Шырай ?аза? тілі 6-сынып

Сабақтың тақырыбы: Күшейтпелі, асырмалы шырай Барысы: І. Ұйымдастыру сәті. 1.Оқушыларды сабаққа даярлау. 2.Топқа бөлу ( І, ІІ, ІІІ,ІV ) 3.Психологиялық дайындық. ( Шаттық шеңбері )Мұғалім: - Қазір бәріміз бірге өлең шумағын айтып шығайық (Д.Әлімжанов) Ой – жүйрік,тіл – шебер Танытса шындықты Мәнді ойды тілмен бер Сөз тауып ұқыпты. Сабақтың мақсаты:білімділік мақсаты: Сын есімнің күшейтпелі,асырмалы шырайларын түсіндіріп, сын есімнен алған білімдерін кеңейту.дамытушылық мақсаты: оқушылардың алған білімдерін талдауға, жинақтай білуге машықтандыру, іздене білуге бағыттау.тәрбиелік мақсаты: сөздің мағынасына мән беруге, білімін кеңейтуге, имандылыққа, адамгершілік қасиетке тәрбиелеу, өз ана тілін жете меңгеріп, өзге тілді үйретіп, қадірлей білуге үйрету. Жаңа сабақ.Біркелкі сындардың бірінің екіншісінен өте артық не өте кем екендігін көрсететін шырай түрі күшейтпелі шырай деп аталады.Күшейтпелі шырайдың жасалуы Сапалық сын есімдердің алдына күшейткіш буындардың үстелуі арқылы Сапалық негізгі сын есімдерге өте, тым, аса, ең, тіпті, нағыз, нақ, шымқай, орасан, ыңғай, кілең сияқты күшейткіш үстеулердің тіркесі арқылы жасалады. Биік-біп-биікҰзын-ұп-ұзынҮлкен - үп- үлкенЖақын-жап-жақынТамаша - тап-тамашаЖақсы - жап-жақсыКіші -кіп-кішкентай Тым үлкенӨте тамаша Аса жақсыТым кішіНағыз жүйрік, шымқай қызыл, оразан зорАса терең Өте күшті Күшейткіш буындар (сын есімнің алғашқы буыны п дыбысына бітеді: біп-биік, жап-жақсы) негізгі сын есемдермен дефис (-) арқылы жазылады.Тек ақ, көк сөздері күшейткіш буын үстелгенде аппақ (ап-ақ емес), көкпеңбек (көп-көк емес) болып бірге жазылады. Айналмалы бекет Оқулықпен жұмыс Сәйкестендіру тесті БіпСапқып ЖапКөк ҚапТепЖап ҚызылБиікТереңҚаттыПеңбекЖасылсары Кім көп біледі ? (ойын)Тапсырма. Күшейткіш буындар арқылы құралған қос сөздерді кім көп тауып жазса, сол озып шығады. Олар қандай сөз табы болады?Тап - (5 сөз)Ап - (6 сөз)Жап - (10 сөз)73-жаттығу.Тапсырма: Берілген күшейтпелі шырайды қатыстырып, сөз тіркесін құрап жазыңдар.Үлгі: өте ауыр жүк, ең тамаша ойын алаңы, тым әлсіз адам, тіпті қысқа жіп, сап-сапы жапырақтар, орасан зор күш, ап-аласа үй, әп-әдемі бала, кіп-кішкентай қыз. Өрмекшінің торы Рефлексия Қорытынды.Венн диаграммасы Салыстырмалы шырай Күшейтпелі шырай Венн диаграммасы Біркелкі сындардың бірінің екіншісінен өте артық не өте кем екендігін көрсететін шырай түрі күшейтпелі шырай деп аталады. Сапалық сын есімге жалғанып, салыстыру мақсатында қолданыады Шырай түрлері Үйге тапсырма:75 жаттығу. Тапсырма: Өздеріңмен бірге жүрген оқушылардың жақсы оқитыны туралы «Өте зейінді оқушы» деген атпен шағын шығарма жазып келу.76-жаттығу.Тапсырма: Мәтіннен сын есімдерді тауып, мағыналық ерекшелігіне, шырай түріне ажыратып жазу. Тамашалағандарыңызғарахмет!