Презентация по крымскотатарской литературе Бекир Чобан-заде

Дюньяджа белли алимве шаир Бекир Чобан-задеПрезентацияны азырлагъан: Мичурино мектебининъ оджасы Османова Сивилия Серверовна. Бекир Чобан-заде 1893сенеси майыс 15 Къарасувбазар шеэринде догъды. Къоранталары: Бабасы-чобан Къуртваап. Анасы- Ваде-шерфеКъызкъардашы-Зулейха(1904с. догъды) Анасындан окъуп-язмакъны огренген Бекир,1811с.мектепке къатнап башлады.Уйлеге къадар окъуй,сонъ шеэрининъ четинде къой бакъа эди. 1904с.Бекир Джемиет хайриеси тарафындан ачылгъан рушдие мектебине окъумагъа кире.1908с. бу мектепни битире. 1908с.Истанбулгъа кетип, «Султание»медресесине окъумагъа кирди.Айны заманда андаки «Къырымтатар талебе джемиети» адлы сиясий тешкиляткъа аза олды. 1914сенеси джиан дженки башлангъаны себебинден,Къырымгъа къайтты.1915сенеси Одессагъа кетип,аз бир муддет андаки институтларда русча окъуды. 1916сенесиМаджаристангъа ёлланып,Будапешт университетининъ шаркъ тиллери шубесине кирди.Университетте окъугъан вакътында XII асыргъа аит «Кодекс куманикус»адынен белли олгъан къырымтатар язма ядикярлыгъы узеринде чалышаракъ,1919сенеси майыс 18-де оны докторлыкъ диссертациясы сыфатында къорчалап,профессорлыкъ ильмий унваныны къазанды.Бир къач вакъытлар Будапешт ве Лозанна университетинде чалышты. 1920сенеси июль8-де Къырымгъа къайтып,Тотайкойдеки педагогика техникумында оджалыкъ этти.1922сенеси Къырым университетининъ шаркъ шубесине ишке кирди. Бекир Чобан-заденинъ биринджи рефикъасы Диляра Булгакова эди.Амма олар 1928сенеси айырылышалар.1930сенеси Бекир Чобан-заде экинджи кере эвлене. Онынъ рефикъасы Ругия Гиреевна Абдулина ола.1931сенеси Ругия консерваториягъа окъумагъа кире.Битирген сонъ опера ве балет театр санасында чалыша. 1924сенесинден башлап, Азербайджан университетинде чалышты. 1930-1934сенелери Озьбекистаннынъ Фергана шеэрининъ университетинде озьбек тили ве эдебияты факультетинде чалышты. Эдебий фаалиети 1913с.Истанбулда чыкъкъан «Яш татар язылары»меджмуасында «Ананъ къайда?»адлы ильк шиири басылды.Бир чокъ шиирлери1928сенеси Акъмесджитте басылгъан «Боран»китабында ,1935сенеси Румынияда чыкъкъан «Къырым шиирлери»джыйынтыгъында,1955сенеси Истанбулда Баттал Таймаз тарафындан азырланылгъан «Къырымлы Бекир Чобан-заденинъ шиирлери»китабында,1971сенеси Ташкентте басылгъан «Шиирлер» китабында дюнья юзю корьдилер.Бедий иджадынынъ энъ гурьдели девири-Будапештте окъугъан девири олды.О йыллары язып къалдыргъан «Къавал сеслери»адлы эльязмасы Тюркиеде нешир этильди. 1937сенеси январь 28-де Кисловодскте раатлыкъта булунгъанда апске алынды.Октябрь 12-де суд этилип,эртеси куню къуршунланды.• Б. Чобан-заде апсханеде. 1937 с. …Къабримде мелеклер соргъу сораса,Азраиль тилимни бинъ кере тораса, «Озь тувгъан тилимде айт,манъа»дермен,Озь тувгъан тилимде йырлап,олермен…Бекир Чобан-заденинъ сатырлары бугуньки куньде джумлемизни тюшюнджеге далдыра ве ана тилимизни огренмеге,темелли бильмеге чагъыра ве рухландыра.