Татар хал?ыны? музыкасы

Сабақтың тақырыбы: Татар халқның музыкасы.Мақсаты: Татар,ұйғыр халқының музыкасымен таныстыру,әндерінің қалай орындалатынын жеткізу.Өзге ұлтты сыйлауға,құрметтеуге шақыру.
Сабақтың типі: Аралас сабақӘдісі: түсіндірмелі, сұрақ – жауап, сөзжұмбақ
Көрнекіліктер: үнтаспа, суреттер
Пәнаралық байланыс: Өнер, музыка теорияСабақтың барысы:Ұйымдастыру кезеңіБілімді жан – жақты тексеруЖаңа сабақБілімді бекітуңҚорытындылауI. Ұйымдастыру кезеңі:Оқушылармен амандасу. Оқушыларды түгелдеу. Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Олардың назарын сабаққа аудару. Балалар, бүгінгі сабағымызды жақсы көңіл – күймен өткізейік. Бір-бірімізге тілек айтайық.
Дауыс жаттығуыБірге: До, ре, ми, фа, соль , ля, си, доДо, си, ля, соль, фа, ми, ре, доII. Білімді жан – жақты тексеру.
Ішекті аспаптарға не жатады?
Үрмелі аспатарға не жатады?
III. Жаңа сабақ.
Татар халық музыкасы алғашында жеке ән орындау дәстүрі ретінде дамыды. Әншілік дәстүр халық тұрмыс-тіршілігінің бар саласын қамтыды. Кең тынысты лирикалық әндер – озын койляр деп аталды. Сонымен қатар әзіл-сықақ әндер ширақ, жылдам орындалатын қысқа коляр дәстүрі болды.
Томак әндер орыс частушкаларына келеді. Әуенді және таппақ сазды әндері баит деп аталады. Тарихта болған түрлері әлеуметтік теңсіздік, азаттық күрестері осы баит әндерінде жырланды. Жеке әншілер көбіне сырнай (баян) аспабының сүйм елдеуімен орындайды. Әннің екі түрі: авыл койляр- ауылдық жерде орындалатын тез, көңілді қыс қа әндер және шэхэр койляр – қалақық жерде ақырын, асықпай орындалатын кең тынысты әндер кең тараған.
Татар халқының музыкалық аспаптарына,-қурай, құбыз,гармонь, скрипка, мандолина, домбыра,гусли,т.б. жатады.
Ұйғыр халық музыкасы тармақты болып келеді. Мысалы, тарихи тұрмыс-салт әндері,санамдар мен дастандар, т.б. Ұйғыр халық музыкасының ең үлкен бөлігі – мұқамдар.
Мұқамдар деп аспаптық музыка мен жеке ән орындаушылығы қоса қабат орындалатын шығармалар тізбегін айтады. Бізге 12 мұқам түрі белгілі. Олар: рак,чапбият,мушавиряк, чаргяк,гяндижигяк, ошак, узхал,аджям, баят,нава, сегях, хусайн.
Алматы қаласында Ұйғыр музыкалы комедия театыры орналасқан. Театырдың жанында «Нава», «Яшлық» және «Сада» ән-би ансамбілдері жұмыс істейді.
Тапсырма. «Кім жылдам» (сөздерді тақтаға дұрыс ілу) І. Үрмелі аспап ІІ. Ішекті аспап ІІІ. Соқпалы аспап Сыбызғы домбыра дабыл Үскірік қобыз дауылпаз Шаңқобыз шертер асатаяқ Сырнай жетіген даңғыра
IV.Бекіту:
-Татар халқының әндері кандай топтарға бөлінеді?
-Ауылдық жіне қалалық жерде орындалатын әндер қалай аталады?
-осыған дейін қай халықтың музыка өнерін білесіңдер?
-ұйғыр музыкасынығ басқа ұлттар музыкасынан айырмашылығын ата.
-Ұйғыр музыкасының 12 мұқамын оқып бер.
Тапсырма
Балаларға сөзжұмбақ құрастыруға тапсырма беру.
V. Қорытындылау
Бағалау.
Үйтапсырмасын беру. мазмұндауОқушылар бүгінгі сабақтан алған әсерлерін және өз пікірлерін айтады.