Биология п?нінен презентация. Та?ырыбы: Саба?ты? та?ырыбы: Дене сымбатыны? б?зылуы мен жалпа?табандылы?ты? алдын алу. Гиподинамияны? салдары. ?а??а мен б?лшы?етті? ?алыптасуына жатты?тыруды? ?сері.

А.Құсайынов атындағы жалпы орта білім беретін мектеп-балабақшасы Ашық сабақСабақтың тақырыбы: Дене сымбатының бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу. Гиподинамияның салдары. Қаңқа мен бұлшықеттің қалыптасуына жаттықтырудың әсері. Мұғалім: Жапаева Ару Булатовна Сабақтың тақырыбы: Дене сымбатының бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу. Гиподинамияның салдары. Қаңқа мен бұлшықеттің қалыптасуына жаттықтырудың әсері. “Миға шабуыл” Сандық лабиринт.Адамда қанша сүйек бар? Бел омыртқа саны қанша? Қабырға саны қанша? Құйымшақ неше омыртқадан тұрады? Сегізкөз қанша омыртқаның бірігуінен құралған? Арқа омыртқа саны қанша? Омыртқа саны қанша? Адам қаңқасы неше топқа бөлінеді? Мойын омыртқа саны қанша? Ми сауыты қанша сүйектен құралған? Сандық лабиринт.Адамда қанша сүйек бар? 200 ден асаБел омыртқа саны қанша? 5Қабырға саны қанша? 12Құйымшақ неше омыртқадан тұрады? 4-5Сегізкөз қанша омыртқаның бірігуінен құралған? 5Арқа омыртқа саны қанша? 12Омыртқа саны қанша? 33-34Адам қаңқасы неше топқа бөлінеді? 4Мойын омыртқа саны қанша? 7Ми сауыты қанша сүйектен құралған? 5 Жұмбақтар шешуҚазақша күресте бар әдісі,Халқымның қадірлі мүше асы. Атқа отыруда да кездеседі есіміАташы осы сүйекті ... Дәнекер ұлпадан тұратын орманы бар,Қозғалмайтын сүйектен жасалған қорғаны барАқыл-ойыңның қорғаныБұл қай сүйек болғаны? Бірінің үстінде бірі тұрады,Дәл ортасы жұлынның тұрағы.Төрт жерден иілім жасайды,Кім біледі мұның жауабын? Қақпақтай екен деп те сипаттайды,Ауа райын да кейде болжайды.Пішіні үшбұрышты, өзі жалпақЖауабын кім бар екен мұның таппақ? “Семантикалық карта” Саусақ сүйектері 11 Башпай сүйектері 10 Жамбас сүйектері 9 Білезік сүйектері 8 Тоқпан жілік 7 Асықты жілік 6 Жауырын 5 Кәрі жілік 4 Ортан жілік 3 Шүйде сүйегі 2 Бұғана 1 Аз қоз-ғалмалы Қозғал-майтын Қозғал-малы Жал-пақ Қыс-қа Ұзын Қол Аяқ Тұлға Бас Байланысуына қарай Пішініне қарай Орналасуына қарай Сүйектер Р/с Сәйкестігін табыңыз е) бас бұлшық еті д) қабырғааралық бұлшық ет г) омыртқа бұлшық еті 5. Төрт басты бұлшық ет в) трапеция тәрізді бұлшықет 4. Бицепс б) сан бұлшық еті 3.Қысқа бұлшық ет ә) балтыр бұлшық еті 2.Жалпақ бұлшық ет а) қол бұлшық еті 1.Ұзын бұлшық ет Анықтамалары Ұғымдар Сұраққа жауапБұлшық еттердің маңызы қандай?Бұлшық еттердің қандай түрлері бар?Бұлшық еттер сүйекке қалай бекиді? Денеде орналасуына қарай бұлшық еттер қалай бөлінеді?Ең ұзын бұлшық ет?Адам қаңқасында қанша бұлшық ет бар?Бұлшық ет қандай ұлпадан түзіледі?Қажу неден пайда болады?  Өзекті мәселе1. Тірек – қимыл жүйесінің белсенді. бөлігі бұлшық ет дұрыс дамымаса, көкет жыртылса организмде қандай мәселелер туындайды?2. Бұлшық еттің дұрыс дамымауына қандай жағдайлар әсер етуі мүмкін? Қоршаған ортаның әсері бар ма? Сабақтың тақырыбы: Дене сымбатының бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу. Гиподинамияның салдары. Қаңқа мен бұлшықеттің қалыптасуына жаттықтырудың әсері. Жалпақтабандылық- адам табанындағы ойыстың түгелдей немесе жартылай тегістеліп, жалпайып кетуі. Омыртқа жотасының қисаюыСколиоз - омыртқаның бір бүйірге қарай қисаюы (туа және жүре пайда болады)Лордоз - омыртқа бағанасының алға қарай майысып, қисаюымен сипатталадыБүкірлік, кифоз — омыртқа бағанасының (әдетте кеуде бөлімінің) дөңестеніп қисаюы. Гиподинамия (грек, hypo - төмен, астында, қалыптан төмен; dynamis — күш) — қимыл-қозғалыс белсенділігінің шектелуі нәтижесінде адамдар мен жануарлар организмдері тірек-қимыл аппараты бұлшықеттерінің, қан айналым және тыныс алу, ас қорыту және т.б. мүшелердің етті қабықтары мен қабаттары жиырылу күшінің төмендеуі. Гиподинамияның пайда болу себептері — Кәсiби ерекшелiктерге байланысты бұлшық ет жұмысын шектеу;— Рационалды емес күн тәртiбi;— Ұзақ уақыт бойы организмнің дұрыс функционалдық жұмысын орындамауына байланысты (жарақат, ауру) төсек режимі. Негізгі белгілері — Әлсіреу;— Жүрек соғысының және пульстің тез соғуы;— Қан қысымының жоғары болуы;— Қажығыштығу, тiптi ептеген жүктемелерде;— Эмоционалдық тұрақсыздық, күйгелектік. Ағзаға әсері — Тонустың және бұлшық еттердiң күш беретiн көрсеткiшiнiң төмендетуi;— Сүйек ұлпасынның құрамында және минералды зат алмасуды кальцидiң мөлшер деңгейінiң төмендеуi;— Май iркiлген кейiнге қалдыруларын жоғарылату және артық салмақтың пайда болуы;— Капилляр жүйесiнiң жұмысын бұзады, яғни жұмыс iстейтiн капиллярларды саны, күре тамыр және тамыр бөлiмшелерi қысқарады. Сыбаттың бұзылуының алдын алу Дұрыс бірқалыпты отыруға дағдылану Емдік массаждар қабылдау Салмақты омыртқа жотасына бірдей түсіру Ауыр жүкті бір қолмен көтермеу Түзу жүру Иықтың бір деңгейде болуы Тазалықты сақтау Дұрыс тамақтану Шынығу Көңілді жүру Сәнді киіну Дене салмағы Кеуденің айналдыра өлшемі Бойдың биіктігі Зертханалық жұмыс № 9. Организмнің дамуы мен өсу деңгейін анықтаудың антропометриялық әдісі. Сөздікпен жұмыс.ОстиологияМиологияГиподинамияБицепсТрицепсМедиальдіДистальдіАтлантаОртопед Сөздікпен жұмыс.Остиология-сүйек туралы зерттейтін ғылымМиология-бұлшықет туралы зерттейтін ғылымГиподинамия-қимыл-қозғалыстың аздығынан туатын дене ауруларыБицепс-екі басты бұлшықетТрицепс-үш басты бұлшықетМедиальді-мүшені жақындатқыш бұлшықетДистальді-мүшені алыстатқыш бұлшықетАтланта-ауыз омыртқаОртопед-сүйекті емдейтін дәрігер «Сіз білесіз бе?» Адамда 600-ден астам қаңқа бұлшық еттері барАдам күніне орта есеппен 13 рет күледі және күлгенде 17 бұлшық ет қимылға келеді Біз ренжігенде 40-тан астам бұлшық ет қимылға келеді.Ең кішкентай бұлшық ет- құлақтың түпкі жағындағы орналасқан көлемі “1” санының мөлшеріндей үзеңгі бұлшық етіЕң ұзын бұлшық ет-тігінші бұлшық еті.Ең жылдам саусақ, көз, бет бұлшық еттері, секундына 20 рет жиырылдады.Балалар тізе сүйегінсіз туылады.Адамның басы шамамен 3,6 кг болады.Адам денесіндегі ең күшті бұлшықет-тіл.Адамның тоқпан жілігі бетоннан да мықты болады. Тест: Омыртқа саулығын анықтаңыз. 1.Түнде ұйықтағанда арқаны қыйсайтып жатасыз ба? а) Ия, б) Жоқ2.Мойынды қыймылдатқанда мойын омырқалары кітірлейді ме? а) Ия, б) Жоқ3. Сізде артық салмақ бар ма? а) Ия, б) Жоқ4. Ұзақ уақыт тікесінен тұру қиынға соғады ма? а) Ия, б) Жоқ5.Сен кешке қарағанда таңертең денеңді тік ұстайсың ба? а) Ия, б) Жоқ6. Жамбас жүйкесі талаурап немесе белді жиі шаншу мазалайда ма? а) Ия, б) Жоқ7. Жазу немесе асхана үстелінде бүкірейіп отырасыз ба? а) Ия, б) Жоқ8. Өте жұмсақ төсекте ұйықтайсыз ба? а) Ия, б) Жоқ9. Дененің әрбір бөліктерінде қабыну жағдай жиі болып тұра ма? а) Ия, б) Жоқ10. Орныңыздан тұрған кезде бірден қозғала алмай қалған кездер болды ма? а) Ия, б) Жоқ Егер 10 сауалдың екеуіне ғана «ия» деп жауап берген болсаңыз: арқа мен омыртқаларыңызда ешқандай дерттің белгісі жоқ деген сөзЕгер 3-5 рет «ия» болса, бұлшықеттердегі ішкі жасушалардың зат алмасу қызметінде бұзылыс орын алған. Омыртқалардағы дерттің дені В6, В5, В2дәрумендерін толық алмағандықтан пайда болады Егер «ия» жауабы 6 немесе оданда көп болса, жүйкеде кінәрат бар немесе омыртқа зақым келген. Бұл да дәрумендер қорының аздығынан. Е,С дәрумені арқылы қабынудың алдын алуға болады Рефлексия Мен бүгін көп нәрсені үйрендім..................Мен үшін........................................................Қиын болды...................................................Мен тапсырманы...........................................Мен түсіндім.................................................Мен енді.........................................................Мен осы тақырыпты.....................................Мен үйрендім................................................Алдағы уақытта............................................. Үйге тапсырма «Тірек-қимыл жүйесі» тарауын қайталау « Адам сымбатты болу үшін не істеу керек?» атты шағын эссе жазу.