разработка урока и презентация по казахскому языку в 7 классе Тіл дамыту. Наурыз — думан
Ивановка орта мектебі
JазаK тілі ж‰не эдебиет аптасында ™ткен ашыK сабаK
ТаKырыбы
Тіл дамыту. Наурыз - думан
МaCалім: Хусаинова К.К.
2013-2014 уч. год
СабаKтыS таKырыбы: Тіл дамыту: Наурыз – думан.
СабаKтыS маKсаты: Наурыз мерекі туралы маCлaмат беру.
Міндеттері:
білімділік – оKушыларCа к™ктемде болатын табиCат Kaбылыстары, адамдардыS тіршілік ‰рекеті, к™ктемдегі мерекелердіS тойлану ерекшеліктерімен танысу;
дамытушылыK - оKушылардыS тілін дамыту, еске саKтау, ойлау, с™здік Kорын молайту;
т‰рбиелік – JазаKстан мерекелеріне, тіліне, тарихына деген с_йіспеншілікті арттыру, KоршаCан ортаны с_йе білуге т‰рбиелеу.
СабаKтыS т_рі: аралас сабаK.
СабаKтыS ‰діс – т‰сілдері: м‰нерлеп оKу, с™зжaмбаK шешу.
К™рнекіліктер: интерактивтік таKта, слайдтар.
СабаKтыS барысы:
`йымдастыру кезеSі
а) с‰лемдесу;
Кезекшімен caхбат
Балалар, б_гін кім кезекші?
СабаKта кім жоK?
ОKушыларды сабаKKа бейімдеу.
«Ой шаKыру» стратегиясы
Н
А
У
Р
Ы
З
Бала _шін еS Kымбат адам
С_ттен aйытып жасайтын таCам
Жаз мезгілініS ай атауы
К™ктем мезгілініS ай атауы
Мергендікке, тездікке _йрететін балалардыS aлттыK ойыны
Бие с_тінен ашытатын сусын
Балалар, біз сaраKтарCа жауап беріп с™зжaмбаKтан «Наурыз» с™зін шыCардыK.
ОKушылармен сaхбат
Балалар, Kай жыл мезгілі келді?
К™ктемде к_н Kандай болады?
К™ктемде не ериді?
К™ктемде не жауады?
К™ктемде нелер aшып келеді?
JaстарCа Kандай к™мек к™рсетуіміз керек?
Балалар, к™ктем айларын атаSдар?
Jазір Kай ай? (Наурыз)
Б_гін наурыздыS нешесі?
Д‰птермен, таKтамен жaмыс (оKушылар д‰птерге к_н, айды жазады)
Балалар, «Наурыз» дегенде, ойCа Kандай с™здер келеді? (кластер жасайыK)
Ал, балалар, сендердіS алдарыSда с™здер.
Бір Kатарда жазылCан с™здерден с™йлем KaрастырайыK
а) Басы, жыл, Наурыз
‰) Б‰йшешек, Наурызда, ™седі, астынан, KардыS
б) Дайындалады, наурызCа, адамдар
в)АрыK, к™ше, тазалайды, аула, адамдар
- Балалар, баяндауыш с™йлемде Kай жерде тaрады?
–ЖаKсы, келесі жaмысымыз.
СaраKтар: Наурыз айында Kандай _лкен мейрамдар бар?
ХалыKаралыK ‰йелдер к_ні
Наурыз тойы
Наурыз тойын Kай к_ні мерекелейміз?
JазаK елі наурызды Kалай Kарсы алCан? (жауаптар)
МaCалімніS с™зі. М‰тін «Наурыз – жаSа жыл». М‰тінмен жaмыс: м‰тіннен сан есімдерді табыSдар.
JазаK елі наурызды Kалай Kарсы алCан? ЖаSа жыл таза _йге кірсе ол _й аурудан, п‰ле – жаладан аман болады деп, НаурызCа дейін _й-ішін тазартып KойCан. Жыл бойы аK мол болсын. Жауын – шашын мол болсын деген тілекпен ыдыстарды с_тпен суCа толтырып KойCан.
JазаK халKы (Наурызды) жаSа жылды наурыздыS 22-сі к_ні таSCы саCат 3-те Kарсы алCан. Сол к_ні даланы Jыдыр Баба аралап, СамарKанныS к™к тасын жібітсе керек. Ескі жыл есірке! – деп _йдегі ескі ыдысты сындырып, «KабаK сынды, KайCы кетті» - деп ырым жасаCан.
ХалKымыздыS мифологиялыK т_сінігі бойынша НаурыздыS 21-і т_ні даланы Jыдыр аралайды екен. Сол себепті осы т_нді «Jыдыр т_ні» деп атайды. Jыдыр адамдарCа д‰улет дарытып, баK Kондыратын аKсаKал, к™зге к™рінбейтін Kиял – Cажайып бейне. ЖаKсылыKтыS жаршысы Jыдыр ата даланы кезіп ж_ріп жерге т_ссе, тоSды ерітеді, ал тасKа т_ссе, тасты ерітіп жібереді екен.
С™здікпен жaмыс:
Парсы - персидский
Наурыз –тойы – праздник Нового года
Jадірлеу – уважать
Мереке - праздник
ЫнтымаK мерекесі – праздник единения
JaттыKтау – поздравлять
Тілек – пожелание
Бата – благословение
ТеSеледі – приравнивается
`лы –великий
Береке – благо
ТаCам - пища
Топпен жaмыс «Наурыз – жаSа жыл» (м‰тіннен сан есімдерді табыSдар)
Наурыз к™же су мен тaздан басKа кемінде жеті т_рлі азыKтан ( бидай, тары, Kaрт, ет, с_т, к_ріш, май) пайдалану арKылы пісіріледі. Наурыз к™жеге ауылдаCы ‰р _й бірін – бірі кезекпен шаKырCан. €рбір келген кісі сол _йден бір кеседен K™же ішуі тиіс деп есептелген. К™же ішіп болCан соS, _лкендер аK тілек айтып, бата берген.
БіздіS елімізде 130- дан астам ‰р т_рлі aлтты халыK тату тaрады. Олар Наурыз тойын мерекелейді.
Тапсырма: 1. М‰тіннен сан есімді тауып, сипаттама беріSдер.
2. АзыKтарды орысшыCа аудару.
Наурыз – жыл басы. Наурыз айыныS 22- де к_н мен т_н теSеледі. Наурыз – «жаSа к_н», «жаSа жыл» дегенді білдіреді. Наурызда aлттыK таCамдар ‰зірленеді. К™п aлттыK киім киіп, бір – біріне алCыс айтKан. К™шелер, ауланы тазалайды. 1991 жылы наурыздыS 15-де Н.€.НазарбаевтыS aсынCан жарлыCымен 22- наурыз – Наурыз мерекесі к_ні деп аталды.
Тапсырма: 1. М‰тіннен сан есімді тауып, сипаттама беріSдер.
МaCалімніS с™зі (м‰тін).
СaраKтар: таSCы саCат нешеде Kарсы алCан? Jадыр Баба кім? Ол не таратKан халыKKа?
JазаK халKыныS aлттыK ойындарын айтыSдар.
МaCалім балаларCа аK тілегін айтып: `лыстыS `лы к_німен KaттыKтайды. Балалар бір – біріне, KонаKтарCа, мaCаліміне аK тілек айтып, ынтымаKтарын к™рсетеді.
БаCалау.
Jоштасу.
НАУРЫЗ
Бата беріледі
Jар ериді
К™ктем келеді
К_н жылынады
Jустар aшып келеді
Наурыз тойы тойланады
Б‰йшешек ™седі
15