Шет тілі саба?тарында ойын т?рлерін пайдалану

Шет тілі сабаKтарында ойын т_рлерін пайдалану

ОKу процесін жеделдетумен байланысты шет тілдерін оKытуда жаSа ‰діс-т‰сілдерді Kолдану Kажеттілігі туындап отыр. Бaл бaдан бaрынCы ‰діс-т‰сілдерді Kолданбау деген пікір емес. Jайта бaл жаSа методиканыS дамуына негіз салады. Атап айтKанда ‰рт_рлі с™йлемдерді меSгерту, Kайталату, текстерді жаттату, естеріне т_сіру таCы да басKа жaмыс т_рлері оKушыны жалыKтырып, шаршататыны м‰лім.
СондыKтан шет тілін оKытуда ойын т_рлерін пайдалану оKушыныS басKа тілді _йрене алмаймын деген сенімсіздігін сейілтіп, тілді _йренуге ынтасын арттырады. Мысалы, оKудыS алCашKы кезінде оKушы тілдік материалдарды жеSіл меSгеріп кетуі м_мкін, ал бара-бара матераилдыS к_рделенуіне байланысты оKушы ‰рт_рлі KиыншылыKтарCа кездеседі.
Ал бaCан м_Cалімдер кезіндек™мек жасай алмайды. Демек оKушы тілдіS т_рлі Kaбылыстарын меSгеру ™те Kиын деген ойCа келеді. Мaндай KиыншылыKтан тек сабаKта ойын т_рлерін пайдалану арKылы оKушыныS к™зін жеткізуге болады. Ол _шін мaCаліммен бірге оKушы да ойынныS шартын (ережесін) жаKсы меSгеруі тиіс. Ойын т_рлері дaрыс Kолданылып ™ткізілген сабаKта оKушыныS шет тілін _йренуге деген ыKыласы артып, сол тілде с™йлеп _йренуге, оныS тілін білуге KызыCады. Зерттеу жaмыстарына KараCанда оKушыныS білім алуCа деген ыKыласы белгілі бір даCдылармен Kабілеттілікті Kажет етеді. СондыKтанда сабаK процесінде белгілі даCды мен Kабілет Kалыптасу арKылы танымдыK KызыCушылыK пайда болады.
ТанымдыK KызыCушылыK психологиялыK жаCынан алCанда активтік процестен Kaралады. СондыKтан да оKушыныS танымдыK KызыCушылыCы екі т_рлі жолмен бірі дамыта оKыту, екінші т‰рбиелік Kызметі арKылы Kалыптасады. Дамыта оKыту – белгілі затты танып білу, ал т‰рбиелік Kызмет – оKыту процесі арKылы затты танудаCы ™згерістік Kатынастар. ОKыту процесініS ‰рт_рлі сатысында ойын т_рлерінде танымдыK маKсатты к™здей отырып, оKушыныS жас ерекшелігіне Kарай ‰рт_рлі формала Kолданылады. Бастауыш сынып оKушыларында заттыS сыртKы т_ріне KызыCушылыK басым келеді.
К™рнекті педагог Ш.АмонашвилидіS пікірінше бастауыш сыныпта оKушылардыS Kатесін _немі к™рсете бермей, Kайта олардыS ™зіндік дара Kабілетін дамыту керек.
Демек к™рнекті педагог бастауыш сынып оKушыларын KызыKтыру _шін ‰рт_рлі ‰діс-т‰сілдерді aсынады. СабаK _стінде т_рлі ойын т_рлері арKылы осы ‰діс-т‰сілдердіS іске асуын Kажет деп санайды. Мысалы, мaCалім таKтаCа бір с™зді ‰дейі Kате жазады: pleap ал оны оKушылар т_зейді. ЯCни с™зді дaрыс жазып к™рсетеді.
12-14 жастаCы оKушыларда танымдыK Kабілетті меSгеруде ™зіндік психологиялыK ерекшеліктері болады. Демек бaларда ‰лі де болса заттыS сыртKы белгілеріне т_сіне KызыCушлыK басым келеді. ‰діскерлер бaл жастаCы оKушыларCа ™з бетінше іздендіру маKсатындаCы жaмыстарды беріп, ойын т_рлерін шыCармашылыK м‰нде aйымдастыру пайдалы екенін атап к™рсетеді. ЖоCары сынып оKушылары ‰рт_рлі шыCармашылыK жaмыстар істеп _йренгендіктен, олардыS бойында білім алудыS активті формалары Kалыптасып дамиды. Олай болса, бaл сыныптарда ойын т_рлері шыCармашылыK м‰нде маKсатты ж_ргізіледі. АдамныS психологиялыK ерекшеліктеріне талдау жасаCанда, танымдыK Kабілеті оныS жас ерекшелігіне Cана емес оныS жеке басына да тікелей байланысты болатындыCын айтады. СондыKтан мaCалім сабаKта ойын т_рлерін пайдалануда осы м‰селеге де к™Sіл аудару Kажет. Т‰жірибелі мaCалімдердіS айтуынша 13-14 жастаCы оKушыныS ™зі оKыа отырCан п‰ніне KызыCушылыCы барCан сайын т™мендейді. Ал психологтар бaл жаCдайды _демелі берілген информация ‰серінен деп Kарап оKушыларCа ‰руаKытта жаSадан білім алуCа ынтасын арттыру керектігін, ешуаKытта білімді дайын, даяр к_йінде Kабылдатудан саKтандырады. Ал, оKыту процесінде ойын т_рлі бaл жаCдайды болдырмайды. Б_кіл сабаK™ бойында оKушыныS KызыCушылыK ынтасыныS т™мендеуі мынадай себептерден болады:
1. Ойлау процесіне, миына к™п салмаK т_сіруден
2. СабаKты бірыSCай бір сарынды ж_ргізуден
3. Жазба жaмыстарын м™лшерден тыс жиі
ж_ргізуден.
4. Нашар оKитын оKушыCа к™бірек к™Sіл
б™ліп,сабаKты созып жіберуден.
Демек, оKушыныS шаршауын сейілтіп, KызыCушылыCын арттыратын тек ойын элементтері болып саналады. Дегенменде, ойын сабаKты 45 минут бойы алуы тиіс емес, онда ол оKушыны жалыKтырып жібереді. СабаKтаCы ойын т_рі-aжымдыK еSбек, сондай-аK т‰рбиелік м‰ні бар т‰сілдердіS бірі.
Ойынды орындау барысында жеке оKушыныS Kабілеті оныS іскерлігі к™рінеді, байKалады. МaCалім ‰р оKушыныS жaмысын баCалауCа м_мкіндік алады.ойын оKушыны бірігіп жaмыс істеуге баCыт береді. Ойын т_рін пайдалану арKылы жаSа материалды жеSіл де тиянаKты, наKты т_сіндіруге, меSгеруге жаCдай жасалып, ол оKушыныS санасында берік саKталатын болады. СондыKтан ойынды дaрыс aйымдастыруда шешуші роль атKарады. МaCалім ‰р таKырыптыS ерекшелігіне, KиындыCына, жеSілдігіне Kарай ойынды дaрыс таSдап алу Kажет. Белгілі маKсат Kоя отырып, оKушыныS даярлыCымен жас ерекшелігінде ескеру тиіс. Ойын т_рін Kолдану оKушыCа ерекше ‰сер береді. Кейде ойынды жаSа материалды бекіту кезеSінде Kолдану керек деген пікірлерде бар. МaCалім ойын т_рін Kалай, Kандай жаCдайда Kолдану керектігін, яCни жаSа материалды т_сіндіру немесе Kайталау кезеSіндеме оны дaрыс жоспарлауы тиіс. Демек сынып оKушылары т_гел Kатысуы Kажет. Бaл м‰селеде мaCалім ерекше роль атKарады.
Негізгі б™лім.
«Алфавитті дaрыс білдіру» ойыны
€ріптердіS орны Kайда? ОйынCа Kажетті материалдар: карточкада жазылCан ‰ріптерді немесе дыбыстар Kaрастыру. ОйынныS маKсаты: ‰ріптерді алфавит т‰ртібі ретімен Kою. Кімде-кім ‰ріптерді алфавитке дaрыс Kойып шыKса сол оKушы жеSген болып саналады. ОKушылар д‰птерлеріне алфавитті мына т‰ртіппен жазып шыCады.

А.В.С....
1. €ріптерді дaрыс т‰ртіппен Kою (ойыны)

Jажетті материалдар: жапсырылCан немесе Kолдан салынCан суреттері бар карточкалар ж‰не олардыS жанына сол суреттердіS аттарын Kaрайтын ‰ріптердіS тобы беріледі.
Bga bag
Vaez vaze
Sfhi ____
Frgo ____


«Суреттерді ойлан тап»

ОйыншыKтар аузы байланCан Kалтада.
ОйынныS маKсаты:ОKушылар Kалта ішіндегі ойыншыKтарды сыртынан сипау арKылы ойыншыKтыS атын беретін с™зді дaрыс айтуы керек.
Екі оKушы к™здері байланCан к_йде ойыншыKтар жатKан столCа жаKындайды. JолдарындаCы Kарындаштармен ойыншыKтардыS _стінен ж_ргізіп олардыS (заттардыS) атын беретін с™здерді дaрыс айтуы керек. ОKушылар д‰птерлеріне ‰ріптіS жазылуын ж‰не баспа таSбасын жазады, алфавиттен басталатын с™зді сол с™зге байланысты суретпен ‰рт_рлі ™рнектер жасайды.


ОрфографиялвK даCдыны дамытатын ойын т_рі.с™зікті с™зді тап. ОйынCа Kажетті материалдар. ‰рт_рлі заттыS графикалыK жазумен салынCан суреті, карточкіде алфавиттегі ‰ріптердіS таSбасы жазулы болады.
ОйынныS маKсаты. JазаK-аCылшын с™здігінен сурет бойынша с™здерді тауып, оны алфавит ретімен Kойып шыCу, бaл материалды оKушы алфавит ретінде пайдалануына болады.

Лексиканы меSгерту ойыны

С™зді к™шіріп жаз. ОйынCа Kажетті материал:
Карточкіде бірінші басталатын ‰рпі жоK с™здер жазылCан: ed (bed) ble (table).
ОйынныS маKсаты: с™здіS бірінші ‰рпін тауып жазу. Кім с™здіS бірінші ‰рпін тапса сол жеSген болып саналады. ОйынныS басKа варианты болуы м_мкін. БарлыK с™здердіS бірінші ‰рпін табу.

С™здіS есіSде саKта (ойыны)
ОйынCа Kажетті материал алфавит ‰ріптерді АВС. ОйынныS маKсаты карточкадан ™здеріне керекті с™здерді тауып алу. Мысалы: мынау С ‰рпі. ОKушылар осы ‰ріппен басталатын с™здерді ойлап табады. Еске и_сірілетін с™з белгілі бір таKырып т™Sірегінде болуы м_мкін. Мысалы: жануаpлаp д_ниесі таKырыбынан алуCа да болады. Ойында к™п с™зді тапKан оKушы жеSеді.

С™зді дaрыс жаз ойыны.
ОйынCа Kажетті материалдар:
ТаKтаCа екі с™з жазылып Kойылады. Мысалы:
Bank swim

ОйынныS маKсаты ‰р команданыS жетекшісі ‰р ‰ріптіS астына с™зді жазады. Команда м_шелері жетекшісіне к™мек берулеріне болады. Кімде-кім с™зді к™п тауып жазса, сол жеSген болып саналады.
Мысалы:
Т-команда
Bank ball apple not kettle

S-команда
Son well in mother







15