Тілім барда білмеймін мен ?ай?ыны
«Т.Тоқтаров атындағы негізгі орта мектебі» КММ
«Қазақ атын танытсын әлемге үштұғырлы тіл...»
Сайыс
2016-2017 оқу жылы
Мақсаты: Оқушылардың өз ана тіліне деген құрмет сезімін арттыру, тіл мәртебесін көтеру, таза сөйлеуге үйрету, өз ұлтына, еліне деген сүйіспеншілігін ояту. Ана тіліміздің тұғырының мықты болуына негіз қалаған бабаларымыздың өсиетін ұран ету, қазақ тілінің мәртебесін көтеру.Әдіс - тәсілдер: Сұрақ – жауап, мың бір мақал, жүз бір жұмбақ ойындарын ойнату, ой - толғау, полиглот, жатқа оқу т. б.Көрнекілігі: қабырға газеттері, қанатты сөздер, ұлы тұлғалар портреті, кітаптар мен рефераттар.Түрі: Ойын – сауық кеші.Жүргізуші: Қайырлы күн қадірменді ұстаздар, оқушылар және қонақтар біз бүгін бүкіл Қазақстан халқы болып «Қазақстан халқының тілдер күні мерекесін тойладық». Өздерің көргендей мектебімізде он күн бойы іс-шаралар жүргізілді. Бүгінгі өткізгелі отырған «Тілім барда білмеймін мен қайғыны» атты мерекелік шарамызда 22 күнгі Қазақстан халықтарының тілдер мерекесіне қосылатын кішкене ғана үлес. Олай болса тілім деп жүректері соғып тұрған жалынды жастарымыздың қорытынды кешін бастауға рұқсат етіңіз.
Жүргізуші: Ежегодно 22 сентября в Казахстане отмечается «День языков народов Казахстана». Это общий праздник всех народов, проживающих в нашей стране. В основе многонационального праздника языков лежит такая идея: «Язык- это часть духовного наследия всего человечества, а каждая культура-это бесценный вклад в мировую цивилизацию».
Жүргізуші: Қазақ тілі түркі тілдер тобына жатады, атадан балаға жеткен ұлы құбылыс. Ол талай тарих сынынан өтті. Ғасырлардан - ғасырларға сүрінбей жетті. Дүние жүзіндегі ең бай, бейнелі, таза, өткір, терең, күшті кең тіл ретінде саналады. Қазіргі таңда ана тіліміз жан – жақты зерттеліп, уақыт талабына сай ғылыми үлгіде жүйеленді. Қазақ тілі – қазақ халқының ұлттық игілігі болумен қатар, әлемдік тіл білімі зерттеушілерін қызықтырған көне тарихы бар, кемел тіл ретінде танылуда.
Жүргізуші: Наряду с казахским и русским языками в Казахстане свободно развиваются и все другие национальные языки. Язык – это орудие дружбы, и с тех пор, как стоит мир, лучшего орудия еще никто не придумал.
Жүргізуші:Кенің бай, келімің мол туған тілім!Дыбыстың теріп сөз ғып буған гүлін.Қайырған қайдағыны жүйрік ең сен,Мен қосып, құтыла алмас қусам білім.Жүргізуші:
Сегодня мы, нынешнее поколение, изучаем английский язык, так наш Президент выступает за знание нескольких языков. Любой язык по-своему велик.
Бесценное наследство вековое.
Так берегите свой родной язык,
Как самое на свете дорогое.
Жүргізуші:Қонып тұр ордаң міне, жаңа жұртқа,Салып тұр ұлың «Қазақ» көзін сыртқа.Жау болсаң, жақындама, аулақ жүр деп,Ел болсаң есігім бос, ен деп ұлтқа.Жүргізуші:
Ия, оған мыңдаған мысал келтіре аламыз. Әсіресе, бүгінгі өткізгелі отырған ойын - сауық кешіміздегі туған тілін сүйіп оқитын қазіргі заман жастарымыз мысал бола алады деп ойлаймын. Ал олай болса ойын - сауық кешін бастауға рұқсат етіңіздер. Ойын – сауық кешімізге 5-9 сыныптарынан 3 топ қатысады. Топтар өзара сайысқа түседі. Осы сайыстарға әділ бағасын беретін әділ - қазылар алқасымен таныс болыңыздар:1. Мектеп директоры Шагыраева Алмира Сейтқазықызы
2. Директордың тәрбие ісі жөніндегі орынбасары Балқинова Айгул Несибелдиновна
3. Метебіміздің кітапханашысы Рахеметова Галия Мухашевна Жүргізуші: Бағдарламамыздың бірінші бөлімі - «Алтын тамыр» деп аталады. Осы атаумен бабалар мұрасынан қол үзбегендігімізді білдіргіміз келеді яғни әр топ өздерін таныстырады. Таныстыру бөліміне ұран, кіреді.Жүргізуші:Ал олай болса іске сәт!1топ: «Қазақ тілі - өрісі мол қазына»Ұраны: Ана тілің арың бұл, ұятың боп тұр беттеӨзге тілдің бәрін біл өз тіліңді құрметте.ІІ топ «Тіл – рухани күре тамыр»Ұраны: Егер тілім ертең болса құрымақ,Біз дайынбыз өлуге де бүгін – ақ.ІІІ топ «Туған тіл – басты байлығым»Ұраны: Ана тілім өркендеБола бер күшті көркем де.Жүргізуші: Әділ – қазылар алқасынан топтардың ұпайларын сұраймыз.1топ: «Қазақ тілі - өрісі мол қазына»ІІ топ «Тіл – рухани күре тамыр»ІІІ топ «Туған тіл – басты байлығым»Жүргізуші: 4 сынып оқушыларының тартуы
Мейіржан
Бірақ ауыз созімнен,
Дауды әділ шешкен тіл
Өз еліңді әнге болеп
Болган ғажап досы –тіл.
Шұғыла
Ана тілін біліп қой
Еркіндігін теңдігін
Ана тілің біліп қой,
Мақтанышың,елдігің
Ана тілің –арың бұл
Ұятың боп тұр бетте
Өзге тілдің бәрін біл
Өз тіліңді құрметте.
Айша
Мейірімі мол балаға
Барлық-барлық анаға
Басымызды иеміз
Бабамыздың тілі деп,
Даламыздың үні деп
Ана тілін,
Ана тілін,
Ана тілін сүйеміз
Жігер
Ана тілі – біздің туған анамыз,
Анамыздай сыйлап бағып-қағамыз.
Ана тілін бағаласақ қалай біз
Өзіміздің сондай болмақ бағамыз.
Жүргізуші: Келесі бөлімнің тақырыбы «Әріп жұмбақтар әлеміне» саяхат
1 топ. Санда бар,
Сапада жоқ,
Ханда бар,
Қарада жоқ (Н)
2 топ. Иекте бар
Бетте жоқ
Сүйекте бар
Етте жоқ (К)
3 топ. Қоянда бар
Қасқырда жоқ
Ұяда бар
Торғай да жоқ (Я)
1 топ. Известное я блюдо,
Когда ж прибавишь М
Летать, жужжать я буду,
Надоедая в всем. (Уха-муха)
2 топ. Воздух в шины я вдуваю,
Жизнь несу я колесу.
Если ж слоги мы смешаем,
Буду деревом в лесу. (Насос, сосна)
3 топ. Любят все нас собирать
После дождика в лесу,
А как букву Г отнять –
Будем плавать мы в пруду. (Грибы, рыбы)
Жүргізуші: 5,6 сынып оқушыларының өлең-жолдарын қарсы алыңыздар
Шұғыла
Ақыл-ойын дананың
Ана тілден аламын.
Ана тілің ардақты
Ақ сүтіндей ананың
Өсірген ой білімді
Сүйемін туған тілімді
Мақсат етем әр сөздің
Мәнін терең білуді
Айым
Туған тілім – бабам тілі, өз тілім
Туған тілім – анам тілі, өз тілім
Туған тілім – далам тілі, өз тілім
Туған тілім – адам тілі, өз тілім
Әлихан
Туған тілде сыры терең жаным бар
Туған тілде намысым мен қаным бар,
Туған тілім тіл болудан қалса егер,
Жүрегімде суырып-ақ алыңдар.
Ислам
Ана тілі – асыл күні бабамның,
Қуатымсың ақ сүтіндей анамның
Сәби шақтан бесігінде жыр тыңдап
Туған тілді жаттап өскен баламын.
Туған тілім тірлігімнің айғағы
Тілім барда айтылар сөз ойдағы
Өссе тілім, мен де бірге өсемін
Өшсе тілім, мен де бірге өшемін.
Дарын
Қасиеті ана тілі, көп сенің,
Өзің барда ескірмес, тозбас елім.
Сен болмасаң ұлы ақын Абай болып,
Мұқағали отты өлең жазбас еді.
Жүргізуші: Үшінші бөлімнің тақырыбы: «Полиглот»
І топ.
Мейіріммен сүйеді ол бар адамды, өзіне жаратпайды қарағанды (Күн)
Түнде күлімдейді, суда дірілдейді (Ай)
На чужой стороне она милей вдвойне. Она краше солнце, дороже золота. Любовь к ней сильнее смерти (Родина)
Сердце ее лучше солнца греет. Роднее ее родни нет. Птица рада весне. А дитя ей. (Мать)
ІІ топ.
Кезікті бір жануар
Үстінде екі тауы бар
Жылт-жылт етеді,
Жылғадан өтеді
Без него и колокол нем. Он болтает, а голова отвечает. Он до Киева доведет. (Язык)
Человек без них, что дерево без корней. Они познаются в беде. Не имей сто рублей. А имей сто их (Друзья)
ІІІ топ.
Жерді көрдім қаласы барҮйлері жоқ мекендейтін,Көлді көрдім, өзен көрдімСулары жоқ терең дейтін (Карта)
Отыз екі батыр,
Екіге бөлініп жатыр
Дом по улице идет, на работу нас везет. Не на курьих ножках, а в резиновых сапожках. (Автобус)
Какой колокольчик не звенит? (Полевой цветок)
Жүргізуші: 4 бөлім үй тапсырмасы, бұл бөлімде балалар өз өнерлерін көрсетеді.
Жүргізуші: Қорытынды сөз әділ-қазылар алқасына береміз.
Жүргізуші:
Әрбір тілде сөйле әлемді таң қылып,Ана тілін білмей өскен әңгүдік.Өсер болсаң, байтақ далаң тұрғанда,Қазақ тілі жасау керек мәңгілік,- дей отырып, біздер ұлан - ғайыр болашақ иесіміз, үміт артар, арқа сүйер азаматтарымыз. Осындай бай, асыл, алып мұраны - біз, жас ұрпақ әрі қарай жалғастыруымыз керек.Жүргізуші: Осымен «Тілім барда білмеймін мен қайғыны» онкүндігінің жабылуына арналған кешіміз өз мәресіне жетті. Кештің жабылуы және де осы онкүндіктің өткізілуіне атсалысқан оқушылартау марапаттау үшін әділ-қазылар алқасына сөз беріледі.Жүргізуші: Көріскенше күн жақсы болып, аспанымыз ашық болсын! Сау болыңыздар!Жүргізуші: Хотим завершить нашу программу словами президента Н. А. Назарбаева;«Для народа нет лучше и дороже, чем родной язык, который остр как алмаз, чуткий как парящий орел, мягкий как свинец, и оружие, и щит, и древний, и вечно молодой»