?лгермеуші о?ушылармен ж?мыс папкасы.Математика п?нінен

4 сынып Математика
Үлгерімі төмен оқушымен жұмыс жоспары
№ Мазмұны
Сағат саны Мерзімі
1 1-ТАРАУ. САНДАР ЖӘНЕ ШАМАЛАР, ОЛАРМЕН ЖҮРГІЗІЛЕТІН АМАЛДАР
Сандардың нумерациясы (оқу, жазу, жіктеу, салыстыру,разрядтар атауы, нөмірлену, бірліктер класы, мың-жаңа класс бірлігі)1 2 Шамалар және оларды өлшеу (сандардың ондық жүйесі мен өлшеудің метрлік жүйесінің арасындағы байланыс, өлшеу бірліктерін түрлендіру) 1 3 Арифметикалық амалдар (мән-мағынасы, есептер, есептеу тәсілдері) 1 4 Алгебраның элементтері (өрнектің түрлері, құру, оқу, жазу, мәнін табу, салыстыру, теңдеу және оны шешу) 1 5 Геометрияның элементтері (фигураларды ажырату, салу, ауданын есептеу, әріппен белгілеу қасиеттері) 1 6 Қорытынды өзіндік жұмыс 1 7 2-ТАРАУ. КӨП ТАҢБАЛЫ САНДАР, ОЛАРДЫ ОҚУ, ЖАЗУ ЖӘНЕ САЛЫСТЫРУ.Заттарды санау. Разрядтар және кластар1 1 8 Разрядтар және кластар. Тура және жанама түрде тұжырымдалатын есептер 1 9 Тура және жанама түрде тұжырымдалған есептер 1 10 Көп таңбалы сандарды разрядық қосылғыштарға жіктеу және оған кері түрлендіру. Тура және жанама түрде тұжырымдалған есептер 1 11 Көп таңбалы сандарды оқу және жазу, салыстыру 1 12 Көп таңбалы сандарды оқу және жазу. Тура және жанама түрде тұжырымдалған есептер 1 13 Сандарды және шамаларды салыстыру 1 14 Ұзындық өлшеуіштері 1 15 Ұзындық өлшеуіштері 1 16 Масса өлшеуіштері 1 17 Ауданды және көлемді табу 1 18 Уақыт өлшеуіштері 1 19 Қорытынды өзіндік жұмыс 1 20 3-ТАРАУ. САНДАРҒА ЖӘНЕ ШАМАЛАРҒА ҚОЛДАНЫЛАТЫН АМАЛДАР. ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ.Қосу және азайту амалдарының қасиеттеріне сүйеніп есептеулер жүргізу 1 21 Ауызша қосу және азайту тәсілдері 1 22 Жазбаша қосу және азайту тәсілдері 1 23 Қорытынды өзіндік жұмыс. 1 24 4-тарау. КӨБЕЙТУ ЖӘНЕ БӨЛУ.Көбейту, онық қасиеттері 1 25 Ауызша көбейту және бөлу тәсілдері 1 26 Бір таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу. 1 27 Бір таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу. Сәйкес қалдықпен бөлу 1 28 Бір таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу. Сәйкес қалдықпен бөлу. 1 29 Бір таңбалы санға жазбаша бөлу және көбейту. Сәйкес қалдықпен бөлу 1 30 Қорытынды өзіндік жұмыс. 1 31 Жылдамдық. Уақыт. Қашықтық. 1 32 Cанды және әріпті өрнектерді құру, оқу, жазу, салыстыру және мәнін табу 1 33 Фигуралардың ауданын табу. Палетка 1 34 Ауданды өлшеу. Квадрат мерт (м²) 1 1-ТАРАУ. САНДАР ЖӘНЕ ШАМАЛАР, ОЛАРМЕН ЖҮРГІЗІЛЕТІН АМАЛДАР
№1. Сандардың нумерациясы (оқу, жазу, жіктеу, салыстыру, разрядтар атауы, нөмірлену, бірліктер класы, мың-жаңа класс бірлігі)
1. Сандарды өсу ретімен жаз:
365,305,361,319,391,309
2. Сандарды салыстыр:
834 * 835 345 * 325 649 * 749
700 * 697 768 * 748 857 * 837
3.а)Мына сандарды цифрлар арқылы жаз:
бес жүз қырық жеті_________________________________________________
төрт жүз елу жеті__________________________________________________
жеті жүз қырық бес_______________________________________________
Санды жазған кезде цифрлардың тұрған орны санның разряды деп аталады, мысалы:
547 санында: 7 – 1 разряд бірлігі (бірліктер)
4-2 разряд бірлігі (ондықтар)
5-3 разряд бірлігі (жүздіктер)
ә) Кестедегі бос орынды толтыр:Жүздіктер Ондықтар Бірліктер Санның оқылуы
5 7 - Бес жүз жетпіс төрт
? 5 - Жеті жүз елу төрт
7 7 7 Төрт жүз елу төрт
Осы сандарды кему ретімен жаз ______________________________________
482, 480, 502, 400 сандарын кестеге жаз________________________________
Жүздіктер Ондықтар Бірліктер Санның оқылуы
3-разряд бірліктері 2-разряд бірліктері 1-разряд бірліктері 4 8 2 Төрт жүз сексен екі
- - - _
- - - -
- - - -
Есіңе сақта!
Бірліктер, ондықтар, жүздіктер бірінші класты құрайды.
Оны бірліктер класы деп атайды.
Мың - екінші кластың, ягни мыңдар класының бірлігі
№2.Шамалар және оларды өлшеу (сандардың ондық жүйесі мен өлшеудің метрлік жүйесінің арасындағы байланыс, өлшеу бірліктерін түрлендіру)
1.а)Мына сандарды цифрлар арқылы жаз:
жеті жүз сексен алты_____________________________
тоғыз жүз тоқсан тоғыз_________________________________________
алты жүз бес
ә) Мыналарды жаз:
үшінші разрядтың 8 бірлігінен, екінші разрядтың 3 бірлігінен және бірінші разрядтың нөл бірлігінен құралатын санды жаз______________
үшінші разрядтың 8 бірлігі, екінші разрядтың 0 бірлігі және бірінші разрядтың 3 бірлігін құрайтын санды жаз
үшінші разрядтың бірлігі 8 цифрымен, ал екінші және бірінші разрядтың бірліктері 0 цифрымен өрнектелетін санды жаз ____________
2. Әрбір санның жазылуындағы 1 цифры нені білдіреді: 1, 10, 100,
1000?
ә) 1 ондық 1 бірліктен неше есе артық?________________________________
1 жүздік 1 бірліктен неше есе артық?______________________________
1 мыңдық 1 бірліктен неше есе артық?_____________________________
б) 1 бірлік 1 ондықтан неше есе кем? __________________________________
1 жүздіктен неше есе кем?__________________________________________
1 мыңдықтан неше есе кем? ________________________________________
в) 100 санын 10-мен және 1000-мен салыстыр:
100 саны 10-нан і| ? | есе (кем, артық)
100 саны 100-ден | ? | есе (кем, артық)
1000 саны 10-нан | ? | есе (кем, артық)
3. Бірінші кластың бес жүз сексен тоғыз бірлігін жаз_____________________
Сол санды разрядтық қосылғыштардың қосындысына жікте_______________
Осы санмен көршілес сандарды жаз____________________________________
Әркайсысын разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жаз
1. Мыналарды өлшегенде қандай өлшем бірліктерін пайдаланған қолайлы: (мм, см, м, км, кг, ц, тонна)
а) қарындаштың ұзындығын_______________________________________
ә) үстелдің енін___________________________________________________
б) қаладан ауылға дейінгі қашықтықты______________________________
в) спорт алаңы қоршауының ұзындығы______________________________
г) қапқа салынған қантты, күрішті, ұнды, картопты____________________
д) сауытқа салынған тұзды, дәрі-дәрмекті_____________________________
ж) машинаға тиелген жүкті ________________________________________
№3.Арифметикалық амалдар (мән-мағынасы, есептер, есептеу тәсілдері)
1. Бірінші кластың :
а) жеті жүз тоғыз________________________________________________
ә) жеті жүз сексен________________________________________________
б) жеті жүз сексен тоғыз_____________________________________________
в) жеті жүз бірлігінен тұратын санды жаз_____________________________
_______________________________________________________________
г) Осы сандардың әрқайсысын разрядтық қосылғыштардың қосындысына жікте:
е) Олардың әрқайсысында барлығы :
неше бірлік бар?_________________________________________________
неше ондық бар?__________________________________________________
неше жүздік бар?_________________________________________________
2. Есепті әр түрлі тәсілмен шығар:
Жазғы демалыс лагеріне 210 ер бала және 420 қыз бала келді. Олар әр бөлмеге 7 баладан орналасты. Балалар неше бөлмеге орналасты?
3. а) Өрнекте: Сантиметрмен Дециметрмен Метрмен
4 м 6 дм 9 см ... 30 см . . . 700 см . ..
7 дм 8 см . . . 400 см .. . 60 дм ...
9 м 0 дм 5 см ... 200 м ... 2000 см ...
ә) Центнермен Килограммен Тоннамен
2т 100 кг ... 3 ц 40 кг . . . 2000 кг . . .
6 т ... 2т ... 20 ц ...
2000 кг . . . 4 ц 3 кг . . . 400 ц...
№4. Алгебраның элементтері (өрнектің түрлері, құру, оқу, жазу, мәнін табу, салыстыру, теңдеу және оны шешу)
1. 4 м ∙ 2 8 м : 2 2т ∙ 3 6т : 3
40 дм ∙ 2 80 дм : 2 20 ц ∙ 2 60 ц : 3
400 см ∙ 2 800 см : 2 200 кг ∙ 2 600 кг : 3
2. Өрнек құр және оның мәнін тап:
а) 300 бен 600 сандарының қосындысын 3 есе кеміт;
____________________________________________________________________________________________________________________________________
ә) 500 бен 300 сандарының айырмасын 2-ге бөл;
____________________________________________________________________________________________________________________________________
б) 900 бен 700 сандарының айырмасын 4 есе арттыр;
____________________________________________________________________________________________________________________________________
в) 400 бен 200 сандарының қосындысын 2-ге көбейт.
____________________________________________________________________________________________________________________________________
3. а) х + 76 = 176 6 • 4-8 = 16:4 • 4 464 : 4 + 602
348 - х = 248 56 : 7 > 49 : 7 х:6 = 7
72 : х = 8 (а + 8) - 408 в • 5 = 2000
____________________________________________________________________________________________________________________________________
Осы жазулардың ішінде неше теңдеу бар?
Теңдік нешеу? Теңсіздік нешеу?______________________________________
Санды өрнек нешеу?________________________________________________
Әріпті өрнек нешеу?_________________________________________________
ә) Теңдеулерді шеш. Теңдіктер мен теңсіздіктердің дұрыстығын тексер:
б) Әріпті өрнектегі әріптің орнына 400-ді қойып, оның мәнін есепте:
№5. Геометрияның элементтері (фигураларды ажырату, салу, ауданын есептеу, әріппен белгілеу қасиеттері)
1. Төртбұрыш және үшбұрыш сыз. Оларды әріптермен белгіле және белгіленуі бойынша жаз:
2. Кесінділерді, түзулерді, сәулелерді, үшбұрыштарды, төртбұрыштарды суреттегі белгіленуі бойынша жаз:

3. А, В, С, Д, Е, К нүктелерін белгіле. Оларды кесінділермен тізбектей қос. Сонда шыққан көпбұрыштың (белгіленуі бойынша) аталуын жаз. Осы көпбұрыштың төбелерін, қабырғаларын және бұрыштарын (белгіленуі бойынша) жаз.
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4.Қабырғаларының ұзындығы 3 см және 5 см тік төртбұрыш сыз:
Оны әріптермен белгіле және сол бойынша аталуын жаз
Осы тік төртбұрыштың ауданын және периметрін тап
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
№6. Қорытынды өзіндік жұмыс (№1 тарау бойынша)
1-нұсқа 2-нұсқа
1.Құрамы төмендегідей сандарды жаз, оларды разрядтық қосылғыштарға жікте:
7 жүзд. 7онд. 7 бірл 6 жүзд. бонд. 6 бірл
7 жүзд. 0 онд. 7 бірл 6 жүзд. 0 онд. 6 бірл
7 жүзд. 7 онд. 0 бірл 6 жүзд. 6 онд. 0 бірл
2.Амалдарды орында.

3. Есепті шығар:
Нұрила 725 теңгеге кітап және дәптер сатып алды. Егер кітапқа 675 теңге жұмсаған болса, дәптерге қанша ақша жұмсалған? Жазғы демалыс лагерінде 950 оқушы демалды. Оның 468-і ұл бала болса, демалыс лагерінде неше қыз бала болған?
Қатемен жұмыс
2-ТАРАУ. КӨП ТАҢБАЛЫ САНДАР, ОЛАРДЫ ОҚУ, ЖАЗУ ЖӘНЕ САЛЫСТЫРУ
№7. Заттарды санау. Разрядтар және кластар
1. Мыңдар класы (екінші класс) Бірліктер класы (бірінші класс)
Жүздік мыңдар Ондық мыңдар Бірлік мыңдар Жүздіктер Ондықтар Бірліктер
Кестеден неше класс көрсетілген?
Әр класта неше разряд бар?_____
Қай разрядтар бірінші класты құрайды?________________________________
Қай разрядтар екінші класты құрайды?_________________________________
Оңнан солға қарай біртіндеп жылжығанда разряд бірліктері неше есе
артады____________________________________________________________
Солдан оңға қарай біртіндеп жылжығанда разряд бірліктері неше есе
кемиді?____________________________________________________________
Есіңе сақта!
Миллион мыңдар класының бірлігі емес. 1 миллион былай
жазылады: 1 000 000
2. Жазуды жалғастыр:
Бірліктер, ондықтар және жүздіктер ................................... класын құрайды;
Бірліктер класында .............................................болады;
Бірл. мыңдар, онд. мыңдар және жүздік мыңдар......................класын құрайды;
Мыңдар класында........................................... болады;
3.а) 1 бірл ∙ 10=□ онд 1 онд : 10=□ бірл
1 онд ∙ 10=□ жүзд 1 жүзд : 10=□ онд
1 онд ∙ 10=□ бірл. мың 1 бірл мың : 10=□ жүзд
ә) 1 бірл. мың ∙ 10=□ онд. мың 1 жүзд. мың : 10=□ онд. мың
1 онд. мың : 10=□ бірл. мың 1 жүзд. мың ∙ 10=□ миллион
1 онд. мың ∙ 10=□ жүзд. мың 1 миллион : 10=□ жүзд. мың
331-289 543 + 367 157 + 79
437 + 235 607-288 57+179
60 ∙ 4 560:7 90 ∙ 8
6 ∙ 90 480:6 350:5
№8. Разрядтар және кластар. Тура және жанама түрде тұжырымдалатын есептер
1.Бірінші кластың: а) сегіз; ә) сексен; б) сегіз жүз бірлігінен тұратын сандарды бірінші бағанға жаз. ______________________
Ал екінші кластың: а) сегіз; ә) сексен; б) сегіз жүз бірлігінен тұратын сандарды екінші бағанға жаз__________________
Әр бағандағы сандарды бір-бірімен салыстыр. Әр жолдағы сандарды бір-бірімен салыстыр.
2. Бірінші кластың: а) жеті; ә) отыз алты; б) төрт жүз елу алты бірлігінен тұратын сандарды бірінші бағанға. Ал екінші кластың: а) жеті, ә) отыз алты, б) төрт жүз елу алты бірлігінен тұратын сандарды екінші бағанға жаз. Әр бағандағы сандарды салыстыр. Әр жолдағы сандарды бір-бірімен салыстыр
3.
991 + 1 1000 - 1
990 + 10 1000 - 10
900 - 100 1000 - 100
999 ∙ 1 1000 : 1
999 ∙ 10 1000 : 10
999 ∙ 100 1000 : 100
4.Мына сандарда әр разрядтың неше бірлігі бар: 679, 8 мың, 30 мың, 500 мың, 600, 609. Олардың әрқайсысында әр кластың неше бірлігі бар:
№9. Тура және жанама түрде тұжырымдалған есептер
1.Есептердің шарты, сұрағын, шешуін және жауабын салыстыр. а) Кіші себеттегі шиенің массасы 8 кг, ал үлкен себеттегі шиенің массасы 2 есе артық. Үлкен себеттегі шиенің массасы неше килограмм?
ә) Кіші себеттегі шиенің массасы 8 кг, бұл үлкен себеттегі шиенің массасынан 2 есе кем. Үлкен себеттегі шиенің массасынеше килограмм?
2.а) Арыстан 15 жыл, ал піл оған қарағанда 45 жыл ұзақ жасайды. Піл неше жыл жасайды?
б) Арыстан 15 жыл жасайды. Бұл пілдің жасағанынан 45 жыл кем. Піл неше жыл жасайды?
№10. Көп таңбалы сандарды разрядық қосылғыштарға жіктеу және оған кері түрлендіру. Тура және жанама түрде тұжырымдалған есептер
1. а) бірінші разрядтың 8 бірлігі бар санды; ә) екінші разрядтың 8 бірлігі бар санды; б) үшінші разрядтың 8 бірлігі бар санды жаз.
2. Үшінші разрядтың 5 бірлігі, екінші разрядтың 7 бірлігі және бірінші разрядтың 8 бірлігі бар санды жаз. Ол неше таңбалы сан?
3.а) Үшінші разрядтың 8 бірлігі, екінші разрядтың 6 бірлігі және бірінші разрядтың 3 бірлігі бар;______________________________________________ ә) Бірліктер класының 803 бірлігі бар; _________________________________ б) Бірліктер класының 800 бірлігі бар;__________________________________ в) Бірліктер класының 63 бірлігі бар;___________________________________ г) Бірліктер класының 430 бірлігі бар санды жаз және оны разрядтық қосылғыштарға жікте.
4.Қосындылардың мәндерін тап:
600 + 8 200 + 4
600 000 + 8000 200 000 + 4000
600 + 80 200 + 40
600 000 + 80 + 8 200 000 + 40 + 4
600 000 + 80 000 + 8000 200 000 + 40 000 + 4000
№11. Көп таңбалы сандарды оқу және жазу, салыстыру
1.Санды жаз: а) екінші кластың 208, ал бірінші кластың 636 бірлігі бар; ә) екінші кластың 808, ал бірінші кластың 630 бірлігі бар; б) екінші кластың 820, ал бірінші кластың 36 бірлігі бар; в) екінші кластың 802, ал бірінші кластың 6 бірлігі бар;
2.Санды жаз: осы сандардың әр қайсысын разрядтық қосылғыштарға жікте. а) 7 жүзд және 8 бірл. бар__________________________________________ ә) 9 жүзд 5 онд. бар________________________________________________ б) 7 жүзд. мың 8 онд. мың. бар_______________________________________ в) 5 жүздік мың 8 бірлік мың бар ____________________________________
1.Әр есепке кері есеп құрастыр және оларды шығар. а) Тырна 99 км, ал торғай 36 км кем ұшты. Торғай неше километр ұшты?
ә) Тырна 99 км ұшты. Бұл торғайдың ұшқанынан 36 км артық. Торғай неше километр ұшты?
№12. Көп таңбалы сандарды оқу және жазу. Тура және жанама түрде тұжырымдалған есептер
1.Санды жаз: а) екінші кластың 60 бірлігі және бірінші кластың 860 бірлігі бар; ә) екінші кластың 5 бірлігі және бірінші кластың 3000 бірлігі бар; б) екінші кластың 2 бірлігі және бірінші кластың 0 бірлігі бар; в) екінші кластың 700 бірлігі және бірінші кластың 0 бірлігі бар;
2.Разрядтық қосылғыштардың жіктелуі төмендегідей болатын сандарды жаз:
400000 + 60000 + 6000 400000 + 6
400000 + 6000 + 60 400000 + 600 + 6
400000 + 60000 400000 + 600 + 60 + 6
3.Мәтіндегі сандарды цифрлармен жаз: а) Қазақстан шекарасының жалпы ұзындығы он бес мың мың километрден асады;
____________________________________________________________________________________________________________________________________
ә) Оның үш мың үш жүз он километрі су арқылы он бір мың алты жүз тоқсан километрі құрлық арқылы өтеді;
__________________________________________________________________
б) Оның солтүстігінен оңтүстігіне дейін бір мың сегіз жүз километр, ал батысынан шығысна дейін үш мың километр;
__________________________________________________________________
4. 48 : 12 + 72 : 9 900 – 105 ∙ 2 + 5
57 + 21 ∙ 2 - 39 830 + 113 ∙ 4 - 200
246 : 6 -41 (64 + 21 : 7) ∙ 4
№13. Сандарды және шамаларды салыстыру
1.Санды жаз: а) екінші кластың 807 бірлігі және бірінші кластың 60 бірлігі бар ә) екінші кластың 32 бірлігі және бірінші кластың 8 бірлігі бар Осы сандардың әрқайсысын разрядтық қосылғыштарға жікте.
2.а)Елу сегіз мың үш жүз жиырма алты санын цифрмен жаз ә) Осы санды разрядтық қосылғыштарға жікте б) Осы санда барлығы неше бірлік бар? в) Барлық ондық нешеу? г) Барлық жүздік нешеу? д) Барлығы неше бірлік мың бар? е) Барлығы неше ондық мың бар?
3.Цифрмен жазылған сандарды сөзбен, ал сөзбен жазылған сандарды цифрмен жазып, кестені толтыр:
Мыңдар класы Бірліктер класы Санның оқылуы
730 037 . . .
. . . . . . сегіз жүз жетпіс мың үш жүз
. . . . . . бес жүз алты мың жеті жүз елу
500 009 . . .
. . . . . . алты жүз мың бес
6 094 . . .
1.а) Санағанда мына сандардың әрқайсысы қандай екі санның арасында келеді: 3000, 5000, 7000, 90100 ? ә) Осы сандардың әрқайсысысының тікелей алдында келетін сандарды өсу ретімен жаз________________________________________________________ б) Осы сандардың әрқайсысысының тікелей алдында келетін сандарды кему ретімен жаз________________________________________________________ в) Олардың ішінде ең кіші санды және ең үлкен санды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде жазып көрсет _____________________
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
№14. Ұзындық өлшеуіштері

Суреттегі АВ және СД кесінділерінің ұзындықтарын сантиметрмен және миллиметрмен өрнектеп жаз.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
а) Әр көпбұрыштардың қабырғаларының ұзындықтарын өлшеп тап. ә) Олардың периметрін тап.
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
3. 1 км = □ м; 1 км = □ дм; 1 м = □ мм;
1 км = □ дм; 1 км = □ см; 1 дм = □ мм;
1 дм = □ см; 1 км = □ мм; 1 см = □ мм;
№15. Ұзындық өлшеуіштері
1.Жазуды жалғастыр: а) 1 сантиметрде . . . миллиметр бар; ә)1 дециметрде . . . сантиметр бар; б)1 метрде . . . дециметр бар; в)1 метрде . . . миллиметр бар; г)1 километрде . . . метр бар;
2. 3 км 8 км 7 дм 6 см * 3 км 8 м 7 дм 5 см
3 км 0 км 0 дм 9 см * 3 км 0 м 0 дм 8 см
3 мыңд. 8 жүзд. 7 онд. 9 бірл * 3875
3 мыңд. 0 жүзд. 0 онд. 9 бірл * 3008
3.а) 126 ∙ 2 488 : 4
126 ∙ 20 4880 : 40
126 ∙ 200 48800 : 400
307 ∙ 2 918 : 3
307 ∙ 20 9180 : 30
307 ∙ 200 91800 : 300
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
ә) (209 + 293) ∙ 4 408 – 205 ∙ 2
237 ∙ 2 + 360 (333 + 298) ∙ 4
380 – 77 ∙ 3 475 + 229 ∙ 2
288 : 7 – 75 : 5 324 : 4 – 84 : 3
______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
№16. Масса өлшеуіштері
а) Бір қап ұнның массасы 50 кг. Осындай 6 қап ұн неше килограмм?
__________________________________________________________________
неше центнер? _____________________________________________________
8 қап ше?__________________________________________________________
ә) "Жигули" автомашинасының массасы 1 тонна. Осындай 4 машина
неше тонна?________________________________________________________
неше центнер?______________________________________________________
неше килограмм?___________________________________________________
8 машина ше?______________________________________________________
2. Центнермен өрнекте:
3 т,6 т,7 т,2 т, 3000 кг, 500 кг:
____________________________________________________________________________________________________________________________________
Килограммен өрнекте:
3 т,6 т,7 т,2 т, 3000 г, 50000 г
____________________________________________________________________________________________________________________________________
Килограммен өрнекте:
3 ц, 4 ц, 6 ц, 8 ц, 4000 г, 60000 г
____________________________________________________________________________________________________________________________________
Граммен өрнекте:
4 кг, 7 кг, 10 кг, 4 кг 100 г, 3 кг 500 г
____________________________________________________________________________________________________________________________________
3. 237 ∙ 4 – 207 280 : 7 + 580
460 – 640 : 8 420 : 7 ∙ 2
84 ∙ 2 + 325 335 : 5 + 24 ∙ 4
424 ∙ 5 + 810 : 9 340 ∙ 2 - 215
4. □т + 305 . . . = 22305 кг □ + 350 г = 22305 г
□кг + 305 . . . = 22305 м □ + 350 мм = 22305 мм
№17. Ауданды және көлемді табу
1.Фигуралардың:
а) ауданын;
ә) периметрін;
б) периметрдің жартысын есептеп шығар:

2.а)
Тік төртбұрыштың ұзындығы Тік төртбұрыштың ені Тік төртбұрыштың ауданы
3 см
5 см
7 см
х см 2 см
2 см
2 см
2 см ? см²
? см²
? см²
? см²
ә)
Тік төртбұрыштың ұзындығы Тік төртбұрыштың ені Тік төртбұрыштың
периметрі Тік төртбұрыштың
периметрінің жартысы
3 см
5 см
7 см
х см 2 см
2 см
2 см
2 см ? см²
? см²
? см²
? см² ? см²
? см²
? см²
? см²
б)
Шаршының қабығасы Шаршының периметрі Шаршының ауданы
2 см
4 см
5 см
х см ? см²
? см²
? см²
? см² ? см²
? см²
? см²
? см²
№18. Уақыт өлшеуіштері
1.Өрнекте
а) секундпен 2 мин, 6 мин, 8 мин 4 с, 7 мин 40 с, 5 мин 18 с, 1 мин 49 с.
__________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
ә) жылмен: 3 ғ, 6 ғ, 8 ғ, 4 ғ 6 жыл, 8 ғ 35 жыл,4 ғ 45 жыл, 18 ғ 83 жыл.
__________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
б) сағатпен: 3 тәул., 4 тәул., 6 тәул., 9 сағ, 4 тәул. 21 сағ._______________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
в) аймен: 7 жыл, 3 жыл, 10 ай, 5 жыл 12 ай.__________________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________
2.Өрнекте:
а) минутпен: 130 с, 160 с, 340 с, 300 с.
__________________________________________________________________ __________________________________________________________________
ә) сағатпен: 130 мин, 160 мин, 300 мин, 360 мин_______________________________________________________________ __________________________________________________________________
б) тәулікпен: 48 сағ, 74 сағ, 86 сағ.
__________________________________________________________________ __________________________________________________________________
в) жылмен: 24 ай, 80 ай, 48 ай, 84 ай.
__________________________________________________________________ __________________________________________________________________
1. 75 ∙ 100 : 10 – 60 6000 : (630 + 370) : 3
25 ∙ 100 + 40 5000 : (374 + 626) : 5
600 + 35 ∙ 100 : 10 (267 + 733) ∙ 3 : 300
№19. Қорытынды өзіндік жұмыс
1-нұсқа 2-нұсқа
1.а) сандарды өсу ретімен жаз: ә) Осы сандардың ішіндегі ең кіші және үлкен сандарды разрядтық қосылғыштарға жікте:
3050, 3005, 3500, 5003, 5030 4207, 4027, 4720, 4702, 4072, 4270
2.Шығар: әрбір есептегі сұраққа жауап беру үшін неше амал орындадың?
а) Түйе палуан 100 кг жүк көтере алады. Егер 1 л сынаптың массасы 13 кг болса, ол ішіне 8 л толтырылған сегіз литрлік сынапты көтере ала ма? а) 1 айда қыз баланың шашы 1 см 4 мм өседі, 1 жылда қыз баланың шашы қанша өсуі мүмкін?
ә) 15 тоқаштың массасы 5 г. қанша тоқаш 1 килограмм тартады? ә) Бір газеттің массасы 16 грамма, осындай 100 газеттің массасы қанша грамм?
б) Сіріңке қорабының биіктігі 15 мм. осындай 8 қораптан құралған бағанның биіктігі қандай? б) Жеңіл машина 4 сағат жүретін жолына 36 л бензин жұмсайды. 63 л бензин оған қанша уақыт жүруге жетеді?
3-ТАРАУ. САНДАРҒА ЖӘНЕ ШАМАЛАРҒА ҚОЛДАНЫЛАТЫН АМАЛДАР. ҚОСУ ЖӘНЕ АЗАЙТУ
№20. Қосу және азайту амалдарының қасиеттеріне сүйеніп есептеулер жүргізу
1. 2600 + 3200 26 000 + 32000 260 000 + 320 000
5200 + 2600 52 000 + 26000 520 000 + 260 000
(2400 + 5200)+1400 2400+ (5200+ 1400)
(24000 + 52 000)+ 14 000 24 000 + ...
(240 000+ 520 000)+140 000
жазуды жалғастыр.
2. а) 999+1 10 000-1 50 000-1 899 999 + 1
1000-1 9999 + 1 49 999 + 1 900 000 - 1
Кез - келген санға 1 -ді қосқанда не шығады ?_____________
0-ден баска кез келген саннан 1-ді азайтқанда не шығады ?________________
ә) 5800 + 0 58 000 + 0 580 000 + 0 580 000-580 000
5800-0 58 000-0 580 000-0 58 000-58 000
Кез-келген санға 0-ді қосқанда не шығады ?_____________________________
0-ге кез - келген санды қосқанда не шығады ? ___________________________
Кез - келген саннан 0-ді азайтқанда не шығады ?_________________________
Бірдей сандардың айырмасының мәні нешеге тең болады ?________________
3. Әр түрлі тәсілмен есепте:
32 + 3 + 8 + 27 3200 + 300 + 800 + 2700
(32 + 8) + 27 + 3 (3200+ 800)+ 2700+ 300
(32+ 8)+ (27 + 3) (3200 + 800) + (2700 + 300)
(27 + 3) + 32 + 8 (2700 + 300) + 3200 + 800
Қай тәсіл тиімді ?___________________________________________________
Көшені жөндеуге шыққан үш бригаданың біреуі 5 км 160 м жолға, ал екіншісі одан 2 км 280 м артық жолға, ал үшінші бригада екіншіге қарағанда
км 560 м кем жолға асфальт төседі. Үш бригада барлығы қанша км жолға
асфальт төседі ?
№21. Ауызша қосу және азайту тәсілдері
1.
60 000 – 9000 70 000 + 8000 700 000 + 5000 500 000 + 4000 69 000 – 9000 . . . 705 000 – 5000 . . . 69 000 – 60 000 . . . 705 000 – 700 000 . . . 20 000 + 574 40 000 – 386 200 000 + 574 400 000 + 386 20 574 – 574 . . . 200 574 – 574 . . . 20 574 – 20 000 . . . 200 574 – 200 000 . . .
2.а) Сандарды разрядтық қосылғыштардың қосындысына жікте. 6438, 3047, 13986, 76008, 60907, 5400008, 680037, 910304
ә) Сандарды әр кластың бірліктерінің қосындысына жікте. 519348, 907408, 500070, 65948, 80070, 50004, 3006, 5206
1.Қоймаға 3 күнде 2 тонна ет түсірілді. Бірінші күні 420 кг, екінші күні одан 2 есе артық, ал үшінші күні қалғаны түсірілді. Үшінші күні қанша кг ет түсірілді?
№22. Жазбаша қосу және азайту тәсілдері
1.Амалдарды баған түрінде жазып алып орында. 376 + 28 800 – 237 43 км 806 м + 7 км 184 м 520 + 405 706 – 378 43 т 806 кг + 7 т 184 кг 486 + 237 583 – 197 97 т 64 кг + 45 т 105 кг 570 + 200 678 – 532 97 км 64 м + 45 км 105 м
2.Қосуды орында және оны азайту арқылы тексер.
5607 + 2371 4863 + 6 5 т 807 кг + 3 т 23 кг 542 + 42 37 4863 + 26 5 м 807 см + 3 м 23 см 7069 + 7830 4863 – 326 7 т 68 кг + 7 т 830 кг 60000 + 364736 4863 + 51 26 60 км 82 м + 573 км 313 м
3.Кестені толтыр.
a 204 1204 31204 531204
a + 204 a - 204 4. а) Асханаға 90 л сүт әкелінді. Оның 40 литрі ботқа пісіруге жұмсалды және 3 лиртлік 15 құмыра сатылды. Асханада неше литр сүт қалды?
№23. Қорытынды өзіндік жұмыс.
1-нұсқа 2-нұсқа
1.Амалдарды баған түрінде жазып алып орында:
32809 + 276695
86265 – 486598
40007 – 24607
38 т 508 кг – 3 т 234 кг
26 км 186 м + 32 км 624 м
56897 + 24506
68652 – 27854
50008 – 35706
62 м 685 мм + 27 м 298 мм
36 км 306 м – 4 км 283 м
3.Азайтуды орында және оны қосу арқылы тексер.
4892 – 962 3672 – 7
67843 – 3723 3672 – 46
836007 – 583005 3672 – 346
6 м 77 мм – 63 мм
2 т 365 кг – 1 т 32 кг
34 ц 34 кг – 8 ц 27 кг 3863 – 974 4763 – 8
87643 – 4221 4763 – 48
926008 – 4221 4763 – 348
5 м 88 мм – 42 мм
3 т 648 кг – 1 т 36 кг
43 ц 43 кг – 7ц 26 кг
4.Теңдеуді шеш.
х + 305 = 1807
х – 86 = 805
790 – х = 506 х + 390 = 1605
х – 523 = 1702
1600 – х = 705
4-тарау. КӨБЕЙТУ ЖӘНЕ БӨЛУ
№24. Көбейту, онық қасиеттері
1-деңгей
1.а) 7 бірл ∙ 6
7 онд ∙ 6
7 жүзд ∙ 6 7 ∙ 6
70 ∙ 6
700 ∙ 6 6 ∙ 7 бірл
6 ∙ 7 онд
6 ∙ 7 жүзд
6 ∙ 7
6 ∙ 70
6 ∙ 700
ә) 7 бірл.мың ∙ 6
7 онд.мың ∙ 6
7 жүзд.мың ∙ 6 7000 ∙ 6
70 000 ∙ 6
700 000 ∙ 6 6 ∙ 7 бірл.мың
6 ∙ 7 онд.мың
6 ∙ 7 жүзд. мың
6 ∙ 7000
6 ∙ 70 000
6 ∙ 700 000
2.а) 71 ∙ 1
71 ∙ 10
71 ∙ 100
71 ∙ 1000 71 : 1
710 : 10
7100 : 100
71 000 : 1000 71 м ∙ 100
71 см ∙ 100
71 кг ∙ 100
71 г ∙ 100
7100 м ∙ 100
7100 см ∙ 100
7100 кг ∙ 100
7100 г ∙ 100
1-ге, 10-ға, 100-ге және 1000-ға көбейткенде не байқадың?
__________________________________________________________________
Бөлгенде ше? ______________________________________________________
2) 30 ∙ 1
30 : 1
30 : 30 300 ∙ 1
300 : 1
300 : 3
3000 ∙ 1
3000 : 1
3000 : 3000 30 000 ∙ 1
30 000 : 1
30 000 ∙ 30 000
3.Амалдарды орында.
0 ∙ 3
30 ∙ 1
0 : 30 0 ∙ 300
300 ∙ 1
0 : 300
0 ∙ 3000
300 ∙ 1
0 : 3000 0 ∙ 30 000
30 000 ∙ 1
0 ∙ 30 000
4.Тиімді тәсілмен есепте.
30 ∙ 5 ∙ 6∙ 200
30 ∙ 5 ∙ 6∙ 20 30 ∙ 5 ∙ 6∙ 2000
30 ∙ 5 ∙ 6∙ 20 000
5.Бөлінді мен қалдықты тауып, олардың дұрыстығын тексер.
295 : 7
546 : 4 726 :8
709 : 5
№25. Ауызша көбейту және бөлу тәсілдері
1. 32 ∙ 2
32 ∙ 4
320 ∙ 2
320 ∙ 4
3200 ∙ 2
3200 ∙ 4
32 000 ∙ 2
32 000 ∙ 4
320 000 ∙ 2
320 000 ∙ 4
2. 64 : 2
92 : 4
640 : 2
920 : 4
6400 : 2
9200 : 4
64 000 : 2
92 000 : 4
640 000 : 2
920 000 : 4
3. а) 360 ∙ 10 =□
9080 ∙ 10 =□ 360 м =□дм
9080 ц =□т 360 т =□ц
□ м = 80 дм 360 см =□дм
9080 см =□дм
ә) 39 ∙ 1000 =□
39 000 ∙ 1000 =□ 39 м =□мм
39 000 мм =□м □т = 39 000 кг
□ кг= □т □ткм= 39 000 м
39 000 м =□км
4. 3600 ∙ 2
18 000 ∙ 2 7000 ∙ 3
27 000 ∙ 3 80 000 ∙ 4
108 000 ∙ 4 9400 ∙ 5
194 000 ∙ 5
5.Теңдеулерді шеш.
х + 2064 = 4805 х + 1650 = 12460
4000 ∙ х = 8000 х : 7 = 91
№26. Бір таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу.
1.Түсіндіре отырып шығар.
1423 ∙ 2
1 т 423 кг ∙ 2 2846 : 2
2 т 846 кг : 2 2313 ∙ 3
2 км 313 м ∙ 3 6939 : 3
6 км 939 м : 3
2.Қалдықпен бөлуді орында және тексер. 3892 : 3 4689 : 4 6287 : 2 5557 : 5
3.Амалды орында. 17830 – (3407 + 5008) 40005 –(35065 – 11896) 43007 – (13005 + 7777) 52060 – (43007 - 37898) 420 : 7 ∙ 8 540 : 6 ∙ 7
4.Теңдеудің шешімін кему ретімен орналастырсаң құстың атын тапқаның.
І х ∙ 4 = 4848 Ү х : 2 = 1362 К 2864 : х = 2
№27. Бір таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу. Сәйкес қалдықпен бөлу
1.Түсіндіре отырып шығар: 3249 ∙ 5 16245 : 5 2567 ∙ 6 15402 : 6 3 км 279 м ∙ 5 16 км 245 м : 5 2 т 576 кг ∙ 6 15 т 402 кг : 6
2.Қалдықпен бөлуді орында және тексер. 13786 : 5 17507 : 4 68547 :2 16305 : 3
1.Амалды орында. 370495 – (32875 + 54976) 800100 – 43758 + 38007 384674 – 1267 ∙ 6 + 3248 600009 : 3 + (24005 - 12567)
2.Теңдеулерді шеш a ∙ 3 = 14307 a : 4 = 1562 a ∙ 4 = 18556
№28. Бір таңбалы санға жазбаша көбейту және бөлу. Сәйкес қалдықпен бөлу.
1.Түсіндіре отырып шығар: 730 ∙ 6 4380 : 6 5300 ∙ 6 31800 : 6 730 кг ∙ 6 4380 кг : 6 5 км 300 м ∙ 6 31 км 800 м : 6
2.Қалдықпен бөлуді орында және тексер. 4360 : 56 31700 : 4
3.Амалдарды орында. 2460 : 4 + 1463 ∙ 2 13400 : 5 + 1497 8974 : 7 + 1007 400653 – 1362 ∙ 6 999 + 819 ∙ 8 3577 : 7 - 401
4.Құс фабрикасында барлығы 16070 құс бар. Оның 365-і үйрек, ал 8035-і қаз, қалғаны тауықтар. Фабрикада неше тауықтар бар?
№29. Бір таңбалы санға жазбаша бөлу және көбейту. Сәйкес қалдықпен бөлу
1.Түсіндіре отырып шығар: 705 ∙ 6 4230 : 6 7005 ∙ 6 42030 : 6 705 кг ∙ 6 4230 кг : 6 7005 м ∙ 6 42030 м : 6
2.Қалдықпен бөлуді орында және тексер. 4231 : 6 42032 : 6
3.Кестені толтыр.
a 160 4800 808 8080 2416 4008 4080
a : 8 a ∙ 7 4.Өрнек түрінде жаз және мәнін тап. 705 және 5 сандарының көбейтіндісін 1025-ке арттыр. 10000 санын 30015 және 5 сандарының бөліндісіне кеміт. 3015 және 5 сандарының бөліндісін 100 есе арттыр.
№30. Қорытынды өзіндік жұмыс.
1-нұсқа 2-нұсқа
1.Лашын 1секундта 20 м, ал торғай одан 2 есе баяу ұшады. Лашын 1 минутта торғайға қарағанда неше м артық ұшады? 1.Тасбақа 1 минутта 5 м, ал жаяу адам одан 20 есе шапшаң жүреді. Жаяу адам 1 сағатта тасбақаға қарағанда неше метр артық жол жүреді?
2.Бөлуді көбейтумен, көбейтуді бөлумен тексер.
1380 ∙ 4
1408 ∙ 6
16037 ∙ 8
6008 : 8
80040 : 4
630021 : 7 1670 ∙ 4
1509 ∙ 6
17028 ∙ 7
4008 : 6
90030: 3
540045 : 9
3.57 т 46 кг – 17 т 78 кг
57 м 46 мм – 17 м 768 мм
45 км 657 м + 20 км 243 м
45 кг 657 г + 20 кг 243 г 3. 65 км 57 м – 15 км 469 м
65 кг 57 г – 15 кг 469 г
47 т 456 кг + 30 т 444 г
47 м 456 мм + 30 м 444 мм
4.Бір жұмысшы 20 бұйым, ал екіншісі осындай 14 бұйым жасады. Екінші жұмысшы біріншіден 30 минут кем уақыт жұмсады. Әр жұмысшы бір бұйымды жасауға қанша уақыт жұмсады? 1.Бір етікші 18 етік, ал екіншісі осындай 22 етік тікті. Екінші етікші бірішіден 40 минут артық уақыт жұмсады. Әр етікші бір етік тігуге қанша уақыт жұмсады?
№31. Жылдамдық. Уақыт. Қашықтық.
1.а) Жаяу адам сағатына 5 км жүрсе, 4 сағатта қанша километр жол жүреді? ә) Машина сағатына 80 км жүрсе, 5 сағатта қанша км жол жүреді? б) Трактор сағатына 15 км жүрсе, 10 сағатта қанша км жол жүреді?
Осы есептерде жылдамдық, уақыт және қашықтықтың қайсысы белгілі және қайсысы белгісіз. Белгісізді қалай таптың?___________________________
______________________________________________________________
Жылдамдық пен уақыт белгілі болса, қашықтықты қалай табуға болады?
______________________________________________________________
2.Кестені толтыр.
Қозғалыстағы дене Жылдамдық Уақыт Қашықтық
Жеңіл машина 90 км/сағ 3 сағ ?
Ұшақ 900 км/сағ 3 сағ ?
Жүк машинасы 80 км/сағ 3 сағ ?
Қозғалыстағы дене Жылдамдық Уақыт Қашықтық
Тасбақа 5 м/сағ 3 мин ?
Піл 100 км/сағ 3 мин ?
Велосипедші 200 км/сағ 3 мин ?
3. а)Жаяу адам 4 сағатта 16 км жол жүрді. Ол қандай жылдамдықпен жүрген? ә) Жүк поезы 4 сағатта 160 км жол жүрді. Ол қандай жылдамдықпен қозғалған? б) Жолаушылар поезы 4 сағатт 480 км жол жүрді. Ол қандай жылдамдықпен қозғалды?
Осы есептерде жылдамдық, уақыт және қашықтықтың қайсысы белгілі және қайсысы белгісіз. Белгісізді қалай таптың?___________________________
______________________________________________________________
Жүріп өтілген қашықтық пен қозғалыс уақыты белгілі болса, қоғалыс жылдамдығын қалай табуға болады?
______________________________________________________________
№32.Cанды және әріпті өрнектерді құру, оқ, жазу, салыстыру және мәнін табу
1.Сандарды өрнек түрінде жазып көрсет және оқы. а) 25-ті 5-ке арттырып, оны 3 есе кеміт. ә) 45-ті 2 есе арттыр және одан 2-ті азайт. б) 39-дан 4-ті азайтып, айырманы 5 есе кеміт. в) 96-ны 3 есе кемітіп, бөліндіге 40-ты қос.
2.Әріпті өрнек түрінде жазып көрсет және оқы. а) Ойлаған санды 4 есе кемітіп, оны 3 есе арттыр. ә) 46-ны 2 есе кеміт және оған ойлаған санды қос. б) Ойлаған санға 5-ті қосып, қосындыны 4 есе арттыр. в) 96-ны 3 есе арттырып, көбейтіндіден ойлаған санды азайт.
3.а) Санды өрнектің мәнін тап:
(316 ∙ 5 + 102) – 2310 889000 : 7 + 60282 : 3 5985 ∙ 6 – 3264 ∙ 4 49208 : 4 – 5026
ә) Әріпті өрнектің мәнін тап: a ∙ 4018 , мұндағы a = 3, 4, 5, 6
4.Құрылысқа 6 жәшік ұзын және 14 жәшік қысқа, барлығы 400 кг шеге жіберілді. Егер бір жәшік ұзын шеге мен бірш жәшік қысқа шегенің массасы бірдей болса, онда құрылысқа неше килограмм ұзын шеге, неше килограмм қысқа шеге жіберілген?
№33.Фигуралардың ауданын табу. Палетка
1.5 буыннан тұратын кез-келген тұйықталған сынық сызық жүргіз. Осы фигураның ауданын палетканың көмегімен есептеп тап.
2.Есептердің шартын, сұрағын, шешуін, жауабын салыстыр.
Тік төртбұрыштың ені 3 см, ал ұзындығы одан 6 см артық. Тік төртбұрыштың ауданын тап. Тік төртбұрыштың ені 3 см, бұл оның ұзындығынан 6 см кем. Тік төртбұрыштың ауданын тап.
3.Екі қаланың арасын жеңіл машина сағатына 90 км жылдамдықпен 5 сағат жүрді. Қайтар жолда осы аралықта 6 сағат жүрді. жеңіл машинаның қайтар жолдағы жылдамдығын тап.
4.Өрнек түрінде жаз. а) Қабырғасы b см шаршының қабырғасы 4 см ұзартқанда алынған жаңа шаршының ауданын; ә) Қабырғасы b см шаршының қабырғасы 4 есе арттырғанда алынған жаңа шаршының ауданын; б) Қабырғасы b см шаршының қабырғасы 4 см қысқартқанда алынған жаңа шаршының периметрін; в) Қабырғасы b см шаршының қабырғасы 4 есе кеміткенде алынған жаңа шаршының периметрін;
№34.Ауданды өлшеу. Квадрат мерт (м²)
1.
Тік төртбұрыш пішінді бет Ұзындығы Ені Ауданы
Сынып бөлмесінің едені 9 м 6 см ? м²
Бақша 40 м 30 м ? м²
Алаңқай 90 м 60 м ? м²
2.а) Қабырғасының ұзындығы 8 м шаршы пішіндес бөлменің еденінің ауданын тап.
__________________________________________________________________________________________________________________________________
ә) Қабырғасының ұзындығы х м шаршы пішіндес бөлменің еденінің ауданын өрнек түрінде жаз.
__________________________________________________________________________________________________________________________________
б) Еденінің ауданы 81 см² шаршы пішіндес бөлменің ұзындығын тап.
____________________________________________________________________________________________________________________________________
3.Қабырғаларының ұзындығы 8 м және 5 м тіктөртбұрыш тәріздес бөлменің ауданын тап.
_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4.Еденінің ауданы 54 м² тік төртбұрыш тәріздес бөлменің ені 6 м. Оның ұзындығын тап.
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
4.Жүк машинасы бір күнде 420 км жол жүрді. Ол осы жолдың бестен бір бөлігін түске дейін жүрген еді. Жүк машинасы түстен кейін неше километр жол жүрді?