Саба?ты? та?ырыбы: СПИРТТЕР. СПИРТТЕРДІ? ХИМИЯЛЫ? ?АСИЕТТЕРІ Ж?НЕ ?ОЛДАНЫЛУЫ 11-сынып

Сабақтың тақырыбы: СПИРТТЕР. СПИРТТЕРДІҢ ХИМИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ ЖӘНЕ ҚОЛДАНЫЛУЫЖетекшісі: Сұлтанғалиева Дина Екібайқызыжоғары санаттағы химия пәнінің мұғалімі.11 б сыныбыОблыстық химиялық семинарАқтау-2011 жыл МақсатыБілімділік: Спирттердің қайда, қандай мақсатқа қолданылатынын түсіндіру.Дамытушылық: Сын тұрғысынан ойлау, ой шақыра білу, жеке,жұптасып, шағын топта жұмыс істеуге дағдыландыру.Тәрбиелік: Салауатты өмір салтын насихаттау. Спирттік ішімдіктің адам өміріне кері әсерін айта отырып жаман әдеттен сақтандыру. Денсаулығын сақтай білуге, ел келешегін бүгіннен ойлауға жетелеу. Сабақ түрі: Сабақ әдісі: Керекті құралдар: Көрнекіліктер:Дағды мен шеберлікті қалыптастыру сабағы. Сұрақ – жауап, баяндау ассоцияция әдісі.Спирт, натрий металы, күкірт қышқылы. Интерактивті тақта оқушының жұмыс дәптері.Пәнаралық байланыстар:Биология, валеология


Өткен сабақпен байланыстыру.Химиялық қасиеттеріҚолданылуыа) Ой қозғау кезеңіб) Ой шақыру кезеңів) Мағынасын түсіндіруг) Мағынасын талдау кезеңіСАБАҚТЫҢ БАРЫСЫ:І. Ұйымдастыру кезеңіІІ. Жаңа сабақ.ІІІ. Тұжырымдау кезеңі. (Бекіту.)ІУ. Үй тапсырмасын тесттік тапсырма арқылы бағалау.
Химиялық қасиеттері Гидроксил тобындағы сутек арқылы жүретін реакциялар 2R- OH + 2Na 2R – ONa + H2 2C2 H5 OH+2Na 2C2H5ONa +H2 Натрий этилаты Металл туындыларын алкоголяттар деп атайды. C2H5ONa + H – OH C2H5ОН + NaОHАлкоголяттар қатты заттар, гидролизге оңай ұшырайды: Күрделі эфирлер түзілуі C2H5OH – HООС – СН3 C2H5О – ОС – СН3 + H2О зтил сірке сірке қышқылының спирті қышқылы этил эфирі (этилацетат)Спирттер галогенсутектермен әрекеттеседі. H2SO4R – OH + HBr R – Br + H2O Дегидратация реакциялары H2SO4 C2H5 – ОH + HО – C2H5 C2H5 - О - C2H5 + H2О диэтил эфиріТотығу реакциялары [О] СН3 СН2 ОН СН3 – С = О этил спирті Н сірке альдегиді Мыс (ІІ) оксидімен тотығып, альдегид түзуі. t O СН3 - СН2ОН + СuО СН3 – С + Н2 О + Сu HСпирттер жанғанда энергия бөлінеді. С2 Н5 ОН + 3О2 2СО2 + 3Н2 О +Q
Ой қозғау кезеңі. Қызығушылықты ояту «Шараптың шығуы жайында хикаят»Ертеде бір патшаның есігінің алдына лашын құсы дән тастап кетеді. Оны уәзірлеріне беріп ескертеді. Ол өсімдік болып жайқалып өседі. Келесі жылы одан да әдемі болып өседі. Келесі жылы одан да әдемі болып өседі. Келесі жылы одан да әдемі болып өседі. Үш – төрт жылдан кейін жеміс береді, таң қалады, күтеді. Күзге таман әдемі мөлдір жемісті жеп көруге жүрексінеді. Сонан соң патшаның әмірі бойынша шыны ыдысқа салып қойып, біраз күнен кейін көріп, одан да мөлдір сұйық пайда болғанын көрген уәзірлер патшаға көрсетеді. Паиша тұтқында жатқан бір сорлыны әкеліп, соған ішкізеді. Бір кесе ішеді, екіншісін береді. Үшіншісін сұрап ішеді. Соңында ән салады. Бейжай күйге түседі. Ең соңында патшаның тағын сұрайды. Шаршап қалжырап ұйықтап кетеді.Ертеңіне әлгіні шақырып сұрағанда, рахатқа батқандығын айтады. Сона патша ішіп, ең алғаш «Патша шарабы» шыққан екен деседі. Оқушылар ол сұйықтың не екенін, оның ағзаға әсерін айтып өтеді. б) ОЙ ШАҚЫРУЭтанолдан алынатын өнімдер және олардың қолданылуы + -ДӘРІ ДӘРМЕК АДАМДЫ ЖАСАУ АЗДЫРАДЫ ТАБЫС КӨЗІ ТҮРЛІ ҚЫЛМЫСҚА ИТЕРМЕЛЕЙДІв) Мағынасын түсіндіру. Этил спирті наркотик. Ол ерігіш болғандықтан қанға тез сініп ағзаға күшті әсер етеді. Спирттің әсерінен адамның ықыласы кеміп, қиыл үйлесімділігі бұзылып, мінез – құлқында әдепсіздік жұртқа жек көрінішті етеді.Маскүнемнен туған балалардың 38% кемтарлыққа душар болады. Ұрлықтың 55%, тонаудың 75% адамның мас кезінде жасалады.ЗияныӨндірісте этил сапиртің әртүрлі жолмен алады. Ал химиктер тапқан қантты ашыту және ағаш сүрегінен алған. Негізгі тәсіл - синтетикалық жолмен алу. Ол үшін эиленді фосфор қышқылымен қатыстыра отырып, сумен әрекеттестіріп этил спиртін алады. Этанолды дәрі – дәрмек жасауға , залалсыздандырғыш зат етінде медицинада пайдаланады.Этил спирті химия өндірісінде сірке қышқылын бояу, синтиздік каучук , ди этил эфирін алуға қолданылады. Ең арзан еріткіштердің бірі. Әтір, иіссу, сусындар жасауға пайдаланамыз. Этил спиртінің де маңызы орасан зор. Пайдасы
Ел Призедентінің «Қазақстан 2030» жолдауында «Қоғамдық сана мен алкогоьге қарсы болу керек. Кеңес үкіметі кезінде арақ біздің тұрмысымызға, әдетімізге дәстүрімізге терең енді. Ол адам өмірінің ажырамас бөлігі болып алды», - деп бүгінгі күннің ащы шындығын айтты. Осы шындықты мойындай отырып, жаман әдеттерден арылтуға ат салыса отырып, теледиабеттен үзінді көрейік. г) Мағынасын талдау кезеңі.«Дебат» сайысынан көрініс көрсетуге екі оқушыдан төрт оқушы шығып, ой жарыстырады.ІІІ. Ой тұжырымдау кезеңі.Қорытындылап өз ойымды оқушы ойымен ұштастырамынІУ. Үй тапсырмасын бес минуттық тест тапсырмасыен бағалаймын.Перфокаттармен тексеремін. 1, Этонол әрекеттесетін металды көрсетіңіз? А) қорғасын ә) кальций Б) мыс в) никель2. Этил спирті тотыққанда мынадай альдигед түзіледіА) құмырсқа ә) сіркеБ) пропион в) май3. С2Н5 – О – С4 Н9 Формуласы мен берліген жай эфир.А) диэтил ә) этилпропилБ) этил бутил в) пропилбутил4. Массалық үлесі 10 200 г пропоиол – 1 ерітіндісі, массасы неше грамм натрииймен әрекеттеседі.А) 23,2 г ә) 46,4 гБ) 92,8 в) 94,55. 2,24 л сутегі алу үшін меаталл натриймен әрекеттесетін этил спиртінің массасы (г)А) 2,3 ә) 5,6 б) 9,2 в) 9,96. 15 г 1 – прапанол 9,2 г металл натриймен әрекеттескенде, натрий пропинаттының мынадай массасы түзіледі (г)А) 11,5 ә) 20,5 б) 23,4 в) 25,5 Тест сұрақтары У. Үйге тапсырма.Жұмыс дәптері – 8 жаттығу.Оқулықтан – 16 жаттығу. Назар аударғандарыңызғарахмет

r