Презентация по калмыцкому языку на тему Джангар

Кен гидг дууч,кезә альк цагла,Кев- янзинь олҗ,Келнәннь зөөр олзлҗ,Кеермҗ – чимлһн хамгиньКецү нәрәр сиилүлҗ,кемтркә, хоньтг угаһаркелврлә ирлцүләд ниилүлҗ,Алдг угаһар дуулҗАлдр «Җаңһр» үүдәcмб? (Көглтин Дава) Җаңһрин герин магтал Шикр далан көвәдШүтәнә өргә бүүрлнә.Шинҗ нойн ҖаңһрньБум саярн җирһнә. Бумб далан көвәд Бурхна өргә дүңгәнә. Бүгдин нойн Җаңһрнь Бум саярн җирһнә.Дөчн дөрвн термтә,Дөрвн миңһн уньнтаДүңгин цаһан өргәньДууна һазрас дүңгәнә. Арвн зурһатаАһ Шавдл хатнанньШар болд хәәчәр хәәчлҗ,Эңгин олн сәәни хатар уюлгсн,Хар торһн лавшганХанцн уга сул көдрәд, Харадан җивр сахлан илн,Эңгин олн бодңгудтан,Төр шаҗн хойранЗәрлг болад cуудг болна. Барун бийинь ахлҗ cуудгньИргсн йирн йисн җилә юмигТууҗҗ келдг,Ирәд уга йирн йисн җилә юмигТааҗ меддг…………………Далн хаани нутгин төр шаҗн хойригҺар деерән бәрәд,Ямр ик берк зарһ ирв гиҗТүдл уга хаһлад,Хар торһн дөрвлҗн деер cуудг гинә. Зүн бийинь ахлдгнь –Төвшүн Ширкгин ач гинә,Бөк Мөңгн Шигшрһин ууһн көвүн гинә,Шилтә Зандн Герл хатниЭркн хөрн хойр настаднь һарсн…………………………Хәр цаһан далан хамхчҗ,Хамг бийән күүчҗ,Далн хаани нутгДаңһар орулҗ өгсн гинә. Хоңһрин дару cуудгнь – Тавлад cуухларн,Тәвн хойр күүни зәәд cуудг,Тәкиһәд cуухларн,Хөрн тавн күүни зәәд cуудг,Баатр Бумбин орнданКиитн хар шорарн нер һатлгсн,Заани тавг хәәсн хар күлгтә……………гидг баатрньМиңһн нег җилә төр шаҗн хойригБулалдҗ келн cуудг. Күңкән дару cуудгнь -Сай өркәр авснКүүкн күрң ҺалзнтаНайн негн алдХәәв балтнь ээмәcнь хөөһдг уга,Залу ямр чиирг болв гиҗМөрн деер кү торһдг уга,Күмни начн ………………….. . Йирн негн чивчһстәЕндр мөңгн хууран авад татхла,Хулсн дунд өндглснХунын дун һарад,Нур дунд өндглснНуһсни дун һарад,Арвн хойр айсарЧашкурдад одв.Энүг алдл уга дахдгньКемб гихнь – Эзн богд ҖаңһринЭркн сән сөңч,Эркн тугин көвүн………………….. . Зүн тал һурвдгчнь –Буйн төгс ааванКөвүн уга хаяд,Бурхн сәәхн ээҗәнБуй уга хаяд,Бум өрк алвтанНой уга окад,Арвн нәәмтәӘңгр улан хатанҺанц бийинь хаяд,Буурл Һалзнарн ирҗЭзн богдыг дахгсн ………………….. . Кичәлин төр: Тодлх үгмүд: Балт – секира, боевой топорҮлд – мечХанҗал – кинжалЕлдң – нагайка, кнутАлв – даньТатлһ- податьЭл – мирДуулх- шлем Адучин Церн(1919 – 1990) Эзн Богд Җаңһр Догшн Хар Санл Күдр Заарин Зан тәәҗ хаанд - Эл болхла: 50 җилә татлһ 1001 җилә алв өгч оруд нутг болтха.Дән болад бәәнәв гихлә: хар цоохр тугинь шуучад 80 000 хар һалзн агтынь көөҗ ирх. 99 эрдмтә зөргтә чидм балтч Һольшг ухарльг Хаалһин авъяс 1. Хаалһин белг өглһн.2. Хаалһин йөрәл келлһн.3. Алдр Җаңһртан мөргҗ әдс авлһн.4. Герән зөв эрглһн.5. Арднь мөргүл келһн. Тѳрскән эврәннь нүднлә әдл хар. Баатрмудын андһар Җил насн хойранҖидин үзүрт өлгий,Җилв бах хойранҺанцхн Җаңһртан өгий! Наад тәвлһн.