Конспект урока по крымскотатарскому языку на тему: Метиннинъ къурулышы:башы,эсас къысмы,сонъу

Мевзу: Метиннинъ къурулышы; метинде не акъкъында лаф кетиледжеги акъкъында хабер берген метиннинъ башы; метиннинъ мундереджесини ачыкълагъан эсас къысмы; метиннинъ лакъырды сонъуна еткенини ифаделеген нетиджелев джумлеси.
Макъсат: талебелерге метиннинъ къурулышы акъкъында малюмат берюв: башы, эсас къысмы, нетидже; метин тертип этмеге огретюв; язув ве агъзавий нутукъларында онынъ къысымларыны бельгилемеге огретюв; талебелерде къыш мевсимине нисбетен назик дуйгъулар тербиелемек.
Дерснинъ чешити: янъы мевзу анълатув
Донатув: индивидуаль метинлер, логик сёз зынжыры(сёзлер), элифбе,«Мий уджумы» (кунешчик, къайделер), «Эльбет ве ёкъ» оюны ичюн джедвеллер,эвчик, дерсликлер, дефтерлер, смайллар, къарданелер.
Дерснинъ кетишаты
I. Тешкилий къысым.
- Саба! Кунеш кокке котериле. 2-А сыныф талебелери мусафирлернен корюше.
Чанъ сесини эшиттик, дерсимизни башладыкъ.
Къулакъларымызнен динълеймиз,
Козьлеримизнен бакъамыз,
Эр шейни акъылымызда тутамыз,
Бир дакъкъаны да джоймаймыз.
-Дефтерлеринъизни ачынъыз, бугуньки санны язынъыз.
II. Талебелернинъ бильгилерини актуаллештирюв.
1. Темиз язув.(тахтада)
2. Лугъат сёзюнен чалышув.
муаббет
-Бу сёзни фонетик талиль япайыкъ.
3. Аталар сёзюни тахтадан кочюринъиз.
Муббет къорантада барлыкъ бар.
4. Логик сёз зынджырыны тиземиз.
- Сеслер, эджалар , сёзлер, джумлелер
Бу зынджырны не девам эте?
Бу сёз тахтадаки ракъамларгъа келишкен арифлернен языла. Огюниздеки алфавит боюнджа бу сёзни тапынъыз. (МЕТИН)
- Метин акъкъында сиз не билесинъиз?
«Мий уджумы»
1. Неге биз метин деймиз?
2. Метинде джумлелер насыл ерлеше?
3. Метинге не къомакъ мумкюн?
4. Метин неден тертип ола?
5.Метиннинъ мевзусы къайда акс олуна?
III. Дерснинъ мевзу ве макъсадыны илян этюв.
-Бугунь дерсте биз метиннинъ къурулышынен таныш оладжакъмыз, къысымларыны айырмагъа огренеджекмиз.(Слайд)
IV. Янъы мевзуны анълатув.
-Балалар, метин къурулышы эв къурулышына ошай. Эвни темелинден къурып башлайлар. Метинде де бир къач джумле метиннинъ башы сайыла. Бу къысымда метинде не акъкъында лаф юрсетиледжеги айдынлатыла. Сонъ исе, эвнинъ диварлары тизиле. Метинде бу эсас къысмы. Мында метиннинъ эсас фикири бильдириле. Къурулыш дамнен екюнлене. Бу къысым метиннинъ сонъу деп адландырыла.(Слайд).
-Шимди биз чифт тарзда чалышаджамыз.
Къар топу (эр раледе)
Къыш куню. Къар ягъды. Эки дост мектепке кете эди. Олар ёлда къар топу ойнамагъа башладылар. Оюн къызышты ве балалар мектепни унуттылар. Бираздан акъылларына мектеп тюшти. Балалар мектепке чаптылар. Дерс башланды.
Мына сана къар топу!
- Метинде не акъкъында лаф юрсетиледжегини хабер берген къысымыны окъунъыз. Бу метиннинъ башы.
-Метинни мундериджесини ачыкълагъан эсас къысмыны окъунъыз.
- Метиннинъ лакъырды сонъуна эткенини ифаделеген нетиджелев джумлесин окъунъыз. - Балалар, энди исе баш къысмыны дефтерлеринъизге кочюринъиз.
-Раатлыкъ дакъкъсы. Релаксация. «Килит»
- Энди исе группалар боюнджа чалашаджамыз.
1 сыра (1 группа) 2 сыра (2 группа) 3 сыра (3группа)
Эр бир группа берильген метинни тертипке кетире. Ракъамларнен къысымларны бельгиленъиз.
- Энди исе тертипке кетирильген метинлеринъизни 94 саифедеки 210 мешгъулиетнен къыясланъыз. Къайсы команда догъру тизди?
-Тапмаджа. (Слайд)
Ава кунь-куньден сувуй,
Геджелери ель улуй,
Ерни беяз къар къаплай,
Аяздан сувлар бузлай.
Не вакъыт бойле ола? (Къышта)
-Балалар, шимди бизде насыл йыл мевсими? (Къыш)
Бу мевзуда, баш къысымына ве суаллерге джевап берип, метинни девам этейик.
Къыш
Къыш кельди. Япалакъ-япалакъ къар ягъа.
- Ава насыл ола? (Ава сувукъ)
- Аяздан сувлар не ола? (Сувлар бузлай)
- Сиз къышны севесинъизми? (Не ичюн?)
. Демек, къыш зевкълы мевсим? (Къыш зевкълы мевсим)
-Сонки джумлени дефтерге дикте вастасынен язайыкъ.
- Раатлыкъ дакъкъасы
Къар ягъа, къар ягъа, япалакълап къар ягъа.
Айды энди балалар, къар топу ойнамагъа.
(Талебелер къар топуларны бир-бирине аталар)
IV. Пекитюв къысмы.
- Келинъиз метин акъкъында огренильген янъы мевзумызны пекитейик.
«Эбет ве ёкъ» оюны. (Эр талебеде джедвель)
1. Метин джумлелерден тизиле.
2. Метинге серлева къоймакъ мумкюн дегиль.
3. Метинде джумлелер бир фикирни бильдире.
4. Метин къысымларгъа болюнмей.
5.Метиннинъ башы, эсас къысмы ве сонъу бар.
«Пресс» усулы (Слайд)
V. Нетидже.
-Дерсте яхшы чалышкъанынъыз ичюн чокъ сагъ олунъыз.(Баалав)
-Бугуньки дерс сизге насыл теэссуратлар къалдырды? Бойле смайлларнен бельгиленъиз.Тахтада оларнынъ ярдымынен сыджакъ (джыллы) къар данеси япайыкъ.(Слайд)
- Талебелерге джыллы къар данелер багъышлайым.
VI. Эв вазифеси.
1 группа – 212 мешгъулиет,
2 группа – 213 мешгъ.,
3 группа – 216 мешгъ.,къаиделерни эзберленъиз.










15