Шоир Усмон Азим (7 синф)

Таълимий мақсад: Ўқувчиларга Усмон Азим мавзуси ҳақида тушунча бериш Ривожлантирувчи мақсад: Ўқувчиларнинг адабиётга бўлган қобилиятини ривожлантириш Тарбиявий мақсад: Ўқувчилар ўз фикрларини тўлиқ тўғри еткиза билиш, топқирлик руҳида тарбиялаш Дарснинг услуби: ноанънавий,аралаш дарс. Дарс жиҳози: интерактив доска,дарслик,расмлар,адабий манбалар. Уйга вазифани сўраш ! 1. Эркин Аъзам қачон туғилган? 1950 йили Ўйла! Баракалло! 1951 йили 1949 йили 1940 2. Шавкат Рахмон қанча йил умр кўрган? 49 Ўйла! Баракалло! 41 45 50 3. Тоғай Муроднинг туғилган йили?? Ўйла! Баракалло! 1948 й 1950 й 1945 й 1946 й 4. «Нима бордир» шеъри кимнинг қаламига мансуб? Омон Матжон Ўйла! Баракалло! Азим Суюн Шавкат Рахмон Тоғай Мурод 5. “Вазн” арабчадан олинган бўлиб қандай маънони англатади? Шеърий тизим Ўйла! Баракалло! Ўлчов Туроқ Бирлик 5. Аваз Ўтарнинг яшаб ўтган йиллари? 1886-1919 Ўйла! Баракалло! 1884-1919 1885-1920 1883-1918 6. Мемуар асар қандай асар? Илмий асар Ўйла! Баракалло! Эсдалик асар Бадиий асар Тарихий асар 6. Туроқ ва вазн Ойлан! Баракалло! Илмий ва бадиий Биринчи ваиккинчи Ҳозирги ва қадимий Адабиёт турларини топинг? Усмон Азим ҳақида суҳбат ўтказиш. Бугун Усмон Азимдек забардаст шоирнинг ижоди билан танишаётганимиздан беҳад бахтиёрмиз! Чунки Усмон Азим 60-70 йиллар оралиғида шеърият осмонига юлдуз бўлиб чарақлаб кириб келди ва бугун адабиёт осмонида қуёш бўлиб порламоқда! Усмон Азимни ҳамиша ёшлар шоири дея тилга олишади. Сабаби унинг мавзу доирасида биринчи навбатда МУҲАББАТ ва ВАТАН туради. Ва у муҳаббат ҳақида шунчаки, “юрак бағрим соб бўлди, жигарим кабоб бўлди” деб эмас, ёлғонсиз, самимий ёзади! Муҳаббатнинг ҳар бир заррасини шеър қилади! Муҳаббатнинг айрилиғини шеър қилади, армонини шеър қилади, меҳрини шеър қилади, ёлғонини шеър қилади! Усмон Азим 1950 йил 13 августда Сурхондарё вилояти, Бойсун туманида таваллуд топган. ТошДУнинг журналистика факультетини тугатган (1972). Илк китоби — «Инсонни тушуниш» (1979). «Ҳолат» (1979), «Оқибат» (1980), «Кўзгу» (1983), «Сурат парчалари» (1985), «Дарс» (1985), «Иккинчи апрель» (1987), «Бахшиёна» (1989), «Ғаройиб аждарҳо» (1990), «Уйғониш азоби» (1991), «Ғусса» (1994), «Узун тун» (1994), «Сайланма» (1995), «Куз» (2001) каби шеърий ва «Жоду» (2003) насрий тўпламлари нашр этилган. Драмалар ҳам ёзган («Бир қадам йўл». 1997; «Алпомишнинг кайтиши», 1998 ва бошқа). «Алишер Навоий» киноқиссаси (1990), «Алпомиш» кинодостони (1997), «Севги» (1998, шу номли ҳикоя асосида) ва 2 серияли «Алпомиш» (2000) фильмларининг сценарийсига муаллифлик қилган.     Ҳозирги кунда адиб, асосан, ижод билан машғул. Усмон Азим — Ўзбекистон халқ шоири (2000) унвони, «Дўстлик» ордени соҳиби (1998). Йилнинг энг яхши шеърий асарлари номинацияси бўйича «Офарин» мукофоти,Поль Элюар, В. Вациетис, К. Доғларжа, А. Вознесенский, Ю. Марцинкявичюс ва бошқа шоирларнинг асарларини ўзбек тилига таржима қилган. Грузиянинг Маяковский номидаги Давлат мукофотига сазовор бўлган (1982). Кабутарлар номаси. 1.Карвон 2.кўрдим 3.туялари 4.бўзлаб 5.борар6.нортуяда 7.менинг 8.ёрим 9.музлаб 10.борар.11.менга 12.берган 13.ваъдалари 14.эсдан 15.чиқиб16.остонаси 17.тилло 18.юртни 19.излаб 20.борар.21.Пешонангнинг 22.ёзиғидан 23.айрилма 24.ёр25.жоним 26.чиқар 27.қўшиқ 28.айтсам 29.қайрилма 30.ёр. Карвон кўрдим, туялари бўзлаб борар,Нортуяда менинг ёрим музлаб борар.Менга берган ваъдалари эсдан чиқиб,Остонаси тилло юртни излаб борар.Пешонангнинг ёзиғидан айрилма, ёр,Жоним чиқар — қўшиқ айтсам қайрилма, ёр! Мазкур қўшиқни эшитмаган одам топилмаса керак. Албатта бу шеърни Усмон Азим ёзган ва у бу шеърнинг бунчалик эл оғзига тушишини сезмаган эди. Баъзида одамни битта шеъри машҳур қилиб юборади, баъзида юзта шеъри ҳеч кимнинг кўнглидан жой олмайди. Ҳатто шоирнинг ўзи ҳам кимга қайси шеъри ёқишини билмайди. Лекин шоир шеърим ҳеч кимга ёқмади деб, шеъриятни ташлолмайди. У кейинги шеърини ёзишга тушади. Ойтуман ёр, тумандайин сузиб кетдинг,Юрагимнинг қалъасини бузиб кетдинг.Парчалансам — мени қўшиқ йиғиштирар,Сен қўшиқсиз қоkдинг, гулим — тўзиб кетдинг.Пешонангнинг ёздиғидан айрилма, ёр,Жоним чиқар — қўшиқ айтсам қайрилма, ёр!Карвон йўли кетгунича қизғалдоқзор,Йиғламагин, йиғлагандан дунё безор.Кулиб-кулиб, қувнаб-қувнаб кетавергин,Ғамга ўзим харидорман, ўзим бозор.Пешонангнинг ёздиғидан айрилма, ёр,Жоним чиқар — қўшиқ айтсам қайрилма, ёр!Қорли тоғдан наридадир ўзга диёр,Ўзга юртда келин бўлиб қолишинг бор.Ўзга юртда ўз юртингни эслаб тургин,Менга эмас, тупроғингга бўл интизор.Пешонангнинг ёздиғидан айрилма, ёр,Жоним чиқар — қўшиқ айтсам қайрилма, ёр!Мен-чи? Менга гоҳ шодлик, гоҳ алам тўлар,Ҳар сатримга кулгум тўлар, нолам тўлар.Бу олам-ку, маним кўнглим ярим этди,Ярми билан куйласам ҳам, олам тўлар.Пешонангнинг ёздиғидан айрилма, ёр,Жоним чиқар — қўшиқ айтсам қайрилма, ёр! Мунозара.