Урок беларускай мовы “Скланенне назоўнікаў. Замацаванне” 4 rkfc

ДУА «Крапівенская яслі – сад – сярэдняя школа Аршанскага раёна»

Урок беларускай мовы
“Скланенне назоўнікаў.
Замацаванне”
з экалагічным зместам
4 клас
Лабусава Любоў Уладзіміраўна,
настаўнік пачатковых класаў
Тэма: “Скланенне назоўнікаў. Замацаванне.”
Мэта: садзейнічаць фарміраванню ўмення распазнаваць і вызначаць 1-е, 2-е, 3-е скланенні назоўнікаў; фарміраванне ўяўлення аб асаблівасцях змянення назоўнікаў.
Задачы: вучыць дзяцей распазнаваць і вызначаць 1-е, 2-е, 3-е скланенні назоўнікаў, замацаваць уменне навучэнцаў вырашаць арфаграфічныя задачы ў канчатках назоўнікаў; развіваць уменне прымяняць атрыманыя тэарэтычныя веды ў стандартных і нестандартных сітуацыях; складаць умовы для развіцця творчага патэнцыялу вучняў, іх лагічнага мыслення, памяці, увагі праз арганізацыю дыферэнцыраванай і групавой работы на ўроку; развіваць звязную мову вучняў ; удасканальваць каліграфічныя ўменні; развіваць прагмастычную самаацэнку дзяцей, выніковы ўзаема-і самакантроль; выхоўваць пачуццё узаемадапамогі, спагады да чужых памылак, адказнасці за даручаную справу; паказаць прыгажосць зімовай прыроды,пашырыць веды пра птушак, выхоўваць беражлівыя адносіны да іх.
  Абсталяванне: рознакаляровыя сняжынкі, канверты з заданнямі для дыферэнцыраванай работы (па колькасці дзяцей), тэсты (па ліку вучняў у класе),ацэначныя лісты, алгарытм працы, праверка тэсту, матэрыял для працы ў цэнтрах.
Ход урока
1 . Арганізацыйны этап
Празвінеў званок для нас.
Усе зайшлі спакойна ў клас .
Павіталіся ласкава ,
Ціха селі , спінкі - прама .
Бачу клас наш хоць куды !

Мы пачнем ўрок , сябры? ( Так)
Дзеці , цёпла вам ? ( Так)
У класе светла вам? ( Так)
Празвінеў званок? ( Так)
Ужо скончыўся ўрок? ( Не)
Толькі пачаўся ўрок ? ( Так)
Ці жадаеце вучыцца? ( Так)
Тады трэба працаваць ? ( Так)
2. Псіхалагічны настрой
- Калі вы хочаце , каб жыццё ўсміхалася вам , падарыце спачатку яму свой добры настрой. Пакажыце мне , з якім настроем вы пачынаеце ўрок
(у кожнага вучня па 3 карткі , з дапамогай якіх ён паказвае свой ​​настрой у пачатку ўрока )
2787015190500-704851714501253490192405добры дрэнны не ведаю
- Вы нават не здагадваецеся , што ёсць унутраныя сілы, якія дапамагаюць вам паспяхова і лёгка вучыцца , адчуваць сябе ўпэўнена. Можа быць , гэта нават нешта асаблівае , пра што ведаеце толькі вы . Няхай гэта застанецца вашай таямніцай.
Урок прысвячаецца :
тым , хто вучыцца ...
тым , хто вучыць ...
тым , хто любіць вучыцца ...
і тым , хто яшчэ не ведае ,
што можа і любіць вучыцца!
3. Чыстапісанне
- Атгадайце загадку ( напісана на дошцы).
Сыпле –сее неба зоркі.
На страсе сумёт, як кот.
Ездзіць будзем, дзеці, з горкі.
Гэй! Вітай зімы прыход!(Снег.)
Паглядзіце на дошку, звярніце ўвагу, як пішацца вялікія і малыя літары «эс».
Сс
са сёе сёе ...
Сне.ная ка..ка, сне.ны дом, засне.аная р..ка, сн.гапад, сн.гір
Напішыце прапанаваны шэраг літар у названай паслядоўнасці да канца радка і запішыце прапанаваныя словазлучэнні. Растлумачце правапіс прапушчаных літар, вызначце род і лік назоўнікаў.
  (Праверка па слайдзе)
Самаацэнка чыстапісання.
Наш Нязнайка ўжо змяніўся:
Пісаць прыгожа навучыўся,
А як справы твае , сябрук?
Схавай дрэнныя літары ў кружок.
Колькі іх? Не здзіўляйся
І пісаць заўжды старайся!
(Дзедзі абводзяць дрэнна папісаныя літары ў кружок) .
3. Арфаграфічная размінка
Вучні атрымліваюць карткі з вершаванымі радкамі:
Марозік кр.піць, лё. та.шчэе,
І р.чка вольная н.мее,
Да дна ва.іца вым.рзае
І х.ду бедная (не) мае. Я.Колас
- Растлумачце правапіс прапушчаных арфаграм.
- Растлумачыць пастаноўку знакаў прыпынку ў складаным сказе, у сказе з аднароднымі членамі, падкрэсліце назоўнікі, вызначце іх род і лік.
4253865-100965Развіццё мовы
(Слайд - зімовы пейзаж.)
-Складзіце 1-2 сказы аб прыгажосці зімовай прыроды, выкарыстоўваючы дадзеныя словазлучэння. Выкажыце ў іх сваё стаўленне да Зімачкі-зімы. (Вусна.)
Гутарка пра беражныя адносіны да прыроды.
Самаацэнка (выстаўляюць балы у ацэначны ліст)
Ацэначны ліст
№ Від задання Максімальная колькасць балоў Набраная
колькасць балаў
1 Чыстапісанне .Арфаграфічная размінка 5 2 Праверка дамашняга задання 10 3 Самастойная работа 10 4 Дэферанцыраванная праца 10 5 Работа ў цэнтрах 30 6 Тэст 20 7 Вусныя адказы 1 бал за кожны правельны адказ Усяго балаў Гульня «Фотаатэлье». (Развіццё памяці і ўвагі.)
На слайдзе запісаны словы: «снег», «сняжкі», «снегавік", "снягурка", "сняжынкі».
(Вучні чытаюць словы, затым словы зачыняюцца. Замест іх з'яўляецца слайд з выявай гэтых прадметаў, але аднаго малюнка не хапае.)
Праца ў групах.
1-я група - адновіце парадак слоў па памяці, запішыце.
2-я група - напішыце слова, для якога няма адпаведнага малюнка; напішыце слова, якое складаецца з аднаго склада; напішыце слова, у якім 4 склада; напішыце слова з ненаціскных галоснай "е".
(Прыкладны адказ 1-га варыянту: снежкі, снег, снягурка, сняжынкі, снегавік. Прыкладны адказ 2-га варыянту: снежкі, снег, снягурка, сняжынкі.)
4. Этап праверкі дамашняга задання.
- Нішто не дапамагае так нагуляць апетыт, як прагулка на свежым паветры.
   Давайце крыху пагуляем у снежкі і, разам, ўспомнім, якія склоны існуюць у беларускай мове. Я кідаю вам сняжок і называю склон, а вы кажаце, на якія пытанні адказваюць гэтыя склоны. (Праводзіцца гульняў)
Р. - (Каго ?, чаго?), В. _ (Пра каго ?, пра што?) і г.д ..
Франтальнае апытванне. Гульня “ Прымацуй сняжынку”
- Паглядзіце за акно. Як прыгожа кружаць ў паветры сняжынкі. Паглядзіце на дошку. Такія ж сняжынкі і да нас прыляцелі. Толькі яны не зусім звычайныя. На іх напісаны пытанні, хто на іх адкажа, той упрыгожыць класную дошку сваёй сняжынкай.
(Вучні па чарзе выходзяць да дошкі, выбіраюць сняжынку, адказваюць на пытанне і прымацоўваюць яе на дошку) . На якія пытанні адказвае назоўнік? Якога роду бываюць назоўнікі? Якога ліку бываюць назоўнікі?Якога склону бываюць назоўнікі? Якія назоўнікі адносяцца да 1-га скланення? і г.д.
5 .Этап пастаноўкi мэты i задач ўрока i вывучэння новага матэрыялу Стварэнне сітуацыі, якая прыводзіць да пастаноўкі вучэбнай задачы. Знайсці ў кожным слупку лішняе слова і абгрунтаваць свой адказ.
Зіма поле мыш
Завея снег радасць
Птушка крыжадзюб прыгажосць
Мароз снягір ноч
елка Беларусь снегапад
казка узор зямля
У першым слупку лішняе слова мароз, таму што яно адносіцца да 2-га скланення, усе астатнія да першага скланення. У другім –Беларусь, яно адносіцца да 3-га скланення, а ўсе астатнія да 2-га, у трэцім-зямля, яно адносіцца да 1-га скланення, а ўсе астатнія да 1-га.
-Хто вызначыў тэму ўрока? ( тры скланенні назоўнікаў)
(Дзеці фармулююць мэту ўрока.)
  -Мэта ўрока: адпрацоўка ўмення распазнаваць і вызначаць скланенне назоўнікаў.
- Задачы ўрока мы зараз вызначым ў ходзе гульні.
Гульня «Упрыгожым ёлку».
- Неабходна падысці да дошкі, дзе знаходзіцца ёлка, выбраць цацку, на адваротным баку прачытаць задачу ўрока, калі яна ставіцца да тэмы нашага ўрока, вывешваем цацку на ёлку.
- Скакаць, бегаць.
- Вырашаць арфаграфічныя задачы
- Распазнаваць і вызначаць 1-е, 2-е, 3-е скланенні назоўнікаў
- Развіццё творчасці, мысленне, памяць, увага.
-Развіваць звязную мову.
- Удасканальваць каліграфічныя ўменні.
-Рашать прыклады.
- Выхоўваць беражлівыя адносіны да прыроды.
- Вучыцца вызначаць род і лік назоўнікаў.
5. Этап замацавання i прымянення новых ведаў i спосабаў дзеянняў
- І так, мэты вызначаны, задачы пастаўлены. УПЕРАД!
- давайце нагадаем, якія назоўнікі ставяцца да першага?другога? трэцяга? скланення?
1-е скланенне 2-е скланенне 3-е скланенне
Ж.р. М.р , н.р. Ж.р
-а. -я -а,-о.-е
2. Складанне алгарытму вызначэння скланення назоўнікаў.
Алгарытм
1) Вызначыць род назоўнікаў;
2) Выдзеліць канчатак назоўніка ў назоўным склоне адзіночнага ліку;
3) Пры дапамозе табліцы па роду і канчатку вызначыць скланенне
6. Фізкультхвілінка для вачэй «Сняжынка».
(Злаві сняжынку.)
Ой, зіма, зіма, зіма! (хлапкі)
Весялей цябе няма! ( нахілы)
Рыпіць сняжок, мароз і лёд! ( прысяданне на лыжах)
Сумёты снегу! Новы год! ( кругі рукамі)
Санкі, горкі, гоман, смех! ( кацім з горкі на лыжах)
Мароз люты, белы снег! ( рукі ўверх)
Весяляцца ўсе як! ( уперад адзін палец)
Колькі радасці ў вачах! (хлапкі)
Самастойная дыферэнцыраваная праца
Вучні працуюць па картках, на якіх размешчаны матэрыял трох узроўняў. Дзіця выбірае картку з пасільным для сябе заданнем.
(заданні на 10, на 7,на 5)
Пры выкананні задання першага ўзроўню:
-вучань пакажа, ці можа ён ўставіць канчатак у назоўнікаў і вызначыць род.
Пры выкананні задання другога ўзроўню:
-вучань пакажа, ці можа ён ужываць назоўнікі ў патрэбным ліку і склоне, вызначаць скланенне.
Пры выкананні задання трэцяга ўзроўню:
- Вучань пакажа, як ён умее ўжываць назоўнікі ў патрэбным ліку і склоне, складаць са слоў словазлучэнні, тлумачыць пастаноўку знакаў прыпынку. Вызначаць род і скланенне назоўнікаў. Вызначаць часціны мовы.
картка 1
Прачытаць. Спісаць, дапісваючы канчаткі. Вызначыць канчаткі і род назоўнікаў.
Раніцай выпаў снег. Закруціліся ў паветр .. пухнатыя сняжынк... Яны ўхуталі белым пакрывам зямл... Тонкім лядк.. .. пакрылася рэчк ... Яна прыціхла і заснула, як у казц ...
картка 2
Складзі словазлучэнні, ужываючы назоўнікі з прыназоўнікамі і без іх у патрэбным склоне. Вызначыць канчаткі, зверху пазначыць род і скланенне назоўнікаў.
Сустрэць (мядзведзь), бачыць (рэчка), ехаць (лес), працаваць (двор), маляваць (альбом), глядзець (акно), жыць (горад), дзякаваць (падарунак), радавацца (снег), любавацца (зіма)
картка 3
Складзіце са слоў сказы. Растлумачце пастаноўку знакаў прыпынку ў сказах з аднароднымі членамі. Вызначце род і скланенне назоўнікаў.Першы сказ разбярыце па часцінах мовы.
Зімой, сказочен, лес, і, дзівосны. 2) Снег, белы, на, пухнаты, павіс, галінах. 3) Па, вяршыняў, Краснагруда, абсыпаць, пералятае, шышкамі, снягір. 4) папісквалі, клопатны, у, сініцы, суках, важдаюцца, ціха. 5) На, лісіныя, пухлай, узорам, заячыя, напісаны, гурбе, хітрым, сляды.
Самаацэнка
- Ацэніце сваю працу. На палях карткі пастаўце адпаведны знак.
       + - разумею і магу дапамагчы іншаму
       + - разумею
       ? - сумняваюся
       - - не ведаю
7.Экалагічная хвілінка
Адгадайце загадку:
Прыляцела да кармушкі
Размалёваная птушка,
А знайшла ў кармушцы сала,
Ды і ласавацца стала. ( Сініца)
-Чаму , мінавіта, сення на ўроку мы гаворым пра птушак?
( Ім зімою холадна і голадна).
-Чаму птушкам цяжка перажыць зіму?
-Хто дапамагае ім у гэты час?
- Як аддзячаць птушкі чалавека?
-Што ядуць птушкі зімою?
-Паслухайце верш і скажыце, ўто ядуць птушкі зімою?
Грэюць лапкі снегіры
У рабінавай зары.
А каб ім было цяплей
Клапачуся аб стале.
Хлеба, зерня патрушу
І ласкава запрашу.
-Калі ласка, птушкі,
Да маёй кармушкі.
Франтальная работа.
-Зараз праверым ці добра вы ведаеце птушак.
Вучні за кожнай партай атрымліваюць карткі з малюнкамі птушак. Настаўнік называе пачатак прымаўкі. А дзеці павінны паказаць картку з адпаведнай птушкай і называць яе. Дадатковым заданнем будзе вызначыць род, лік і скланенне слова-назвы птушкі.
Натапыпыўся як…(варабей). Насупіўся як ..(індык). Сівы як ..(голуб). Галасісты як .. (салавей). Задзірлівы як .. (певень). Трашчыць як .. (сарока). Стукае як .. (дзяцел). Шыпіць як ..(гусак).
8. Работа ў цэнтрах
Сення на ўроку мы будзем працаваць над праектам.
Хто ведае, што такое праект? Адзін з вучням загадзя знайшоў значэнне гэтага слова ў тлумачальным слоўніку.
( вучань тлумачыць значэнне слова)
Праект – распрацаваны план пабудовы, усталявання чаго- небудзь.
1.Выбар цэнтраў
( Дзеці адгадваюць загадкі, у адпаведнасці з адгадкай утвараетцца цэнтр і атрымоўваюць заданні якія прынеслі птушкі.)
-Якая птушка выводзіць птушанят у любую пару года? (Крыжадзюб)
Цэнтр “Навуковы”
-Якая птушка з’яўляецца блізкім родзічам Снягуркі? (Снягір)
Цэнтр “Творчасці”
-Якая птушка днем спіць, а ноччу лятае? (Сава)
Цэнтр “Экалагічны”
-Самая маленькая птушка Беларусі? (Каралёк)
Цэнтр “Літаратурны”
2.Самастойная работа ў цэнтрах
Заданні для цэнтраў
Цэнтр “Навуковы”
-прачытаць тэкст, адгадаць пра якую птушку гаворыцца, знайсці назоўнікі 1-га скланення.
1.Гэта птушка мае чырвоную грудку. Яна любіць есці семечкі і рабіну. Добра спявае і свішча.
2.Ён – лясны доктар.Доўбіць кару дрэў. Добра чуе.Любіць лускаць шышку. Трымаецца на дрэве лапкамі і хвастом.
3.Гэта маленькая птушка. У яе жоўтая грудка. Мае вострую дзюбу. Яна любіць есці сала.
4.Чорная галава, крылы і хвост. Чалавека не баіцца. У гняздо ўплятае галінку. Травінку, кладзе пяро.
5.Гэта лясны певень. Хвост – шырокі. Ногі ў валёнках. Баіцца лісу, хаваецца з дрэва ў снег.
6. У гэтай птушкі чорная спінка, белая грудка. Галоўка ў яе чорна-белая. Разносіць па свеце байкі
Цэнтр “Творчасці”
“Алфавіт” - да кожнай літары алфавіта запісаць назву птушкі Беларусі.
Вызначыць у словах канчатак, скланенне .
А – амялушка
В-
Г-
Д-
З-
К-
Л-
П-
С-
Т-
Ф-
Ц-
Ч
Цэнтр “Экалагічны”
1.Прачытаць парады,вызначычь скланенне назоўнікаў.Напісаць свае пажаданні птушкам.
Нельга карміць птушак лусткамі чорнага хлеба, яны застаюцца ў зобе птушкі, зацвердзяваюць і птушка гіне.
Адна сініца згішчае каля 6000 насякомых.
2.Зрабіць міні-плакат па тэме “Беражыце птушак!”
Цэнтр “Літаратурны”
Скласці са слоў прыказкі, растлумачыць сэнс, вызначыць скланенне выдзеленых назоўнікаў. Успомніць і прачытаць на памяць вершы пра птушак.
Птушка, гняздо, мае, усякая ( Усякая птушка гняздо мае.)
Без, чалавек, ведаў, без, птушка, крылаў, што.( Чалавек без ведаў, што птушка без крылаў)
птуша , вясною,яны, пакармі, адплоцяць, зімою (Пакармі птушак зімою, яны адплоцяць вясною.)
Здалёку, сароку, сарока, бачыць (Сарока сароку бачыць здалёку.)
Птушка, слова, як, не, зловіш, выпусціў (Слова як птушка: выпусціў – не зловіш.)
9. Этап абагульнення i сiстэматызацыi ведаў
1. Прэзентаванне работ
Цэнтр “Навуковы”
Называюць птушак, вызначаюць назоўнікі 1-га скланення
Цэнтр “Творчасці”
Вывешваюць птушыны алфавіт, называюць птушак, вызначаюць скланенне.
Цэнтр “Экалагічны”
Паказваюць міні-плакат па тэме “Беражыце птушак!”. Чытаюць свае парады птушкам.
Цэнтр “Літаратурны”
Чытаюць прыказкі, тлумачаць сэнс, вызначаюць скланенне.
Чытаюць на памяць вершы пра птушак
2. Мазгавы штурм
Птушкі– гэта добра
Птушкі– гэта дрэнна
1о. Этап кантролю i самакантролю ведаў i спосабаў дзеянняў
Тэст 1. З якім выказваннем вы згодны?
1. Назоўнік-гэта ...
а) часціна мовы б) частка слова
2. Назоўнік абазначае ...
   а) прыкмету прадмета б) дзеянне прадмета в) прадмет
3. Назоўнік адказвае на пытанні:
а) какая? які? якія? б) хто? што? в) што робіць? што рабіў?
4. Назоўнік змяняецца ...
  а) па родах   б) па ліках   в)па склонах
5. Скланеннем назоўнікаў называецца ...
а) змяненне па ліках б) змяненне па склонах в) змяненне па пытаннях
6. У якім раду склоны стаяць у правільным парадку:
а) И.п .; Р.п .: Д.п .; т.п .; В.П .; П.п. б) И.п .; В.П .; т.п .; п.п .; Д.п .; Р.п.
в)Н. ; Р.п .; Д.п .; В.П .; т.п .; П.п.
7. Да першага скланення адносяцца назоўнікі:
а) Снег, лёд, мароз, сугроб б) Зіма, завея, завіруха, сняжынка
в)Ноч, радасць,моладзь
8. Да другога скланення адносяцца назоўнікі:
а) Снег, лёд, мароз, сугроб б) Зіма, завея, завіруха, сняжынка
в)Ноч, радасць,моладзь
9. Да трэцяга скланення адносяцца назоўнікі:
а) Снег, лёд, мароз, сугроб б) Зіма, завея, завіруха, сняжынка
в)Ноч, радасць,моладзь
(праверка тэсту па слайдзе )
Самаацэнка
11. Этап карэкцыi ведаў i спосабаў дзеянняў
- Якія задачы ставілі на ўроку? Чым займаліся? Што даведаліся на ўроку праназоўнік?
Складанне кластэра
Скланенне
1-ае
2-ое
3-яе


Ж.р
М.р Н.р

Ж.р

-а. –я
а,-о.-е


12. Этап падвядзення вынікаў
1. Узаемаацэнка
  Гульня «Падары сняжынку»
- У вас у кожнага на стале ляжыць сняжынка, вы зараз можаце падарыць яе аднакласніку за яго працу на ўроку або пакінуць сабе, калі вам спадабалася ваша праца.
(Дзеці дораць сняжынкі і камэнтуюць сваё рашэнне, што спадабалася на ўроку у працы таварыша.)
  Настаўнік дорыць сваю сняжынку, каментыруе сваё рашэнне.
2.Зараз кожны з вас падлічыць свае балы ў ацэначным лісце і паставіць сабе адзнаку ў адпаведнасці з набранымі баламі.
Шкала ацэньвання
Балы Адзнака
Вышэй за 95 10
90- 95 9
80-89 8
70-79 7
60-69 6
50-59 5
40-49 4
<40 3
13. Этап iнфармацыi аб дамашнiм заданнi
Дыферэнцыяванае дамашняе заданне.
  -дзеці, цяпер кожны з вас выбярэ для сябе дамашняе заданне ў адпаведнасці з набранымі баламі:
Хто набраў 80 і болей
  -неабходна напісаць сачыненне на тэму «Дапамога птушкам», пр -141
-ад 50 да 79 - пр -142,паставіць назоўнікі, што ў дужках, у патрэбным ліку і склоне.
  -менш чым 50 - заданне па карткам , спісаць тэкст, вызначыць род назоўнікаў 
14. Рэфлексія Гульня «Інтэрв'ю».
(Настаўнік задае пытанні, а дзеці адказваюць у мікрафон.)
Сёння на ўроку я даведаўся ...
Я зразумеў, што ...
Сябе я магу пахваліць за ...
Мне трэба папрацаваць над ...
Гэтыя веды мне спатрэбяцца ...
-Ці змяніўся ваш настрой? Пакажыце яго на картках.( Добры, дрэнны, абыякавы).
- У кожнага з вас на партах ляжаць птушкі ,у хлопчыкаў – снегіры, у дзяўчынак –сінічкі, пасадзіце сваіх птушак на елку ў адпаведнасці з тым, як вы працавалі на ўроку. Хто працаваў вельмі добра .стараўся –садзіць птушку на самую макушку .
-Сеняшні ўрок мне хочыцца закончыць словамі
Любіце травы, дрэвы, рэкі.
Прастор палёў, блакіт нябёс,
Цаніце Працу Чалавека,-
І Бог вам дасць спагадны лёс,
А каб цанілі вас у свеце,-
Я лепшых слоў не падбяру,
Шануйце дзіва на планеце –
Святую нашу Беларусь.
Дзякуй за працу!!!