Ашы? т?рбие са?аты: Презентация Маманды? та?дау — ?мірімізді? бір кірпішін д?рыс ?алау

Мамандық таңдау –өміріңіздің бір кірпішін дұрыс қалау Мақсаты: Оқушылардың өмір туралы, мамандықтар туралы көзқарастарын дамыту, алда мамандық таңдауда дұрыс бағдар беру. Міндеті: Мамандықтарды талдай білуге үйрету.Оқушыны өзінің қабілетін, бейімін, қызығушылығын мамандыққа сай тани білуге үйрету. «Армандар» жаттығуы Барлық қатысушы дөңгелене отырып, 3-4 рет терең дем алып, көздерін жұмады. Өз алдына қойған мақсаттарына көңіл аудара отырып, болашақ мамандығын, қоғамдағы орнын, жақын арадағы қоршаған ортасын елестетеді. 1,5 минут уақыт беріледі. Берілген уақыт өткеннен соң тағы да 3-4 рет терең дем ала көздерін ашады. Мамандық алғың келе ме,Мамандық өзі немене?Айналаң толған мамандық,Айналаң толған өнеге. Жағдаяттық көрінісМектеп бітіруші қыздардың әңгімесіДос қыздар мамандық таңдау туралы пікірлесіп тұр.1- қыз: Мен кім болатынымды дәл айта алмаймын. Мұғалім бола алмаймын, себебі жүйкемді тоздырады. Химия өндірісіне де бармаймын, себебі онда улы заттарды ұстасам, денсаулығыма зиян келеді. Ал фабрикада бірсарынды жұмыстан роботқа айналып кетемін. Менің таңдаған мамандығым денсаулығыма зиян келмейтін және қызық болуы керек. Мамандығым жануарлармен байланысты, жолда көп жүретінболса екен деп ойлаймын.2- қыз: онда сенің циркте жұмыс жұмыс істеуің керек.1- қыз: оған дарын керек қой, ойланып көрейін. Өзің қандай мамндықты таңдағалы жатырсың?2- қыз: Маған қандай мамандық болса да бәрібір, тек жалақысы көпмболса болды.1- қыз: Сонда қалай? Қабілетің болмағаннан айлығын ойлайсың ба?2- қыз: Аз айлықпен күн көру қиын ғой.Студенттердің әңгімесіСтудент қыздар өзара әңгімелесіп тұр.1-қыз: Балаларға дәріні байқап беру керек. Сәл қателессең, баланы уландырып аласың. Өзім де бір рет уланып қала жаздадым. Ішің ауырса левомицин, басың ауырса аналгин, ал ыстығың көтерілсе аспирин ішесің.2- қыз: Сенімен сөйлесу қиын екен. Тек латынша айтасың.1- қыз: Соны оқып жатырмын ғой.2- қыз: Аружан, сен неге тіс дәрігері мамандығын таңдадың? 1-қыз: Айғаным, соны қалаған соң мен де бара салдым. 2-қыз: Ұнай ма?1- қыз: Жай, біршама. Керек емес пәндерді көп оқытады екен. Айтшы, тіс дәрігеріне ағылшын тілінің не қажеті бар? Менің медколледжге ауысқым келеді. Тіс технигі болсам деймін.2-қыз: Университеттен колледжге ауыспақшысың ба? 1-қыз: Көп оқығым келмейді. Емханада іс-тәжірибеде болған кезде техник дәрігерден гөрі көп ақша табатынын байқадым.Екі көрініс бойынша сұрақ(Үш топтың да пікірі тыңдалады)1. Қыздардың мамандық таңдауға дәлел- себебі қандай?2. Мамандық таңдаудағы екі көзқарасты салыстырыңыздар.3. Осы қыздардың орындарында болсаңдар, қалай жауап берер едіңіздер?Мамандық дегеніміз не? Мамандық дегеніміз не? - Білім алу - Адамды материалдық жағынан қамтамасыз ететін іс- әрекет түрі. - Адамның сол мамандыққа қабілетінің сай келуі, белгілі бір іскерліктердің болуы. Мамандық дегеніміз – адамның белгілі бір қызмет атқаруына мүмкіндік беретін материалдық не рухани өндірісте алған білімі мен өмірлік дағдысының жиынтығы. Мамандық таңдау факторларыОтбасыМұғалімҚабілетіБеделіОқудың немесе жұмыстың жақын жерде орналасуыСыртқы бейнесінің сырттай ұнауыДосымен біргеОқиғаның әсер етуіТәжірибеніңболуыЭкономикалықфактор Маманыдықтың беделіЖалақыҚызығушылықЕңбек жағдайыБіліктілікті арттыру мақсатындағы оқуАта-аналардың ынта-ықыласы мен өзге адамдардың ақыл-кеңесіЖұмыспен қамтамасыз етілу мүмкіндігіМамандық таңдау параметрлері Мамандық таңдаудағы қиындықтар мен қателіктер:1.Бірден жоғары біліктілікті мамандыққа бағыт беру;2.Достарынан қалмау үшін мамандық таңдау3. Мамандыққа бағыт-бағдар берушіге ауып кету;4.Мектептегі пәннің мамандыққа сәйкес келуі;5.Өзінің қабілетін, жеке қасиетін анықтай алмау, кемшіліктерін білу. «Мамандықтар тізбегі» ойыны. Қазір барлығымыз шеңбер жасап, мамандықтар тізбегін құрамыз. Оқушылар мамандық аттарын айту арқылы жарысады. 1. Қызығушылық қалай пайда болады? Қызуғышылық – Сол мамандықты ұнату - Ата- ана мамандығына  еліктеу - Өмірге көзқарасының болуы2. Бейімділік дегенді қалай түсінесіңдер?Бейімділік - ата- ана жолын қууы - орындау икемділігі - мамандықты игеруге құштарлық3. Қабілет деген не?Қабілет - туа біткен талант - Өзіндік ізденіс -үйренуге талпыну «Ең-ең...» (ойын)ең жасыл мамандықтарең ақшалы мамандықтарең таза мамандықтарең көңілді мамандықтарең тәтті мамандықтар Психологиялық сәт. «Психогеометрия» -өзін-өзі тану:КвадратЗигзаг. Шеңбер. Үшбұрыш. Квадрат. Сенде төзімділік, шыдамдылық, еңбекқорлық дамыған. Өз айналаңа адамдарды жинап ұйымдастыру, реттеу, жүйелеу қабілеті баршылық. Сенен үздік администратор шығады, бірақ саған өзіңнің кәсіптік мамандығыңды менеджментпен байланыстырмауға ұсыныс айтамын.Зигзаг. Сенде әсемдікті көре білу қабілеті жоғары қалыптасқан, сондай-ақ шығармашылық қабілетің, ой-өрісің дамыған. Сенде табиғи өткір ойлылық бар, өз айналаңа қабілетті адамдарды жинай аласың. Сені шаблондар, ережелер, нұсқаулар қызықтырмайды. Бастаған істі аяқтауға төзімділіктің жоқтығы бөгет жасайды.Шеңбер. Сенде адамгершілік жоғары дамыған. Сен өз әріптесіңді тыңдай аласың және оның қайғысы мен қуанышын бірге бөлісесің, басқаның ауыртпашылығына жәрдемдесу қабілетің жоғары қалыптасқан. Саған жеке адамдар арасындағы кикілжіңдер тән емес, өзіңді олардан аулақ ұстайсың және саған менеджмент саласындағы мамандықтар сәйкес келмейді. Сенен үздік психолог шығуы мүмкін. Үшбұрыш. Саған басқарушылық қасиет тән. Өз көздеген мақсатыңа қол жеткізуге барлық мүмкіншілігіңді жасайсың. Өзіңе сенімдісің және жеңіске, жетістіктерге, ұтыстарға оңай қол жеткізесің. Айтқаныңнан қайтпайсың, абыройлысың. Сен қоғамда, өмірде жоғары жетістіктерге қол жеткізесің, жұмысыңда жоғарыға көтерілуге бейімділігің бар. Саған менеджмент саласын меңгеруге ұсынылады. Өз болашағыңды анықтауда мынадай ережелерді ұстан:Алдағы өмірлік жоспарың қандай болмасын, шетел тілін үйреніп, компьютерде жұмыс істеуді игергенің аса пайдалы. Бұлардың кез келген мамандықта қажеті болары сөзсіз !Мектептегі оқу пәндері – нақты мамандық емес екендігін есіңде сақта. Пәнге деген қызығушылық оған байланысты жұмыстың саған сөзсіз ұнайтынын білдіре бермейді.Мамандық таңдауда оның сырт келбетіне, көңілге қонымды жақтарына ғана назар аударудың қажеті жоқ, мүмкіндігінше қалаған мамандығыңның жұмыс мазмұны жөнінде көбірек білуге тырыс.

Егер мамандық сенің досыңа ұнаса, саған да ұнайды деген қорытынды жасауға болмайды.Саған қолыңнан келетін істі мамандық етіп таңдаған пайдалырақ болмақ. Әйтсе де бұл сөз қарапайым естілгенімен, көбінесе назардан тыс қалып жатады. «Жақсы адам» - бұл мамандық емес. Егер саған адам ұнаса, оның меңгерген мамандығын мен де таңдауым керек деп жансақ қорытынды жасауға болмайды. 

Сән қуып, мамандық таңдаудың қажеті жоқ. Сен оқуыңды тәмамдап, жұмыс істегенше, ол мамандық сәннен шығып қалуы да мүмкін.Мүмкіндігінше өзің таңдаған мамандықтың өзіңнің денсаулық жағдайыңа тура келетін- келмейтіндігі жөнінде дәрігерден кеңес алғаның жөн.Мамандық таңдауға байланысты сені, сенің қалаған мамандығыңды толық білмейтін адамдардың ақыл- кеңесіне құлақ салудың қажеті шамалы.

Заманауи ағымға қарай кейбір мамандықтар тез ескіріп, оның орнын жаңа мамандықтар басып жатыр. Сондықтан кез келген жағдайда қосалқы таңдаған мамандығың болуы қажет.Өзің таңдаған мамандығыңның мазмұны, қызықты қырлары, жұмыс тәртібі мен жағдайы, кәсіби өсу мүмкіндігі туралы сұраққа жауап бере алғанда ғана сенің мамандық таңдаудағы ой- ниетің салмақтана түспек.
Қазіргі заманда жоғары білімі бар маманға қандай талаптар қойылады?Компьютерді білуБірнеше тілді , ағылшын тілін білуАдамдармен қарым – қатынас жасай білуӨз тауарын, қызметін өткізе білуТез шешім қабылдап, бастамашылық жасауҮнемі білім алуға, қайта оқуға бейімділік Адам – адам Адам – техникаАдам - көркем бейнеАдам – белгі жүйесіАдам – табиғат.Мамандықтың мынадай салалары болады : «Адам – табиғат» саласында адам табиғатпен тығыз байланыста болады.Мысалы, тұқым өсіруші, зоотехник, агроном, мал өсіру шебері, т.б. Бұлар –ауылшаруашылығымен, тамақ өнеркәсібімен, медицинамен, ғылыми зерттеулермен тығыз байланысты мамандықтар. «Адам – техника» нысанында негізгі жетекші еңбек материалдар, қуат түрлері болып табылады. Бұл кәсіптерге құрылысшы, радиомеханик, компьютер құраушы, телекоммуникациялар жөніндегі маман және т.б.кіреді. Адам - адамның негізі жетекші еңбек құралы адамдар болып табылады. дәрігер, мұғалім, психолог, шаштараз, менеджер және т.б.кіреді.1. Адамдарды тәрбиелеуге және оқытуға байланысты мамандықтар.2. Өндірісті басқаруға, адамдарға, ұжымдарға жетекшілік етуге байланысты мамандықтар. 3.Тұрмыстық, саудалық қызмет етуге арналған мамандықтар.4.Ақпараттық қызмет етуге арналған мамандықтар.5.Ұжымды басқаруға арналған мамандықтар.6.Медициналық қызмет көрсетуге арналған мамандықтар. Адам – белгі жүйесі. Оның негізгі, жетекші еңбек құралы: шартты белгілер, сандар, кодтар. Аудармашы, сызушы, инженер, оператор – хатшы, бағдарламашы және т.б.Мамандықтарға келесі типтегі жұмыс түрлері жатады.-құжаттармен байланысты тіркеу жұмыстарын жасау.-шартты белгілер жүйесі түріндегі ақпаратты өңдеуге қатыстысызба түрінде бейнелеуге байланысты маман иелері Бұл мамандық иелерінің адамға қоятын психологиялық талаптары: көркемдік қабілеттер, көру, көре отырып қабылдау, көрнекілік – бейнелік, ойлау, шығармашылық – ойлау, шығармашылық қиял, адамға эмоциональды әсер етудің психологиялық заңдары туралы білім. Бұған зергер, суретші, балетші, актер, сәулетші, скульптор, жазушы, журналист сияқты мамандықтар жатады. Адам – көркем бейне География таңдағандар1.Құқық және экономика2.Әлеуметтік жұмыс3.География4. Кәсіптік білім5.Тұрмыстық қызмет6. Экономика7.Менеджмент8.Туризм9.Есеп және аудит10.Қаржы11.Мемлекеттік және жергілікті басқару12.Маркетинг13.Гидрометерология14.Геодизия және картография15.Су ресурстары Биология таңдағандар Мектепке дейінгі оқыту 11.Аң өсіру және аңшылықПедагогика 12.Балық шаруашылығыДефектология 13.ТопырақтануБиология,профилактикалық іс 14.Емдеу ісіПсихология 15.ПедиатрияЭкология 16.СтоматологияБиотехнология 17.Шығыс медицинасыАгрономия 18.Медико-биологиялықЗоотехника 19.ВетеринарлықМедицина Физика таңдағандарАвтоматтандыру және басқаруАқпараттық жүйелерЕсептеу техникасы бағдарламалық қамтамасыз етуГеология және пайдалы кен орындарын барлауТау-кен ісіГаз-мұнай ісіМеталлургияКөлік,көлік техникасы және технологияларыАғаш өңдеу технологиясыЖеңіл және тоқу өнер кәсібіҚұрылыс материалдарын,бұйымдарын және конструкцияларын өндіруСтандарттауМетрология және сертификаттау Еңбек етсем, ертеңгі бақытыма сенемін.Мақсатыма жеткізер уақытыма сенемін.Достық іспен қасты да жеңеріме сенемін,Ақыл, сана білім мен өнеріме сенемін.Арым таза, ақ көңіл, адалдыққа сенемін.Абыройлы, ақ ниет, адамдыққа сенемін!