Презентация к уроку по чеченской литературе Ненан безам (Эдилов Х.- М.)

Предложенеш къепе нисъярМотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вайн къоман сий а дужур ду. (М. Сулаев)Меттан сий, вайн сий ца дайа, Т1еман лар юьлуьйтуш хица, Дитна сий дайша, дедайша! (Кибиев М.)Маттана шера хилар дац коьртаниг, говза хила веза.Матто вай 1амадо назманаш ала, 1амадо биц ца бан вайн наной, дай. 1амадо бохург дан Сийлахьчу Дала… (С-М. Гелагаев). Предложенеш къепе нисъярЦ1. Мотт вай лар ца бахь, цуьнан сий ца дахь, вайн къоман сий а дужур ду. (М. Сулаев)Дл. Меттан сий, вайн сий ца дайа, Т1еман лар юьлуьйтуш хица, Дитна сий дайша, дедайша! (Кибиев М.)Л. Маттана шера хилар дац коьртаниг, говза хила веза.Др. Матто вай 1амадо назманаш ала, 1амадо биц ца бан вайн наной, дай. 1амадо бохург дан Сийлахьчу Дала… (С-М. Гелагаев). Маттаца мух-мухха а хилар (кхечу меттан дешнех иэдеш дийцар) – мух-мухха а ойлаяр ду: билгалза, гергарчу хьесапехь.Хьайн маттах айпаш ца дохуш, хастам а, сий-лерам а д1ало цунна.Шен махке болу бакъ безам, шен матте бацахь, маь1на долуш бац (К. Паустовский).Нохчийн маттал хаза а, хьалдолуш а мотт бац, нагахь кхоччуш дика хууш хьо велахь. (Л. Толстой). К. Маттаца мух-мухха а хилар (кхечу меттан дешнех иэдеш дийцар) – мух-мухха а ойлаяр ду: билгалза, гергарчу хьесапехь.Х. Хьайн маттах айпаш ца дохуш, хастам а, сий-лерам а д1ало цунна.М. Шен махке болу бакъ безам, шен матте бацахь, маь1на долуш бац (К. Паустовский).Дс. Нохчийн маттал хаза а, хьалдолуш а мотт бац, нагахь кхоччуш дика хууш хьо велахь. (Л. Толстой). Урокан ц1е: Х-М. Э. Эдилов«Ненан безам»…..Нана! Ехийла г1оза, дуьненан марзо оьцуш! Х-М. Э.Эдилов Дахаран шераш 1922-1991 ш Эдиловн кхолларалла а, дахар а.Поэт, прозаик вина Т1ехьа-Мартанан районера Валарт1е ц1ейолу юьртахь.Чекхъяькхина хьехархойн училище.Поэтан литературни кхоралла жанрашца тайп-тайпана ю. (стихаш, поэмаш, дийцарш, повесташ, очеркаш).Дуьххьарлера стихотворени зорбанехь араелира 1939-чу шарахь.Дуьхьарлера поэтически сборник 1958-чу шарахь. Эдиловн г1аръевлла йолу произведенеш:Октябран серло. Стихаш. Грозный, Нохч-ГIалгIайн книжни изд-во, 1958.Лаьттан цинц. Стихаш. Грозный, Нохч-ГIалгIайн книжни изд-во, 1962.Шиннан къайле. Поэма. Грозный, Нохч-ГIалгIайн книжни изд-во, 1963.Ненан безам. Стихаш. Грозный, Нохч-ГIалгIайн книжни изд-во, 1966.Дуьиенан юкъ. Стихаш, поэмаш. Грозный, Нохч-ГIалгIайн книжни изд-во, 1967.Кханенга воьду. Стихаш, поэма. Грозный, Нохч-ГIалгIайн книжни изд-во, 1967.Кхиэл. Повесть. Грозный, Нохч-ГIалгIайн книжни изд-во, 1961.Аьчган борз. Поэма. Грозный, Нохч-ГIалгIайн книжни изд-во, 1966.Акхаройн лорах. Дийцарш. Грозный, Нохч-ГIалгIайн книжни изд-во, 1965. Нанойн дикаллина т1ехь лаьтташ ма ду Дуьне! Кица:Нана, ма мерза стом бу хьо! Синквейн1-ра могIа - цхьа дош (цIердош я цIерметдош).2-гIа могIа - ши дош (билгалдешнаш я причасти).3-гIа могIа - кхо дош (хандешнаш).4-гIа могIа - диъ дош (предложени ялор).5-гIа могIа - ассоциаци ялор (цхьаьнакхетар), цхьа дош даладо.(Ассоциаци-коьчалан бух тераллица юха карлабаккхар. (Повторяет суть темы). {5C22544A-7EE6-4342-B048-85BDC9FD1C3A}1) Нана1)Безам2) Мерза, эсала, хаза2)Хьаъна, сирла3) Вохво, хьосту, кхобу3) Г1аттаво, тово, воккхавево4) Нана-сан йовхо, марзо, безам4) Безам-йоккха хазна ю. 5)Дахар 5)БахамСИНКВЕЙН Дешнаш т1ехь болх: Ц1оз-кегий к1орнеш Хьоза-воробей Хаттарш:- Ц1еххьана т1ебоьссинчу балано садукъдина хьийзачу хьозанан сурт муха х1оттийна поэта?Стен т1аьхь гучудолу къиза х1аллакдинчу хьозанан доьзалх поэтан дог лозуш хилар?И тайпа къиза г1уллакх шегара далийтина стаг аша муха лору? Шеца адамалла а, къинхетам а болу нах муха лору?Дийца, и тайпа меттиг шайн ц1ен т1ехь нисъелча, аша х1ун дийр дараНенан дог а, безам а ч1ог1а хилар стенах хаало вайна?