С.М??анов Есіл бойында ?аза? тілі п?ні бойынша 8 сынып

Күні:01.02.2016жыл Пәні:Қазақ әдебиеті Сыныбы: 7 «ә» Пән мұғалімі: А.Сқақова
Сабақтың тақырыбы: С.Мұқанов «Есіл бойында»
(«Өмір мектебі»романынан алынған үзінді)
Жалпы мақсаты: С.Мұқановтың «Есіл бойында» әңгімесінің сюжетін, тақырыбы мен идеясын ашу, оқушыға меңгерту. Оқушылардың сөздік қорларын суреттеу құралымен толықтыру, эстетикалық талғамдарын арттыру, туған табиғатқа сүйіспеншіліктерін ояту.
Сілтеме: Мұғалімге арналған нұсқаулық
Қазақ тілі мен әдебиеті оқыту әдістемесі
7-сыныпқа арналған «Қазақ әдебиеті» оқулығы
Оқу нәтижесі: Берілген әңгімені толық меңгереді, талдау жұмыстарын өз беттерінше орындайды, өзін-өзі бағалайды, сыни көзқарас қалыптастырады.
Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер: Оқыту мен оқудағы жаңа әдістер, оқытуда АКТ-ны пайдалану, сыни тұрғыдан ойлауға үйрету, оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау.
Сабақта қолданылатын көрнекіліктер: Интерактивті тақта,үлестірме қағаздар, бағалау парағы, маркер,стикер,постер, бейнебаян,слайдтар.
Пәнаралық байланыс: Қазақ тілі,география
Сабақ барысында мұғалім мен оқушының іс-әрекеттері:
Сабақ кезеңдері Мұғалімнің іс - әрекеті Оқушының іс - әрекеті
1.Кіріспе бөлімі
Сыныпта психологиялық ахуал орнату Оқушылар назарын сабаққа аудару. «Шаттық шеңбері» оқушылар бір-бірлеріне жылы лебіздерін білдіріп, сәттілік тілейді.
2.Тұсаукесер бөлімі
Оқушылардың қызығушылықтарын ояту 1.Сәбит Мұқанов кім? Ол қашан және қай жерде туылды? Ол туралы біздер не білеміз?
2.Оның қандай шығармалары бар?
3.Әңгімедегі кейіпкерлері кімдер?
4. Әңгіменің тақырыбы мен идеясы қандай?
«Галереяға саяхат» әдісі. Оқушылар қойылған сұрақтарға жауап береді.
Оқушылар үйден Есіл өлкесі туралы сурет салып келеді, оны қабырғаға іледі.
3.Негізгі бөлім 1.Есіл өзенін картадан көрсетіп бере аламыз ба?
2.Есіл өзені туралы не білеміз?
3.Сырдария өзені туралы не білеміз?
3. Есіл өзені туралы бейнебаян көрсету.
Топтық тапсырмалар:
1.Есіл өлкесін жазушы тілімен пейзаж арқылы суретте.
2. Мырзатай әнші
3. «Есіл тасып барады» әнінің шығу тарихы. Қазақстан картасынан оқушылар өзеннің жайғасқан жерін көрсетеді.
Есіл өзеніне қарап,оған географиялық түсініктеме береді.
Есіл өзені Сарыарқа жері, Қарағанды облысындағы Нияз тауынан басталып, Омбы облысындағы Усть-Ишим селосы тұсында Ертіс өзеніне құяды. Жалпы, ұзындығы 2450 шақырым, Қазақстандағы ұзындығы 1719 шақырым. Ресейдің Түмен, Омбы облыстарынан өтеді. 1950 жылдардың ортасында Есілде кеме жүзген. Есіл бойында Астана, Есіл, Қызылжар қалалары орналасқан.
Оқушылар берілген тапсырма бойынша постерда жұмыс жасайды.
4. Әңгіме туралы бейнеүзік тамашалау. 1-топ:Әңгімеге композициялық талдау жасау
2-топ:Мырзатай қандай халық композиторларының әндерін орныдаған?
3-топ:Әңгімедегі ұнады, ұнамсыз кейіпкерлерді тауып, оларға мінездеме жазыңдар. Оқушылар топтасып жұмыс жасайды.
Кеңейтілген тапсырмалар Зерттеу. Әңгімеде аталған басқа әрі - әнші,әрі - ақындардың өмірінен қысқаша мәлімет жинау.
Естай Беркімбаев -1874ж.
Қанапия Басқарұлы-1870ж.
Жаяу Мұса Байжанұлы.
Құлтума Самұратұлы.
Ғазиз Файзуллаұлы. Зерттеп келген оқушылар оқиды, таныстырылым көрсетеді.
Кеңейтілген тапсырма Жұптас.Ойлан.Тап.
1.Шығарма қандай жанрда жазылған? Мәтіннен портретті тап.
Портрет дегеніміз- шығарма кейіпкерлерінің сыртқы түр-тұлғасын суреттеу.
2.Шығармадан диалогты табу, оқып беру.
Диалог – екі адам арасында әңгімелесу.
3.Пейзажды және көркемдегіш сөздерді мәтінен тауып оқу.
Пейзаж – жазушы шығармаларда табиғатты барынша көркем суреттеу.
4.Баяндауд деген не?
5. Жазушының көркем тіл шеберлігіне талдау жасаңдар, бейнелі сөздерді табыңдар.
6. «Ән» сөзіне бес жолды өлең құрастырыңдар
Әдебиет теориясы
Лирикалық шегініс- әдеби шығармада оқиға желесін кенеттен үзіп, өзі жайлы немесе көңіліндегі басқа нәрсені айтып беру.Бұл шығармада Есіл табиғатын суреттеп келе жатып, Мырзатайдың әншілігіне , ән тарихына ауысып кетумен көрінеді.
Сөздікпен жұмыс.
Сарша -тамыз – жаздың аспан айналып жерге түскендей ыстық кезі, аптап.
Сағым – ауаның біркелкі қызбауына байланысты табиғатта болатын құбылыс.
Топан – жер бетін бақан тасқын су, сел.
Шайы – үлбіреген жібек мата.
Шалғын – ұзын және қалыңдап өскен шабындық шөп.
Бөдене – қалың шөп арасында жүретін денесі 20 см-дей ақшыл жолақты кішкене сұр құс.
Жеңсік - әуес, таңсық, құмар.
Долана – таулы-тасты, өзенді жерлерде жабайы өсетін жемісті ағаш.
Мойыл – жұпар иісті, ақ гүлі бар, қара жемісті ағаш.
Тарантас – төрт дөңгелекті, көбіне үсті жабық болып жасалған, жақтаулы арба.
Штат – қазақ елін билеу заңы.
Жатақ – күш-көлігі болмағандықтан, жайлауға көше алмай қалған кедейлер.
Өрбіген – дамыған, жалғасқан.
Қойыртпақ - әр нәрсені араластыру, шатпақтау.
Басқа қандай әндердің шығу тарихын білесіңдер? Оқушылар жұптасып орындайды, бағалау парағын толтырып отырады.
Оқушының өзін – өзі бағалау парағының
Оқушының аты-жөні:  ____________________ Күні ____________
Сабақтың тақырыбы:___________________________________
Бағалау критерийлері 1 2 3
Тақырыпты толық біледі, баяндай алады. Тапсырманы өз бетімен орындай алады. Тақырыпты игере отырып, өз пікірін толық айтады, дәлелдейді. Өтілген тақырыптан ой түюі Қорытынды: 10-12 ұпай – «5» , 7-9 ұпай- «4», 5-6 ұпай – «3»
Интербелсенді тақтада көрсетіледі, оқушылар дәптерлеріне түсіріп алады.
Оқушылар халық әндерінің шығу тарихын зерттеп келеді, сыныпта талқылайды.
Венн диаграммасы.
1267460137795С
00С
-3746513779500
С.Мұқанов
«Есіл бойында» Ж.Аймауытов
«Әнші»әңгімесі
Оқушылар айырмашылығы мен ұқсастықтарын көрсетеді.
Қорытындылау Ой толғаныс – қиялдағы қозғалыс.
«Менің шығармадан алған әсерім» ойтолғау жазады. Оқушылар жеке орындайды.
Рефлексия Не білдім, не білемін, үйрендім
Білім ағашына стикерлерге өз ойларын жазып, іледі.
Оқушылар_______________________________________________________________
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Оқушылар_______________________________________________________________
Есіл өңірін таныту үшін жазушы табиғаттың қандай құбылыстары мен көріністерін суреттейді?__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Оқушылар_______________________________________________________________
«Ән» сөзіне бес жолды өлең құрастырыңдар
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Оқушылар_______________________________________________________________
Әңгімеден портретті тап
_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Диалогтарды табыңдар
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Оқушылар_______________________________________________________________
Әңгімеден жалқы есімдерді ата
________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Оқушылар_______________________________________________________________
«Әнші» сөзіне бес жолды өлең құрастырыңдар
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Семантикалық карта оқушылар_____________________________________________
Р/с Әңгімеден үзінді Жидек Бүлдіргені Тоғайы Есіл
1. Қимылсыз жата қойсаң, шалғынның түбінде ақ меруерттей жалтылдаған, көлемі бөдененің жұмыртқасындай бір домалақ затты көресің.Бұл не? 2. Дәудей дөңкиген кәрі үйеңкісі,күміс қабықты қайыңы,қалайы қабықты терегі,кірпі түкті тікені,торы тобылғысы мен доланасы аралас өскен 3. Жібек шалғында, жыныс тоғайлы табиғаттың бұл байлығына көзің тойған кезде оның иесін іздейсің. Ол – әрине, 4. Үркер жұлдызындай шоқталып, қызыл жақұттай жарқыраған , уыз қымыз татыған ол жемісті бүрінен ағытып алып, алақаныңды толтыра асап жіберсең, қандай шөлің болса да қанады. Семантикалық карта оқушылар_____________________________________________
Р/с Әңгімеден үзінді Жидек Бүлдіргені Тоғайы Есіл
1. Қимылсыз жата қойсаң, шалғынның түбінде ақ меруерттей жалтылдаған, көлемі бөдененің жұмыртқасындай бір домалақ затты көресің.Бұл не? 2. Дәудей дөңкиген кәрі үйеңкісі,күміс қабықты қайыңы,қалайы қабықты терегі,кірпі түкті тікені,торы тобылғысы мен доланасы аралас өскен 3. Жібек шалғында, жыныс тоғайлы табиғаттың бұл байлығына көзің тойған кезде оның иесін іздейсің. Ол – әрине, 4. Үркер жұлдызындай шоқталып, қызыл жақұттай жарқыраған , уыз қымыз татыған ол жемісті бүрінен ағытып алып, алақаныңды толтыра асап жіберсең, қандай шөлің болса да қанады. Бағалау парағы (5-10)
Топтар Тақырыптың толық ашылуы Баяндамашының сөйлеу мәнері Мәтіні түсінікті, міндеттердің талабына сай Әр топтың және оның әр мүшесінің міндеттері жоспармен сай, нақты бөлінген Барлығын қосқанда
1-топ 2-топ 3-топ
Бағалау шкаласы
«30-40» - 5, «28-35» - 4, «20-27» - 3, «0-19» - 2
Бағалау парағы (5-10)
Топтар Тақырыптың толық ашылуы Баяндамашының сөйлеу мәнері Мәтіні түсінікті, міндеттердің талабына сай Әр топтың және оның әр мүшесінің міндеттері жоспармен сай, нақты бөлінген Барлығын қосқанда
1-топ 2-топ 3-топ
Бағалау шкаласы
«30-40» - 5, «28-35» - 4, «20-27» - 3, «0-19» - 2
Оқушының өзін – өзі бағалау парағы
Оқушының аты-жөні:  ____________________ Күні ____________
Сабақтың тақырыбы:________________________________________________
Бағалау критерийлері 1 2 3
Тақырыпты толық біледі, баяндай алады. Тапсырманы өз бетімен орындай алады. Тақырыпты игере отырып, өз пікірін толық айтады, дәлелдейді. Өтілген тақырыптан ой түюі Қорытынды: 10-12 ұпай – «5» , 7-9 ұпай- «4», 5-6 ұпай – «3»
Оқушының өзін – өзі бағалау парағы
Оқушының аты-жөні:  ____________________ Күні ____________
Сабақтың тақырыбы:________________________________________________
Бағалау критерийлері 1 2 3
Тақырыпты толық біледі, баяндай алады. Тапсырманы өз бетімен орындай алады. Тақырыпты игере отырып, өз пікірін толық айтады, дәлелдейді. Өтілген тақырыптан ой түюі Қорытынды: 10-12 ұпай – «5» , 7-9 ұпай- «4», 5-6 ұпай – «3»
Оқушының өзін – өзі бағалау парағының
Оқушының аты-жөні:  ____________________ Күні ____________
Сабақтың тақырыбы:________________________________________________
Бағалау критерийлері 1 2 3
Тақырыпты толық біледі, баяндай алады. Тапсырманы өз бетімен орындай алады. Тақырыпты игере отырып, өз пікірін толық айтады, дәлелдейді. Өтілген тақырыптан ой түюі Қорытынды: 10-12 ұпай – «5» , 7-9 ұпай- «4», 5-6 ұпай – «3»
Оқушының өзін – өзі бағалау парағының
Оқушының аты-жөні:  ____________________ Күні ____________
Сабақтың тақырыбы:________________________________________________
Бағалау критерийлері 1 2 3
Тақырыпты толық біледі, баяндай алады. Тапсырманы өз бетімен орындай алады. Тақырыпты игере отырып, өз пікірін толық айтады, дәлелдейді. Өтілген тақырыптан ой түюі Қорытынды: 10-12 ұпай – «5» , 7-9 ұпай- «4», 5-6 ұпай – «3»