Wysiwyg Web Builder ж?йесінде электронды? о?у ??ралын жаса?тау

HTML тілінде «Сызықтық алгебра» пәнінен электрондық оқу құралын жасақтау
Ищан Ә. - Ж.Досмұхамедов атындағы
педагогикалық колледждің
1305000 «Ақпараттық жүйелер» мамандығының
3 курс студенті
Қазіргі кезде көптеген HTML тілі бағдарламасының түрлі нұсқалары дайындалып, ұсынылуда. HTML тілі - бұл атауы бойынша пікір айтуға болатын бағдарламалардың бірі. Бұл веб-редактор толыққанды беттерді, сондай-ақ үлкен сайттарды да HTML, PHP кодтарын білмей-ақ жасауға мүмкіндік береді. Бағдарлама қолдануда өте қарапайым: сайтқа қатысты әр түрлі элементтер қоюға арналған жұмыс аумағы бар.
HTML гипертекстік тілін (Hypertext Markup Language) 1989 жылы World Wide Web гипертекстік жүйесін бөлудің өңдеу технологиясының компоненттерінің бірі ретінде Тим Бернер-Ли ұсынғаны белгілі. Гипертекстті бөлу негізіне құжаттың әрбір элементі тегтерімен қоршалған элементтердің жиынтығы түрінде көрсетуге болатын құжатты сипаттаудың тегтік моделі жататын болған. Өзінің мәні бойынша тегтер программалау тілдеріндегі "begin/end" жақша ұғымдарына жақын және локальді айнымалылардың аттарының арасындағы амалдардың облысын береді, құжаттағы тексттік элементтерді түсіндіру ережелерінің амалдарын анықтайды .
HTML форматында текст элементін қоюдың жалпы схемасы келесі түрде жазылуы мүмкін:
<"элемент аты" "атрибуттар тізімі"> элемент мазмұны </"элемент аты">.
Элемент мазмұнының алдындағы конструкция элемент басының тегі деп аталады, ал элемент мазмұнынан кейін орналасқан конструкция элемент соңының тегі деп аталады.
HTML құжатының құрылысы бірінің ішіне бірі салынған контейнерлерді қолдануға мүмкіндік береді. Шынында да, құжаттың өзі – бұл "HTML" атымен аталатын бір үлкен контейнер:
<HTML> Құжат мазмұны </HTML>
HTML элементінің өзі немесе гипертексттік құжат құжаттың басынан (HEAD) және денесінен (BODY) тұрады:
<HTML>
<HEAD>
Тақырып мазмұны
</HEAD>
<BODY>
Құжат денесінің мазмұны
</BODY>
</HTML>
WWW-да әрбір құжаттың өз аты бар, оны басында көрсетеді. Оны интерфейс-программасының бірінші жолында көруге болады. HTML бетінің аты <TITLE> тегінің көмегімен басына қосылады.
HTML құжатын жазуды бастай отырып, оның сондай түрде болатынын теңестіреміз. Мұндай теңестіру құжаттың ең басына <!DOCTYPE HTML PUBLIC ``-//W3C//DTD HTML 3.2//EN''> тегін қою жолымен жүргізіледі. DOCTYPE тегі SGML тілінің тегі болып табылады және құжат HTML 3.2 спецификасына сәйкес сипатталатын болатынын хабарлайды.
Барлық программалау тілдеріндегідей HTML тілінде де тексттің белгілі-бір бөліктеріне түсініктеме беретін әдісі бар. Түсініктемелер < ! - - және - - > тізбектерінің арасына жазылады. Түсініктеме мысалы:

1-мысал.
<!DOCTYPE HTML PUBLIC ``-//W3C//DTD HTML 3.2//EN''>
<HTML>
<!- Author: Irina Kuzina Date: December 5, 1996 ->
<HEAD>
<TITLE> This is a Baner</TITLE>
</HEAD>
<BODY >
Internet-ті администраторлау
</BODY>
</HTML>
Егер құжат денесінің ішінде тексттің бірнеше жолын теріп, содан соң оны броузерде қарайтын болсақ, онда терезеде жай кіші шрифтпен жазылған текст пайда болады, сонымен бірге бастапқы мәтінде бар жолдардың аудармасы сақталынбайды. Броузерлер бетке мәтіндерді өздері қояды. Жолдарды аударуды "күштеп" қою үшін <BR> тегін қолдану қажет. Броузер кескіндеу кезінде осы тег шыққан орынға жолдарды аударып қояды.
Назар аударыңыз! <br> тегі </br> жабатын элементісіз қолданылады.
HTML-де басқа да қасиеттері ұқсас бірнеше тегтер бар. Оларды қарапайым түрде бос (немесе жалғыз) деп атайды және де олар "ішкі" толтырулардан тұрмайды. Егер сізге мәтіннің бір анықталған жерінде бөлінбейтінін жасау қажет болса, онда осы жерге <NOBR> тегін жазыңыз.
Мәтінді параграфтерге бөлу үшін <P параметрлер> тегі қолданылады.
Дәлірек айтқанда, параграф <P>...</P> тегтерінің ішіне орналасады, бірақ та іштестірілген параграфтар болмайтындықтан, жабылатын тегті жазбауға болады.
<P> тегінде параграфтың ішіндегі мәтінді тегістеу әдісіне көрсететін ALIGN параметрі бар: мәтін оң жақ шеті бойынша (RIGHT), сол жақ шеті бойынша (LEFT), ортасы бойынша (CENTER) немесе ұзындығы бойынша (JUSTIFY) тегістелуі мүмкін. Егер параметр көрсетілмесе, онда мәтін сол жақ шеті бойынша тегістеледі.
Параграфты ортаға жазу үшін келесі түрдегі тегті қолдануға болады:
<CENTER>...</CENTER>
Мәтінді бөлікке бөлудің тағы бір әдісін горизонтальді сызық деп атауға болады. Сызық HTML тілінің элементі болып табылады және текстке
<HR параметрлер>
тегінің көмегімен қойылады, мұндағы параметрлер келесі түрде болуы мүмкін:
WIDTH сызықтың ұзындығын береді. HTML-де өлшем бірлігі шығару құрылғысының нүктесімен есептеледі, яғни <HR> тегінің параметрі ретінде WIDTH=100 деп көрсетсеңіз, онда ұзындығы 100 нүктеден тұратын сызық құрасыз. Бірақ та бұл әдістің қолайлы емес екені көрініп тұр, себебі құжат әр түрлі шығару құрылғыларында әр түрлі болып кескінделуі мүмкін. Сол себепті HTML-де элементтердің ТӘУЕЛДІ өлшемдерін беру мүмкіндігі бар, яғни кескіндеу облысының жалпы ұзындықтан пайызы (броузер немесе қағаздың беті). Мысалы: <HR> тегінде WIDTH=50% параметрін көрсетіңіз, сіз құжаттың кескінделу облысының қақ ортасындағы сызықты аласыз.
SIZE – сызықтың қалыңдығын береді.
NOSHADE – егер бұл параметр берілген болса, онда сызықтың көлеңкесі болмайды.
Егер осы моментте алынған бетті қарайтын болсақ, онда ол бір түсті болып көрінеді. Бір қарағанда не екені түсініксіз (егер терезенің басына қарамайтын болсақ). Бетке "басты" тақырып жетпейді, яғни тақырып құжаттың денесінде. HTML тілінде алты түрден тұратын тақырып аты бар. Оларды құру үшін <H1>…–</H1>,…,<H6>…</H6> тегтері қолданылады. Тегтердің аттары олардың қолданылуын анықтайтын ағылшынның Heading (яғни, тақырып) сөзінен алынған. Өлшем 1 ең үлкен, өлшем 6 ең кіші шрифтке сәйкес келеді. Олай болса, мәтіннің негізгі жолының алдына
<H1>Welcome to my homepage!</H1>
жолын жазып, біздің бетті жазуды бастаймыз.
Енді біздің бетті броузерде қараймыз. Енді бет бұрынғыдан қарағанда жақсырақ көрінеді. <Hn> тегтері блокты болып табылады, олардың қолданылу жерінде абзацтарға бөлу жүргізіледі.
Мәтіннің шрифттерін көркемдеудің басқа жабдықтары болып курсивпен және қарайтылған түрмен жазу табылады. Осы әдістермен мәтіндегі кейбір сөздерді, тақырыптарды белгілеуге болады. Мысалы, бірінші және екінші деңгейдегі тақырыптарды <Hn> тегтерінің көмегімен, ал үшінші деңгейдегі тақырыпты қарайтылған шрифтпен белгілеу өте ыңғайлы. Курсивпен белгілеу <I> (Italic сөзінен), ал қарайтылған шрифтпен белгілеу <B> (Bold сөзінен) тегінің көмегімен жүзеге асады.
Сонымен қатар HTML тілінде emphasis – жалпылама белгілеу ұғымы бар. Ол <EM>…</EM> тегтерінің көмегімен жүргізіледі. Мұндай белгілеу– құжаттың логикалық құрылысын сипаттайды. Осындай әдіспен белгіленген мәтін курсивпен кескінделеді.
Логикалық белгілеудің басқа жабдығы ретінде келесі тегті есептеуге болады:
<STRONG>…</STRONG>
Ол мәтіннің бөлігін күшейту үшін қолданылады. Тегтің мазмұны қарайтылған шрифтпен кескінделеді.
Келесі тегтердің көмегімен шрифттердің өлшемін және түсін өзгертуге болады:
<FONT параметрлер>…</FONT>
Параметрлер келесі түрде болуы мүмкін:
SIZE=’’ value немесе value'' – шрифттің абсолютті немесе тәуелді өлшемін береді. Тәуелді өлшем базалық өлшемнің қатынасы бойынша беріледі. Қабылдайтын мәндерінің диапазоны – бірден жетіге дейін.
COLOR – мәтін түсін көрсетеді.
FACE – Microsoft Internet Explorer және Netscape Navigator кеңеймесі.
Текст үшін гарнитураларды (гарнитуралар тізімі, бар шрифттер жүйесінен қажеттісі таңдалатын болады) беруге көмектеседі. Ақырғы нәтиже жүйеде орналасқан шрифттердің санынан және әр түрлілігінен тәуелді. Мысал:
<FONT FACE="Arial, Times Roman"> мәтінді басқа гарнитурамен белгілеу мысалы. </FONT>
Барлық құжат үшін шрифттердің базалық өлшемін
<BASEFONT параметрлер>
тегінің көмегімен беруге болады. Ол бір ғана параметрден тұрады:
SIZE – шрифтің өлшемін береді.
Қолданушының назарын аудару үшін кейде жанып-сөнетін текст қажет болады. Ол үшін
<BLINK>…</BLINK>
тегін қолданамыз. Бұл тегті байқап қолданған дұрыс, себебі жанып-сөнетін обьектілерге қарау әр уақытта жағымды емес.
Кей жағдайда құжатқа цитаталарды, программаның бастапқы текстін немесе қарапайым текстік құжатты қою қажет болады. HTML тілінде бұл жағдайлар үшін мүмкіндіктер қарастырылған.
Жоба броузер бетінде ашылады. Бұл өзімнің жобамның алғашқы беті. Бұл бетте Ж. Досмұхамедов атындағы педагогикалық колледждің атауы мен эмблемасы орналасқан. Және де аңдатпа, пайдаланушыға нұсқау, авторлар, әдебиеттер батырмалары орналасқан.
Сандық қор құралын ашу үшін Оқулық.htm файлын жүктеу керек. Экранға сандық қор құралының мұқабасы шығады:

1 сурет. Сандық қор құралының негізгі беті
Сандық қор келесі бөлімдерден тұрады: лекция, зертханалық жұмыстар, әдебиеттер, нұсқау, автор.
Сандық қордың дәрісіне көшу үшін «Лекция» гиперсілтемесін шерту керек. Қажет бөлімге көшу үшін сәйкес бөлімнің аты жазылған жазудың үстіне шерту керек. Мысалы Лекция бөлімінде 12 дәріс қарастырылған. Сәйкес дәріс мазмұнын оқу үшін, дәрістің номері көрсетілген батырманы басу керек.

сурет. Дәрістер бөлімінің беті

сурет. Модуль бөлімінің беті
Тапсырмалар бөлімінде 5 практикалық жұмыс қарастырылған.

сурет. Тапсырмалар бөлімі
Ал сандық қор құралын жасақтаушысы туралы ақпарат алғыңыз келсе Автор гиперсілтемесін шертеу керек.
Басқа да қажетті бөлімге көшу үшін сәйкес батырманы басу керек.
Бағдарламаның негізгі бетіндегі жоспар терезесінің коды төменгідей <!DOCTYPE html PUBLIC "-//W3C//DTD XHTML 1.0 Strict//EN" "http://www.w3.org/TR/xhtml1/DTD/xhtml1-strict.dtd">
<html>
<head>
< META http – equiv = Page – Exit content = " progid : DXImageTransform.Microsoft.Fade(Duration = 2, overlap = . 5) " >
<meta http-equiv=" content-type" content="text/html; charset=windows-1251" />
<title></title>
</head>
<body background=11.jpg>
<center>
<font face=arial color= size=4><b>"Сызықтық алгебра" пәнінен электрондық оқу құралын жасақтау</font>
<br><br>
<table width=100%><tr><td bgcolor=#FFCC00>
<font size=2 face=arial>|<a href='k1.htm' target=mn> Дәрістер </a> |<a href='Зертханалық жұмыстар.htm' target=mn> Зертханалық жұмыстар</a> |<a href='k5.htm' target=mn>Әдебиеттер</a>|<a href='k6.htm' target=mn> Нұсқау </a>|<a href='k7.htm' target=mn> Aвтор </a>| </font>
</td></tr></table>
</body>
</html>
Электронды оқу құралын қолданушыға нұсқау. Программалық бөлім мен аппаратураға қойылатын талаптар: Pentium 4 және жоғары процессорлы дербес компьютер; Оперативтік сақтау құрылғысы 512 MB, Windows XР\Vista, 32 разрядты видеоадаптер, процессор жылдамдығы 1,73 GHz;
Сандық қор бумасын қатты дискіге көшіру керек. Программа 6,69 Мбайт жадыдан, 6,85 Мбайт дискіден орын алады. Бұл бумада мәлімет сақталатын сызба, анықтама беттері, қосымша орналасады. Қосымшаны іске қосу үшін Оқулық.htm файлын жүктеу керек.
Берілген комплекс ашық түрдегі программалық өнім болып табылады, яғни программаға өзгертулерді енгізуге және пайда болған сұрақтарға байланысты адаптациялауға мүмкіндік береді.
Мен дайындаған программа тек қана «Сызықтық алгебра» пәні бойынша электрондық оқу құралы болып қана қоймай сонымен қатар өзіне қажет пәнді таңдау арқылы қолдануға болады.