Математика ж?не физика саба?тарында а?паратты?-коммуникациялы? технологияларды ?олдану

Математика және физика сабақтарында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану
Қазіргі қазақстан білімі сапалық модернизация кезеңіне кірді, бізідің білім беру жүйесінің барлық сегментері іс жүзінде терең қайта құрылыс қажет етеді. Осыған байланысты жаңа білім беру технологияларын дамыту тиімді страдегияларды мен тактикаларды жасау үшін мемлекеттің және бүкіл қоғамының күштерін жұмылдыру маңыздылығының қажеттілігі болып табылады.
Қазіргі қоғамының ақпараттандыру негізіг процестерінің бірі – білімді ақпараттандыру болып табылады.
Ақпараттандырудың маңызды мақсаты –мектепте, мұғалімнің іс әрекетінде, оқушылардың қоғамдық өміріне дайындауда ақпараттық технологиялардың орны мен рөлінің ұжымдық түсінікті ұйымдастыру. Осы басты мақсатқа жету үшін, мектепте мұғалімдер білімді ақпараттандыру еңгізу және ақпараттандыру технологияларды оқу үрдісінде қолдану мәселелерімен жұмыс жасайды. Қазіргі мектептегі оқу-тәрбие үрдісіндегі жаңа ақпараттық технологияларды қолданудың тиімділігі тек қана бағдарламалық пен аппараттық құралдарының дидактикалық мүмкіншіліктеріне немесе сапасына ғана емес, педагогтың шеберлігіне де, оның құзырлығына және оларды білім беру үрдісінде іс жүзінде қолдану дайындығына да тәуелді. [1]
Бүгініг күні инновациялық білім беру технологияларға көп көңіл бөлінеді. Инновация – бұл жүйе ішіндегі өзгерістері. Педагогикалық түсінік тұрғысынан және ең жалпы мағынада инновациялар – оқу-тәрбие үрдісінің нәтижелерін және ағысын жақсартатын педагогикалық жүйедегі жаңа еңгізулерді тұспалдайды. [2]
Ақпараттық-коммуникативтік технологиялары өзінен-өзі бүкіл білім беру жүйесі үшін инновациялық технологиялары болып табылады. Білім беруде ақпараттық технологиялардың қолданылуы адам физиологиясына негізделген: адам есінде естіген материалдың 14 бөлігі, байқалғанының 13 бөлігі, естігенінің мен байқалғанының 12 бөлігі, егер оқушы процеске белсенді қатысса материалдың 34 бөлігі қалады.
Білім беруді қарқындыру мақсатында, алдында қолданған математикаға оқыту формаларымен қоса, мектепте және оқушылардың өзіндік жұмыс кезінде оқу пәндерінің бағдарламалық қамту жиірек қолданылады.
Жаңа ақпараттық және коммуникациялық технологиялардың дамуы білім қоғамына пайда болуына жаңа шарттарды жасады. Артық айтқанда, қалыптастырып жатқан бүкіл әлемдік ақпараттық қоғам өз мәнінің иесі бола алады тек сол жағдайда ғана, егер одан жоғары және күткен мақсатына жету құралы болады – бүкіл әлемдік масштабында білім қоғамын жасау, қайсы өз жағынан басқаларға да дамушылық көзі болады, және біріншіден, жоғары деңгейлі стационарлы білімді алуға мүмкіншіліктері, қандай да себепке байланысты, жоқтарға.
АКТ жағына аргумент ретінде жиі қолданылатын артықшылықтар:
Аудио және видео құжаттарды физика сабағында қолдану және біріктіру;
Оқушының мен оқытушының орнына мен уақытына тәуелсіздігі;
Білім қорларын жасау мен тарату мүмкіншілігі;
Нақты талаптарды есепке алу және әр оқушыға жеке бабын табу;
Оқу қорларына қолжеткізудің тиімділігі;
Білім берудің нәтижесіне бағытталған қазіргі білім беру стандарттарды жасау және тарату мүмкіншілігі.
АКТ мектепке еңгізу үшін келесі қосымша аргументтерді айтуға болады:
Оқу үрдісін жаңа әсерлі білім беру қорларымен байыту;
Білім берудің икемділігі, сыртқы ортаның өзгерісіне бейімділік дәрежесі, оқытудың модульдігі;
Қазіргі социалды мәнмәтінде сәтті жұмыс істеу қажет ететін замануи технологияларды иелену деңгейін жоғарлату;
Оқытудың нәтижелігін арттыру, материалдың сіңімділігі мен көрнекілігі, бұл есте сақтауға және күрделі құбылыстарды және олардың өзара байланыстылығын тез түсінуге ықпал етеді.
Бұдан басқа, АКТ осы сәтте кәсіби білім берудің бастапкы элементтер дамуына өткізгіш ретінде қарастыруға болады, себебі, жуықтап айтқанда, жалпыбілімдік практикалардың жоғары деңгейлі білім берудің, еңгізудің үйлестіру базистік технология және эталондық үлгі болып табылады. [2]
Өз жұмысымда «7-9 сыныптарда алгебра сабақтары», «7-9 сыныптарда геометрия сабақтары», «5+», «Электрик» бағдарламаның шектеулі нұсқасы, НЗМ шығарылған мультимедиялық дисктерді қолданамын.
Осы бағдарламалық өнімдер сабақтың кез келген кезеңіне еңгізуге болады: сүйеніш білімдерді өзекті қылу, білімділік мақсатты қою, жаңа материалды түсіндіру, алынған білімінің мәнін түсіну, рефлексия, тексеру болатын өзіндік жұмыс.
«Электрик» бағдарламасы 8 – 11 сыныптарда электр бойынша зертханалық пен практикалық жұмыстарды өткізуге мүмкіншілікті береді.
Мысал:
Практикалық жұмыс « Параллель және тізбектей жалғауда өткізгіштердің кедергісін зерттеу». Бұл жұмысты қосымша сабақтарда да, үйде де өткізуге болады.
Мақсаты: параллель және тізбектей қосылған өткізгіштер арқылы токтың өту заңдарын зерттеу, осы бөлімшелердегі кедергіні есептеу формулаларын анықтау.
Қысқаша теориялық мазмұндама:
Схемадағы өткізгіштер тізбектей (сур.1) немесе параллель (сур.2) қосылу мүмкін.

Сурет 1. Тізбектей қосудың схемасы.
1 суретте көрсетілген өткізгіштердің тізбектей қосылу схемасын қарастырайық. Тізбектің ұштарындағы кернеу әр өткізгіштегі кернеулердің қосындысынан құралады:
U=U1+U2+U3 (1)
Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы бойынша:
U1=IR1, U2=IR2, U3=IR3 (2), осында R – тібектің толық кедергісі, I – тізбектегі жалпы өтетін ток.
және (2) өрнектерден RI=R1I+R2I+R3I (3) шығады, осыдан
R=R1+R2+R3Өткізгіштерді тізбектей қосқанда олардың жалпы кедергісі әр өткізгіштің кедергілерінің қосындысына тең.
Енді 2 суретте көрсетілген өткізгіштердің параллель қосылу схемасын қарастырайық.

Сурет 2. Параллель қосудың схемасы.
Тізбек арқылы өтетін толық ток: I=I1+I2+I3 (4)
Тізбек бөлігіне арналған Ом заңына сәйкес:
U=R1I1, U=R2I2, U=R3I3, U=RI (5)
(4) және (5) өрнектерден
UR=UR1+UR2+UR3шығады, осыдан
1R=1R1+1R2+1R3Өткізгіштерді параллель қосқанда тізбектің кедергісіне кері шамасы, тізбектегі параллель қосылған әр өткізгіштің кедергісіне кері шамалардың қосындысына тең шамасы.
Жұмыс орындау тәртібі
Құрастыру үстелінде суретте көрсетілгендей электр тізбегін құрастырыңдар:

Кедергілер номиналдарды келесі түрде таңдаңдар:
R1=1кОм, R2=2кОм, R3=3кОм, R4=4кОм.
Мультиметр көмегімен (кедергі өлшеу режимінде) тәжірибе жүзінде А мен С; С мен D; В мен D; А мен D нүктелері арасындағы кедергіні анықтандар.
Осы жұмысты on-line режимінде де жасауға болады.
Денсаулық сақтау технологиялары
Сабақтарда жақсы әдеттер, гигиена икемдері дамиды:
Шынықтыру, дем алу үзілістері;
Оқу кабинетінің желдетуін тексеру;
Оқушылардың белсенді сауықтыру үзілістерді ұйымдастыру;
Сабақтарда және сабақтардан тыс шеруелерінде жантану және эмоцялық жайлылық қамтамасыздандырылған;
Жақсы көңіл-күйді жасайтын, кедергіні шешетін, жайлы жағдай жасалынды;
Сабақтың өзі де жаңарады.
Сабақтың басты мақсаты – оқушының пәнге деген қызығушылығын қозғау және одан қарай онымен айналысу тілегін тудыру. Осы мідетті орындауға беретін көп жолдары мен тәсілдері бар. Олардың біреуі – ақпараттық технологияларды қолдану. АКТ білім беру процесінде қолдану – адам әрекетінің сан алуан облыстарындағы заманауи біліміне жету өзекті құрал.
АКТ-ға ерекше қызығушылығын тудырған келесі себептерді атауға болады:
Педагогикаға жүйелі-әрекеттік амалды еңгізу қажеттілігі;
Жеке дамушылық және білім беру үрдісінің жекешелендіруін жүзеге асыру керектігі;
Білім тарату тиімділігі аз вербалды тәсілдерді жоққа шығару;
Осыған сәйкес, білім беру әрекетінде АКТ-ны тиімді қолдану актуалдыгының негізгі бағыттар анықталды:
Педагогикалық болмысына жүйелік көзқарасы бар, шығармашылық, өздігімен дамитын жеке адамдарды, педагогтардың құзырлық кәсіби дамуы;
Оқушының жеке адам ретінде дамуына бағытталған оқу-тәрбиелік үрдісінің тиімділігін мен сапасын арттыру;
Оқу мекемелердегі әдістемелік жұмысының нәтижелерін мен жағдайын зерттеу және талдау, оның жақсарту бағыттарын анықтау;
Білім алушыларды дайындауға арналған АКТ-ны қолданылатын элективті курстарды дайындауға белсенді қатысу;
АКТ- ны қолдану белсенді педагогикалық тәжірибені жалпылау және тарату;
Ақпараттандыру мемлекеттік саясатына қатысу.
Әдебиеттер тізімі:
Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты. Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысы.М.Р. Жунусова, Д.С. Ильясова «Активные методы обучения.» — Караганда, 2007. — 115 c.
Каменский А.М., Смирнова З.Ю. Внеурочные технологии как альтернативные формы образования: Практ. пособие.— М.: Изд-во «Гном и Д», 2001. — 256 c.
Л.А.Васючкова «Применение информационно-коммуникационных технологий на уроках математики и физики»