«?амбар батыр» жыры 9 сынып ?дебиет

Күні:
Сынып: 9Б Пән: қазақ әдебиеті Пән мұғалімі: Ордабаева С.Н.
Тақырыбы: «Қамбар батыр» жыры
Мақсаты: Оқушылардың батырлар жыры туралы алған білімдерін
пысықтау; «Қамбар батыр жырының» мазмұны мен идеясын ашу;
Д) Оқушылардың өзіндік ой пікірлерін ортада ашық жеткізе білуге
баулу; Жырды композициялық құрылысына қарай талдау жасату;
Т) Ерлікке,батырлыққа тәрбиелеу;
Күтілетін нәтиже/табыс көрсеткіші: Жырды композициялық құрылысына қарай талдау жасай алады.
Ресурстар: СТО, АКТ, бағалау және оқуды бағалау,
Әдісі: Сұрақ-жауап, миға шабуыл, топтастыру, салыстыру т.б
№ Сабақ кезеңдері Мұғалімнің әрекеті Оқушының әрекеті
1 Ұйымдастыру
Кіріспе
Ой қозғау
Білу, тану
Амандасу, қалдарың және көңіл-күйлерін сұрау, сабаққа келмей қалған оқушыларды анықтау. Ынтымақтастық ахуалын қалыптастыру.
Өткен тақырыпты пысықтау
Батырлар жырын Е.Ысмайлов өз еңбегінде қалай топтастырады?
«Батыр» сөзінің шығу тарихы?
Батырлар жырының ерекшеліктері қандай?
Сәлемдеседі. Сыныптағы кезекші оқушы оқушылардың сабаққа қатысу туралы мәлімет береді. Өткен тақырыптар бойынша сұрақтарға жауап береді.
2 Негізгі бөлім
Мағынаны тану Түсіну
«Мағынаны тану»
«Қамбар батыр» жырының он тоғыз нұсқасы белгілі.Жырдың көркемдік ерешелігі, композициялық құрылымы, сюжеттік дамуы жан- жақты зерттелген.
Жырда арқау болған тақырып- жер мен ел намысын қорғау, бай мен кедей арасындағы тартыс.Жырдағы оқиға Әзімбайдың байлығы мен Назымның сұлулығын суреттеуден басталады.
Қамбар Батыр – қазақ халқының қаһармандық жыры. Жырдың 19 нұсқасы белгілі. Қамбар туралы сюжетті (жыр желісін) алғаш жазып алған Л.Мейер оны «Киргизская степь Оренбургского края» (1865) атты журналда бастырған. Бұл Қамбар оқиғасын Сыр бойындағы Алтыасар тарихымен байланыстыратын аңыз үлгісі. Қазан университетінде «Қисса-и Қамбар» (1888), Қазан қаласында «Тоқсан үйлі тобыр» (1903) деген атпен жырдың алғашқы нұсқалары жарияланған.
«Қамбар батыр» жырының негізгі идеясы- ел бірлігін биік ұстау, елді жерді қорғау. Жырда кездесетін Назым, Алшыораз, амбар бейнелері арқылы ерлік, бірлік, сұлулық жырланса, Қораз, Дараз, Қарымсақ бейнелері арқылы өмірде ақымақтық, ашкөздік, өркөкіректік сияқты жағымсыз қасиеттердің де кездесетінін көреміз.
.
3 Қолдану
Жырдағы Назым, Қамбар бейнесін өзге батырлар жырының кейіпкерлерімен салыстырыңдар.
Егер Қамбар Назымға көңіл бөлсе,
Ситуациялық проблемалардан шығу жолдары
4 Талдау
Жырдың көркемдеуіш тәсілдері бойынша талдау
Жырды оқып құрылысына қарай талдау жасату
. Символ- ең күрделі, әдемі үлгілері жырда кездеседі:
Саусағы алтын сұңқарға
Ілдірейін дап келдім.
Көлдегі үйрек қазыңды,
Алтайы қызыл түлкіңе
Қосайын деп ойлап ем,
Жырда теңеу, әсірелеу де кездеседі:
Құйындай шаңы бұрқырап
Ұшқан құспен жарысты
Атқан оқтайзырқырап,
Қылады жақын алысты.
Жыр кейіпкерлеріне мінездеме беріп талдайды
5 Қорытынды
Ой қорыту
Жинақтау
Жыр тақырыбы мен идеясын жыр сөзімен дәлелдеңдер Нені білдім? Нені білгім келеді?
Өз пікірлерін білдіреді
6 Бағалау
Сабаққа белсене катысқан оқушылар бағаланады 7 Үйге тапсырма
20 бет 4 тапсырма Қазақстандағы мәдени ескерткіштер туралы материалдар жинақтау Директордың оқу ісі жөніндегі орынбасары Г. Айсина