план-конспект урока на тему Ашы? т??ымды ?сімдіктер
Убайшанова Гулмира Темирхановна
Ақтөбе облысы Темір ауданы
Абай атындағы орта мектептін
химия және биология пәндерінің мұғалімі
Сыныбы: 6-биология
Тақырыбы: Ашық тұқымды өсімдіктер
Мақсаты:
1. Ашық тұқымдылар бөліміне жататын өсімдіктердің құрылысы мен ерекшеліктері, олардың түрлері, адам мен табиғат үшін маңызы, пайдасы мен қолданылуы туралы мәлімет беру.
2. Өсімдік дүниесі жөніндегі танымдарын кеңейту, биология пәніне деген қызығушылықтарын арттырып, шығармашылық ізденіске баулу.
3. Оқушылардың туған жердің таңғажайып табиғатына деген жанашырлық сергек сезімдерін ояту және өсімдіктердің денсаулыққа пайдалы екенін ұғындыру.
Сабақ типі: Жаңа сабақ
Сабақ түрі: Аралас сабақ
Әдіс- тәсілдер: Ақпараттық коммуникациялық технология, интерактивті әдістер
Көрнекіліктер: , интерактивті тақта, плакат, шырша
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру
Оқушылармен амандасып, сыныпты түгелдеу, үй тапсырмасын еске түсіру.
Қазір мен сіздерге шырша бергелі отырмын. Бұл шырша жаңа сабаққа қатысты. Әрбір тапсырманы орындаған сайын, әркім өз шыршасын бүрлермен безендіріп отырады. Сабақ соңында өте жақсы безендірілген шырша өте жақсы деп бағаланады.
Үй тапсырмасы
Плаунтәріздес өсімдіктер бөлімі
І тапсырма. Лездік сұрақтар: «Ойға шабуыл»
1.Плаундар ағаштарға жата ма?
2.Плаунды неліктен жылысқы деп атайды?
3.Орысша «плаун, плывун» деген сөздер қандай мағына береді?
4.Плаундардың қазіргі кезде қанша түрі белгілі?
5.Тең споралы плаунтәріздестердің кең тараған өкілі?
6.Плаундардың қолданылуы, маңызы?
7.Плаундардың табиғатта кездесуі?
8.Спорангий дегеніміз не?
9.Плаундардың табиғатта кездесуі?
10.Плаун спораларының өнуінің типтері?
ІІ тапсырма.
Сөйлемдерді толықтыр. Кестеден сөйлемді толықтыру үшін қажетті сөйлемдерді алып өз орындарына дұрыс орналастырыңдар:
Тең споралы плаундардың кең тараған өкілі- ......... .
Шоқпарбас плаун жиі кездеседі- ........ .
Шоқпарбас плаун көбейеді- ...... , ....... , .......... .
Плаун спораларының өнуінің екі типі белгілі- .......... және ....... .
Қажетті сөздер: қарағайлы ормандарда, жерасты , жыныссыз, шоқпарбас плаун, өсімді, жерүсті, жынысты.
ІІІ тапсырма. тест. 10 сұрақтан тұратынн тест тапсырмасын электронды оқулық бойынша орындайды.
Қорытынды:Үй тапсырмасын электронды оқулық арқылы қорытындылау.
Сергіту сәті: Шырша биі
Жаңа сабақ
Жердің көркі - жасыл әлем саялы,
Қамқоршы бол алақанмен аялы.
Қиын-қыстау күн түссе егер басыңа,
Жапырағын көлеңке етіп жаяды.
Жаңа сабақ жұмбақ арқылы ашылады.
1.Өзі таудың бөктерінде өседі.
Жаңа жылда үй төріне көшеді.
( шырша )
2. Дауылға да, аязға да,
Шыдап бағар мізбақпай.
Тау етегі тұрағы,
Жап-жасыл боп тұрады.
( Қарағай )
Жаңа сабақ
Ашық тұқымды өсімдіктер тұқыммен көбейеді. Ашық тұқымдылардың барлығы –сүректі өсімдіктер, ағаштар мен бұталар. Басым бөлігі мәңгі жасыл түсті. Ашық тұқымды өсімдіктердің гүлі жоқ, жеміс түзбейді, жапырақтары ине тәрізді жіңішке. Сондықтан қылқан жапырақтылар деп атайды. Бұлар- ғаламшарымызда бұдан 220 млн жылдан астам бұрын тіршілік еткен ең ежелгі өсімдіктер. Ең көп тараған өкілдері: қарағай, шырша, самырсын, сауырағаш, бозарша, арша, т.б . Ашық тұқымды өсімдіктердің діңі (сабағы), жапырағы, тамыры, жақсы дамыған.
Ашық тұқымды өсімдіктердің табиғатта атқаратын рөлі зор. Тұқымын құстар қорек етеді. Адам өмірінде құрылыс материалына, қағаз дайындауда пайдаланады. Сібірлік қарағай тұқымынан азықтық самырсын майы алынады
Жаңа сабақты бекіту тапсырмалары:
№ 21 зертханалық тәжірибе
І тапсырма.
Ашықтұқымды өсімдіктердің өздеріне тән ерекшеліктерін ескеріп. Қажетті сөздерді қатыстырып кестені толтыр.
Ашық тұқымдылар
Қажетті сөздер: Біржылдық шөптесін өсімдік, мәңгі жасыл өсімдік, гүлшоғырлар күрделі, гүлдері жоқ, жапырақтары саусақ салалы, жапырақтары қылқанды, жемісі шырынды және сүйекті, жеміс түзбейді, ашық тұқымдылар, баклажан жемісі, қарағай және шырша жатады.
ІІ тапсырма. Ерекшеліктерін қатыстыра отырып, ашық тұқымдылардың түрлерін дұрыс тап.Биіктігі 5-10 м едәуір жуан діңді, мәңгі жасыл, қылқан жапырақты ағаш. Шар пішінді ірі жидек тәрізді етті түрі болады. Тұқым арқылы көбейеді. Өте баяу өседі. мың жылға дейін тіршілігін сақтайды. Тек 50 жылда ғана жеміс бере алады. Бұл қай өсімдік: (Зеравшанский можжевельник.)
ІІІ тапсырма. Төмендегі өсімдіктер ішінен тек ашықтұқымды өсімдіктерді бағанға орналастырыңдар
Ашық тұқымды өсімдіктер
Кәдімгі қарағай Зеравшан аршасы Көкнәр Батат Шренк шыршасы Секвоя Алоэ Мақсыр Қос масақшалы қылша Туйя бамия Алтыншар Жатаған шырша Қарағай Шырғанақ Ермен Самырсын Айгүл Рапс Лаванда IV тапсырма. Төмендегі суреттерге назар аудар.Бағандағы ашық тұқымды өсімдіктердің атауларын дұрыс ата
Кәдімгі қарағай Зеравшан аршасы Секвоя Шренк шыршасы
Қос масақшалы қылша Бозарша Сауырағаш Самырсын
V.Тест тапсырмасы
10 сұрақтан тұратын тест электронды оқулық бойынша беріледі.
Қорытынды : Сабақты қорытындылау .
1.Ашық тұқымды өсімдіктердің қандай түрлері бар екен?
2.Өсімдіктер бізге не үшін қажет?
3.Ашық тұқымды өсімдіктердің қандай маңызы бар?
Өсімдіксіз өмір өрге басқан ба,
Сұқты көзбен қарамайық жас талға.
Желек жайып өсе берсін өсімдік,
Сырын айтсын айлы түнге аспанға.
Жасыл әлем- басты байлық, ырысым,
Ол тұрғанда тарылмайды тынысым.
Туған жерде өсіп тұрған әр ағаш,
Ақындардың жүрегінің жырысың- демекші
Жаңа жыл мейрамы қарсаңында қаншама шыршалар мен қарағай ағаштары кесілетіні барлығымызға белгілі. Бір күнгі қызық үшін қарағай өмірін қимауымыз қажет. Н.Ә.Назарбаевтың « Жасыл ел» бағдарламасы бойынша 2030 жылы біздің ауылымыз да жайқалған жасыл ел болады деп сенеміз.
Тренинг « Соңғы сөзді мен айтамын»
Оқушылар бір-бір ауыз сөзбен сабақтан алған әсерлерін айтады.
Бағалау: Оқушылар сабақ барысында алған шыршаларын жоғары көтереді.Оқушылар шыршасындағы бүрлердің санына қарай бағаланады.
Үйге тапсырма: 22 тақырып, кесте толтыру
Ашық тұқымды өсімдіктердің табиғаттағы маңызы. ( Мәнжазба)
Убайшанова Гулмира Темирхановна
Темір ауданы Абай атындағы орта мектептін
химия және биология пәндерінің мұғалімі
Заманым жақсарғанда, мен неге жаман боламын
Мақсаты:
Оқушыларды салауатты өмір салтына тәрбиелеу, жастарға ішімдік, темекі, есірткі, насыбай сияқты қоғамнің кері кетіретін құбылыстарынан нақты мәліметтер бере отырып, олардан бойын аулақтату.
Әдісі:
Сұрақ- жауап, әңгімелесу, сахналық көрініс, анкеталық сұрақтар.
Мұғалім сөзі: Қазіргі заманда жас ұрпақты салауатты өмірге тәрбиелеу үшін үлкен жұмыстардың маңызы зор. Ол үшін күнделікті қадағалау мұғалімдер тарапынан ата-аналарымен бірлескенде ғана нәтиже берері сөзсіз. Сондықтан да біз бүгінгі тәрбие сағатымызды осыған арнап отырмыз. Оқушылар өз ойларын ортаға салып, пікір алмасады. Тәрбие сағатымыз алты бөлімнен тұрады. Енді оқушыларға кезек береміз
.
І- бөлім
оқушы: Нашақорлық туралы
оқушы: Шылымқорлық туралы
оқушы: Алкоголь туралы баяндама оқиды.
ІІ- бөлім.
Сұрақтар:
1.Білім туралы заңның қай бабында салауатты өмір салты туралы жазылған?
(37 бабында)
2. С.А.Назарбаеваның салауатты өмір салты туралы қандай кітабі бар?
( Ұстаздан ұлағат)
3.Ради, теледидарлардан берілген темекі, арақ туралы жарнамаға қалай қарайсың?
(Қызықтыру, еліктіру, елігу деп ойлаймын)
4 .Денсаулық күні қашан?
( Маусымның үшінші аптасы)
5.Арақ қашан, қайдан келген?
( 1428 ж Генуядан келген)
6.Темекінің зардабы қандай?
( Оның түтінінде мыңнан астам химиялық заттар, никотин мен иіс газы бар)
7.Нашақорлық деген не?
( Психологиялық ауру. Жүйке жүйесін марихуанна, героин, апиын
қосындылары қоздырып, естен айырады. )
8.Маскүнемнің қоғамға тигізер зардаптары қандай?
( Адамдық бейнеден кетеді, қоғамда орны жоқ, тұрмыс
жағдайы , ой өрісі төмен)
9.Нашақорлықты қалай тоқтатуға болады?
( Еліміздің экономикалық мәселелерін тез шешу керек т,б)
10.Арақ, темекі жайлы қандай жұмбақтар бар?
а)Сырты жаман, іші жын, Абыройын түсіреді кісінің ( арақ)
ә) Түтін болып кіреді, Күркілл болып жүреді ( темекі)
ІІІ бөлім Көрініс: « У мен дерт »
Қатысушылар: темекі, есірткі, ішімдік, миллиционер, дәрігер
Жүргізуші: Осы өлкеде өмір сүріп жатқан әзәзілдер- Темекі, Есірткі, Ішімдік үшеуі жасырын айтысқа түседі. Қазылар алқасы да жоқ, көрермен де жоқ, бұл айтыстың бас бәйгесі- Адам өмірі болатын. Әуелі сөзді емін-еркін ғұмыр кешіп үйренген Темекі алады:
Бөлініп кетсе- дағы жер екіге,
Кезек бер жасы үлкен Темекіге
Табылам езуінен сұлу қыздың,
Бір гүлі ашылмаған он екіде.
Айналып ермегіне балалардың,
Қалтасын қоқым қылып қағам әр күн.
Күні-түні күркүлдетіп сарғайтқаным,
Қаусаған кәрі тісін ағалардың.
Жүргізуші: Темекінің кеуде соғып көпіргенін Есірткі көріп отыра қалып, өз әніне басады.
Есірткі: Ежелден темекі едің, шылым едің,
Ашылмай жатқан әлем ғылым едің.
Осылай айтарыңды біліп едім,
Жастардың ойына да, бойына да,
Енді-енді індет болып кіріп едім.
Кеңейтіп жеңісімді, өрісімді,
Мәз болып миығымнан күліп едім.
Жүргізуші: Осы сәтте тапырақтай басып, иісі аңқып кердең-кердең аттап Ішімдік келеді.
Ішімдік: Мен, мен едім, мен едім,
Қай жерде де өр едім.
Қай жерде де төр едім.
Дастарханнан, көңілден,
Ылғи түспей келемін.
Ынжықтарды ысқылап,
Бойына күш беремін.
Арыстанға тышқанды,
Сүйреп әкеп теңедім .
Жүргізуші: Үшеуі бір бәйгеге таласып тұрғанда сырттан дауыс естіледі.
Миллиционер кіреді де:
Шуламаңдар, түге! - деп үшеуін ұстайды.
Дәрігер келеді.
Дәрігер: Сендердің мақсаттарың адам өміріне өрт, көңіліне дерт салу болатын. Ал мен олардың қамқоршысымын,- дейді.
Қолқа қауып, қыжылдатқан асқазан,
Жүрек лобып, асқа тәбет ашпаған.
Шылым шегу денсаулыққа зиянды,
Азаматтар өзгеше бір бас қадам.
Меруерт тіс пен таңдайды ыстаған,
Өкпені улап, көк жөтелі қыстаған.
Шылымыңды жолатпастан өмірде,
Темекіні, ақыл ойлы, таста, Адам!
ІV бөлім. Ситуациялық сұрақтар:
1.Қыз бен жігіт- өте жақсы достар. Қыз өз достарымен бірге тұрғанда, жігіт қызды түнгі клубқа шақырады. Қыз түнгі клубқа барудан бас тартты. Ал бұл кезде дос қыздары сен неге бармайсың, ол сенің жақсы досың ғой деп қызды қайрайды. Бұл жерде қай қыздың ойы дұрыс деп ойлайсың?
2. Екі қыз жақсы дос. Қыздың біреуі шылым шегеді. Ал оған дос қызы үнемі қарсылығын білдіреді. Бұдан қорытынды шықпаған соң, « егер сен шылым шегуді қоймасаң, мен сенімен дос болудан бас тартамын » деген шарт қояды. Қыздың қойған шарты дұрыс па? Егер сіздің досыңыз шылым шегетін болса, мейлі ұл, не қыз болсын оның шылым шегуін тастауына қандай ықпал жасайсыз?
V. бөлім.
Берілген сұрақтарға орай оқушылар өз ойларын айтады.
Жүргізуші :
VI бөлім. « Ата мен бала көрінісі»
Бала: Ата, сізге сұрақ қоюға болама?
Ата: Қоя ғой, балам.
Бала: темекінің қандай пайдасы бар?
Ата: Балам, темекінің үш пайдасы бар.
Бала: Қандай?
Ата: 1-ші пайдасы- темекі шеккен адам қартаймайды, яғни ұзақ өмір сүрмейді.
2-ші оны ит қаппайды, таяқ ұстап еңкейіп жүрген соң.
3-ші , үйіне ұры түспейді, өйткені ол күні-түні күркілдеп жөтеліп жатады.
Бәрі бірге: Дені саудың, жаны сау.
В здоровом теле- здоровый дух.
A sound mind in sound boby.