Внеклассное мероприятие по башкирскому языку Сигу сигэ кыззар М.Карим. Аулак ой

АулаQ ™й
Мостай К‰римдеS “Сиге_ сиг‰ QыIIар” ‰[‰ре буйынса

С‰хн‰ биI‰леше: боронCо ™й. jандыQ ™[т™нд‰ т_ш‰к, юрCан, я[тыQтар. ИI‰нд‰ бала[, с‰хн‰ уртаkында т‰Iр‰. Та[тамал, сиге_ ™лг™л‰ре, с‰Sгелд‰к эленг‰н.
PыI, малай, ‰с‰kе, атаkы к_рен‰. PыI тирм‰н тарта, малай атаkы мен‰н сыбыртQы _р‰, ‰с‰kе б‰п‰йен к™йл‰п с‰Sгелд‰кт‰ йоQлата.
€лли-б‰лли итер ул,
ЙоQоларCа китер ул,
Б‰_-б‰_ итеп, к_I йомоп,
Тирл‰п йоQлап китер ул.
Атаkы: PыIым, самауырIы борQотоп ин ‰ле, тамаQ кибеп киттесе.
Шул саQ бер малай килеп ин‰, kаулыQ kораша
Малай:Ин‰й, олатай, тиI ген‰ беIг‰ QунаQQа барыCыI.
Атаkы: СаQырыуыSа р‰хм‰т, улым! ЭSгер т™шт™ бит, баланы ла йоQлатырCа kалCайныQ. Бара алмабыI шул.
Малай: ЮQ инде. €с‰йем берг‰ алып QайтырCа Qушты. БеIг‰ йыраQтан Iур QунаQтар килг‰н. Ат мен‰н килдем. €йI‰геI, й‰k‰т кен‰!
Атаkы: Ярай, улай булCас, ‰с‰kе, барырCа тура кил‰ инде.
€с‰kе: (балаkын т™р‰). PыIым, беI ™йI‰ юQ тип, ™йг‰ кеше индер‰kе булма! PустыSды Qара!
PыI: Ярай, ярай, ‰с‰й!
СыCып кит‰л‰р
PыI: Pустым, кил ‰ле. jин тиI ген‰ минеS ду[тарымды саQырып кил! АулаQ ™й яkайбыI, тик ‰с‰йг‰ ‰йт‰ к_рм‰!
Малай: Ярай, апайым. Мин х‰Iер! (СыCа)
PыI ™й йыйыштыра.
Т™й™нс™кт‰рен тотоп, сырQ-сырQ к™л™ш™п, QыIIар килеп ин‰л‰р. Т_рг‰ уIып Qул эшт‰ре эшл‰йI‰р, к™й к™йл‰йI‰р.
(Ситт‰н шиCыр уQыла)
Кис ултырып QыIIар сиге_ сиг‰,
Сикк‰нд‰ре, бел‰м – бирн‰лек.
Апайымды былтыр kораттылар-
€ле й‰шер‰к тип бирм‰нек.
Сана юлы т™шк‰с, _‰т, к_р I‰ тор,
Й‰н‰ килер ‰рkеI яусылар.
Телд‰рен‰н балдар тама: имеш,
jеII‰ аQQош, беII‰ аусы бар.
Кис ултырып QыIIар сиге_ сиг‰,
БиI‰кт‰рг‰ ялCап биI‰кте.
БиI‰кт‰ре шундай г_з‰л, матур,
Тик йырIары ™I‰ _I‰кте
PыIIар: (йырлай)
К_пер а[ты к_к томан,
К_пkенм‰геI, к_п тормам.
АйIар торkам, йылдар тормам,
jаCынырkыCыI, мин булмам.

Мин б‰л‰к‰с, бик б‰л‰к‰с ‰ле,
Тар k‰ндер‰ - барлыQ йыkаным,
Шул йыkанда б™г™н таCы,
Йомма й‰шем т_геп иланым.
Мин иланым: бына килерI‰р I‰
PыSCырауIар таQQан аттарIа,
Бер‰м-бер‰м алып, елдерерI‰р
Ете QыIIы ете яQтарCа
Тышта егетт‰р тауышы ишетел‰
БеI _IебеI Д‰_ аQтаныQ-
Й™р™м‰йбеI маQтанып.
БеI урамдан _тк‰н саQта,
PыIIар Qала уфтанып.
jай, илд‰ре, илд‰ре,
Илд‰ренд‰ к_лд‰ре.
Был илд‰рI‰ QыIIар йырлай,
jандуCастай телд‰ре.

PыIIарIан бер‰_: (т‰Iр‰н‰н Qарап) P
·ыIIар, егетт‰р кил‰!
Хужабик‰ QыI: €с‰йем бер кемде л‰ индерм‰[к‰ Qушты. Тик кен‰ ултырыCыI. (уны ике QыI ситк‰ алып китеп QолаCына шыбырлайIар k‰м б_л‰к бир‰л‰р)Булды былай булCас. Егетт‰рг‰ ишекте асайым ‰ле.
Егетт‰р: Б™рк™тт‰рI‰н kандуCастарCа с‰л‰м!
Берг‰л‰п: С‰л‰м!
Шаян QыI: К‰нфитте k_II‰рIе алдыQ
Егетт‰р:
jандуCас kайраCан була,
Тешен QайраCан була.
С‰сен тарап _р‰ белм‰й-
Егет kайлаCан була
PыIIар:
jандуCас kайраCан була,
Тешен QайраCан була.
Ат туCарып ег‰ белм‰й-
PыIIар kайлаCан була.
Егетт‰р: Алын алырkыS мик‰н
Г™л™н алырkыS мик‰н?
МинеS ке_ек ш‰п егетте
PайIан табырkыS ик‰н?
PыI:
БеIIеS урам аQ балсыQ-
Бата к_рм‰, атлап сыQ.
jин д‰ мин‰н артыQ т_гел-
Бер аI Cына маQтансыQ.
Егет:
PыIIар кей‰ QыIыл салбар,
БеIг‰ Qараkы ла юQ.
PыIIар беIг‰ _Iе кил‰,
Барып алаkы ла юQ.
PыI:
Pалын юрCандарыCыIIы
ЯбынырkыCыI ‰ле.
БеIг‰ т_гел, ‰бейI‰рг‰
ЯлынырkыCыI ‰ле.
^‰т!
(^пк‰л‰йI‰р)
Егет:
PыIIар, _пк‰л‰м‰геI инде. ‰йI‰геI, булмаkа бейеп алайыQ.
PыI: Мин егетт‰р мен‰н бейерг‰ яратмайым, ‰йI‰геI икенсе уйын уйнайыQ.
Берг‰: € нинд‰й уйын?
Егет: “АQ тир‰к, к_к тир‰к” (берг‰л‰п уйнап алалар)
PыI: “PалаQ”. Бына, исмаkам, уйын!
Егет: Нисек уйнайбыI?
PыI: К™й уйнап туQтаkа, QалаQ кемд‰ Qала, шуCа яза бир‰беI. € х‰Iер кемд‰ туQтай, шул бейеkен.
PыI: jеIг‰ йомаQ ‰йт‰м, яуабын д™р™[ ‰йтk‰геI, шиCыр k™йл‰йем, ‰йтм‰kегеI – юQ! Pара урман башында ала QарCа ултыра. Ним‰ ул?
Балалар: Ер ™[т™нд‰ трактор.
PыI: Д™р™[ т_гел, _Iем ‰йт‰м – т_б‰т‰й. ШиCыр k™йл‰м‰йем. ^‰т!
(к_м‰кл‰шеп бейеп алалар)
PыI: ТаS атQан да баkа, х‰Iер ‰с‰йемд‰р Qайта бит. Егетт‰р! Фышт!
Егетт‰р: PыIIар, ‰йI‰геI, PыIIар тауында таS QаршылайбыI (Йырлап сыCып кит‰л‰р)
PыIIар тауында
€лил‰_ ген‰йем,
Б‰лил‰_ ген‰йем,
jары kандуCасQайым да,
Pара QарлуCасQайым.
€лил‰_ ген‰йем,
Б‰лил‰_ ген‰йем,
€см‰бик‰, тыпырлатып,
Ба[ып кил‰ ген‰йем.
Ирт‰н д‰ кил, кис т‰ кил,
Т‰Iер‰мде сирт т‰ кил.
Сирте_еSде танырмын да,
Pаршы сыQып алырмын.


15