презентациясы
Ашық сабақ8 “Б” сыныбы
Үй тапсырмасыТыныс алу мүшелерінің аурулары
ТестІ-топ
Тест 1. Газ алмасу өтетін жер а) көмекей; ә) ауа тамыр; б) өкпе көпіршігі; в) кеңірдек;
2. Тыныс алу мүшелерінің ауруына жататыны:а) кариес;ә) рахит;б) туберкулез; в) сколиоз.
3. Адам өкпесінің орташа тіршілік сыйымдылығы:а) 1000см³;ә) 2000см³;б) 3500см³;в) 500см³;
4. Тыныс алғандағы ауаның микробтар мен шаң – тозаңнан тазаруы, жылынуы:а) мұрын қуысында;ә) ауа тамырда;б) өкпеде;в) өкпе көпіршігінде;
5. Адам тыныс алуына қажетті газ:а) азот;ә) оттек;б) көмірқышқыл газы;в) азот (II) оксиді;Оттек
style.rotation
style.rotation
6. Шылым шегу зардабынан болатын өкпе ауруы:а) силикоз;ә) СПИД;б) обыр (рак);в) тұмау;
Сәйкестендіру тестіІІ-топ
1. Тыныс алу қозғалысына қатысатын мүше2. Қан оттекпен қай жерде қанығады3. Өкпе сыйымдылығын анықтаушы құрал4. Тыныс орталығы қайда орналасқан5. Организмнің ішкі ортасы6. Өкпе қабынуының ауруыСопақша миКөк етӨкпедеспирометрпневмонияҚанЫҚОРУТ
Кесте толтыруІІІ-топ
ГаздарТыныс алғандағы ауада(көлемдік %)Тыныс шығарғандағы ауа (көлемдік %)ОттекКөмірқышқыл газыАзот Кесте толтыру ІІІ-топТыныс алғандағы және тыныс шығарғандағы ауа құрамы
Қызығушылықты арттыруДенсаулық
Ас қорыту жүйесі Тамақтанудың маңызы.
Салауатты өмір салтын насихаттау, дені сау ұрпақ тәрбиелеу бүгінгі күннің басты талабы. «Дені сау ұрпақ – мемлекет байлығы» НҰРСҰЛТАН НАЗАРБАЕВ
МИНЕРАЛДЫ ТҰЗДАРТАҒАМНЫҢҚҰРАМЫСУМАЙЛАРКӨМІРСУЛАРДӘРУМЕНДЕРНӘРУЫЗДАР
Тамақ құрамына кіретін қорек заттар.
АҒЗАҒА ҚАЖЕТТІ БАРЛЫҚ ҚОРЕКТІК ЗАТТАРДЫҢ ҚАМТЫЛУЫ: НӘРУЫЗ 15-20% ТӘУЛІКТІК МӨЛШЕРІ 100 грам КӨМІРСУ 0,5% ТӘУЛІКТІК МӨЛШЕРІ 450 -500 грам МАЙЛАР 19% ТӘУЛІКТІК МӨЛШЕРІ 80 – 90 грам МИНЕРАЛДЫ ТҰЗДАР 4,5% ТӘУЛІКТІК МӨЛШЕРІ 5 – 6грам СУ 60 -65% ТӘУЛІКТІК МӨЛШЕРІ 1,5 -2,6 литр
Органикалық заттар- Нәруыз- Май- Көмірсу
Нәруыз - адам ағзасын құрастырушы. Адам қалыпты өмір сүріп, дұрыс жұмыс атқару үшін құрамында бір күндік нәруыз мөлшері 100 - 120 гр. қажет.Нәруыз мына тағамдарда кездеседі- Сүт тағамдарында ---------- Жұмыртқада- Қара бидай нанында ------- Бұршақ- Фасоль -------------------------- Соя- Арахис -------------------------- Жаңғақ- Саңырауқұлақ ----------------- Ет- Балық
Май - ағзаға энергиялық материал, әр түрлі витаминдермен биологиялық активті заттардың қоры болып табылады. Сонымен қатар май ағзада қорғаныштық қызмет атқарады. Салқын кезде май жылу реттегіш қызмет атқарады. Күніне 80 – 90 гр. май қажет.Кейбір майлар құрамында А,Д,Е,К-витаминдері боладыСүт өнімдері , жұмыртқа, ет және өсімдіктекті тамақта майлар көп мөлшерде болады
Көмірсу – негізгі жылу қоры және қуат береді. Көмірсулар ағзада көп болатын болса, майға айналады. Бір тәуліктегі бір адамға қажетті көмірсудің мөлшері 400 - 500г. Құрамында көмірсулар болатын тағамдарды көп пайдалану адамның семіруіне, қант ауруларына әкеліп соғатынын есте сақтау қажет.
Көмірсу мына тағамдарда кездеседі- Нан ------------------------- Картоп- Бидай жармасы -------- Банан- Қант ------------------------ Бал- Жеміс - жидек --------- Ботқа- Күріш --------------------- Тары- Өсімдік майы -------- Жануар майы
Минералды заттарДенеде кенеулі заттар мен су арқылы түседі. Жасушаның қозу, тежелуі үшін минералды заттар өте қажет, сонымен қатар олар сүйек пен тісті бекіндіріп, денедегі ұлпалар мен сұйықтықтардың құрамына кіреді. Бір адамға тәулік мөлшері – 10гр. минералды заттар қажет.Су - адам денесінің тіршілігі үшін ең қажетті зат. Адам күніне шамамен1,5 - 2, 5л. Су ішеді. Оның 1 литрін ішеміз, 1 литрі тамақтың құраммен түседі, ал 200 - 300мл. Ағзаға зат алмасудың нәтижесінде пайда болады.
Дәрумендер - ағзаның тіршілік қабілеті үшін қажетті зат, ол адамның дене және ой еңбегін арттырады, оның өсуі мен дамуын, ауруға қарсы тұруын қамтамасыз етеді.Дәрумендердің түрлеріА, В1, В2, В3, В4, В6, В12, В13, В15Дәрумендер мына тағамдарда кездеседі- Жеміс - жидектер ---- Сүт- Көкөністер ------------ Нан- Өсімдік ---------- Сары май- Балық --------------- Күріш- Бауыр ---------- Жұмыртқа- Ет
Витаминдерді қандай тағамдардан аламыз?
витамині
витамині
витамині
витамині
Тамақтану ережесі1. Асықпай тамақтану- 2. Асты дұрыс шайнау- 3. Жегің келмесе жеме- 4. Тамақтану үшін жеу керек
Тамақтану мезгілі- 1. Таңертеңгілік ас - 25%- 2. Түскі ас – 40%- 3. Сәскелік ас – 15%- 4. Кешкі ас – 20%
Тамақтануда нені шектеу керек?- Тағамдық тұзды- Қантты- Жануар майын
V. Жаңа сабақты бекіту:
Биологиялық диктант.
1. Деңгей 1. тапсырмасы.1Қоректік заттар дегеніміз....................................2Нәруыз текті зат ...............................3.Ағзадаға негізгі құрылыс материалы болып .................... табылады.4.Көмірсулар ағзадағы негізгі ............................ көзі.5.Сүйекпен тіс құрамына кіретін........................... дене салмағының 5,8% құрайды,тәуліктік қажеттілгі..................... 6.Ет,сүт,балық,жұмыртқа,ірімшік .................. өнімдер.Нәруыздар,көмірсулар,майлар,витаминдер,су минералды тұздарферменттерэнергияминералды тұздар5-6граммжануартектімайлар
style.rotation
style.rotation
ТАҚТАМЕН ЖҰМЫС.ДЕҢГЕЙ 2 – ШІ ТАПСЫРМАСЫ.
Мықты болсаң, тауып көр!
Тамақ 4Сорпа3Тағам2Тоқ Ас1
ppt_yppt_yppt_y
ppt_xxshearppt_x
style.rotation
style.rotationppt_wppt_y
Ас қадірін тоқ білмейді
style.rotation
Ет4Нан3Тұздық2 Бетке Шекер1
ppt_xxshearppt_x
ppt_yppt_yppt_y
style.rotationppt_wppt_y
Ет етке, сорпа бетке
style.rotation
Керіс4Тату3Араз2 Тәтті Ұрыс1
ppt_xxshearppt_x
ppt_yppt_yppt_y
style.rotationppt_wppt_y
Тату үйдің тамағы тәтті
style.rotation
Үйге тапсырма§44. Мазмұндау.«Менің тамақтану тәртібім» эссе жазу.Бағалау
Назарларыңызға рахмет!