Рабочая программа по татарскому языку 9 класс (дополнительный час)
гуманитар ф‰нн‰р циклы буенча
м‰кт‰п методик берл‰шм‰ Gит‰кчесе:
_______ Г.Р.Низамова
Беркетм‰ №
“Килешенде”
милли белем k‰м т‰рбия
эшл‰ре буенча
директор урынбасары
______ €.С.Хасм™х‰мм‰това
Педсовет №
“Расланды”
м‰кт‰п директоры:
________ Р.Р.Гыймаев
Боерык №
Татарстан Республикасы “Лениногорск муниципаль районы” муниципаль бер‰млеге
“Валерий Павлович Чкалов исеменд‰ге Ш™гер урта гомуми белем бир_ м‰кт‰бе”
бюджеттагы муниципаль гомуми белем бир_ учреждениесенеS
10 сыйныфы ™чен 2014-2015 уку елына
татар теленн‰н ™ст‰м‰ с‰гатьк‰ эш программасы
Т™зеде:
1 квалификацион категорияле татар теле k‰м ‰д‰бияты укытучысы
Низамова Г™лнара Равил кызы
2014 ел
АSлатма язуы
Эш программасы т_б‰нд‰ге д‰_л‰т документларына нигезл‰неп т™зелде:
“Татарстан Республикасы д‰_л‰т телл‰ре k‰м Татарстан Республикасында башка телл‰р турында” Татарстан Республикасы Законы (2004 ел, 1 июль).
“2014-2020 нче елларга Татарстан Республикасы д‰_л‰т телл‰рен k‰м Татарстан Республикасында башка телл‰рне саклау, ™йр‰н_ k‰м _стер_ буенча Татарстан Республикасы Д‰_л‰т программасы”.
Россия ФедерациясенеS 309-Ф3 номерлы Законы (2007 ел, 1 декабрь).
Рус теленд‰ урта гомуми белем бир_ м‰кт‰пл‰ре ™чен татар теленн‰н программа (5-11 нче сыйныфлар). – Казан: “М‰гариф” н‰шрияты, 2010.
Д‰_л‰т k‰м туган телл‰рне ™йр‰нер ™чен ™ст‰м‰ с‰гать турындагы 2744/14 номерлы хат.(2014 ел,25 февраль)
Д‰_л‰т k‰м туган телл‰рне ™йр‰нер ™чен бирелг‰н ™ст‰м‰ с‰гать турындагы 2744/14 номерлы хат низенд‰ 10 сыйныфта татар телен ™йр‰н_г‰ 2014-2015 нче уку елында атнага 1 с‰гать ис‰бенн‰н барлыгы 35 с‰гать вакыт бирел‰.Программада да 35 с‰гать каралган.
Тел гыйлеменеS аерым тармакларын ™йр‰н_ барышында укучыларда шактый кыенлык тудыра торган т™шенч‰л‰р бар. Ул бигр‰к т‰ фонетика б_легенд‰ авазларныS ясалышы k‰м ‰йтелеше, аларны классификациял‰_, сингармонизм законы, авазларныS позицион _зг‰решл‰ре кебек м‰сь‰л‰л‰рг‰ кагыла. Шулай ук с_з ясалышы, авазларны язуда д™рес к_рс‰т_, кагыйд‰л‰рг‰ туры китереп язу да аерым укучыларга авыррак бирел‰. €лб‰тт‰, д‰ресл‰рд‰ татар теленеS орфографиясен k‰м пунктуациясен ™йр‰н_г‰ зур ‰k‰мият бирел‰. Татар орфографиясенд‰ х‰л ителеп бетм‰г‰н, аерым игътибар тал‰п ител‰ торган м‰сь‰л‰л‰р шактый, тыныш билгел‰ре куюда да кыен очраклар Gит‰рлек. Шул с‰б‰пле, бу т™р д‰ресл‰рд‰ фонетиканыS билгел‰п _телг‰н темаларын ныгыту, укучыларныS язмаларында еш очрый торган хаталарны кис‰т_ k‰м аларны бетер_ юллары ™стенд‰ эш алып барылачак. УкучыларныS орфографик k‰м пунктуацион грамоталылыгын к_т‰р_неS алымнары шактый. ТелнеS барлык факторларын да бер кагыйд‰ астына кертеп бетерерг‰ м™мкин т_гел. ШуSа к_р‰ бу д‰ресл‰рд‰ орфографияд‰ аерым игътибар тал‰п ител‰ торган м‰сь‰л‰л‰рнеS бер ™леше карап _тел‰ч‰к. Кагыйд‰л‰рне ™йр‰н_, аларны ист‰ калдыру k‰м язмача к_нег_л‰рд‰н тыш, бу программада, темаларны ныгыту максатыннан аерым очракларны анализлау, укучыларныS белемн‰рен тикшер_ ™чен м™ст‰кыйль эшл‰р, тестлар, диктантлар _тк‰р_ к_з алдында тотыла. УкучыларныS фикерл‰_ с‰л‰тен _стер_ максатыннан, иGади эшл‰р, грамматик уеннар да т‰къдим ител‰. Д‰ресл‰рд‰ информацион технологиял‰р куллану, модельл‰штер_ аша белемн‰рне _зл‰штер_ тагын да н‰тиG‰лер‰к булачак.
Укучы, фонетиканыS т™п _зенч‰лекл‰рен‰ т™шен_, орфографик кагыйд‰л‰р, с_з ясалышы кебек татар теленеS кыен очракларын ™йр‰н_ н‰тиG‰сенд‰, _з фикерл‰рен k‰рбер кеше GиSел k‰м тиз аSларлык, грамоталы итеп язу д‰р‰G‰сен‰ ирешерг‰ тиеш.
Максат: укучыларныS с™йл‰м авазлары, аларныS классификациясе, авазлар _зг‰реше турындагы белемн‰рен тир‰н‰йт_, аларда аSлы _зл‰штер_г‰ нигезл‰нг‰н орфографик ныклы к_некм‰л‰р булдыру k‰м орфографик кагыйд‰л‰рне гам‰лд‰ файдалана бел_, с_з т™ркемн‰ре, с_з т™зелеше k‰м ясалышыныS т™п _зенч‰лекл‰рен k‰м кыен очракларын анализлый алу к_некм‰л‰ре булдыру ™чен шартлар тудыру.
Бурычлар:
- тел гыйлеменеS фонетика k‰м с_з ясалышы б_легенд‰ге укучылар тарафыннан авыр _зл‰ш- терел_че т™шенч‰л‰рг‰ тулырак аSлатма бирерг‰, аларны _зл‰штер_ ™чен м™мкинлекл‰р тудырырга;
- д™рес язу к_некм‰л‰рен булдыруны к_зд‰ тотып, орфографиянеS кыен очракларын торетик яктан системага салырга;
- фонетика, графика, орфография k‰м орфоэпия тармаклары буенча алган теоретик белемн‰рне практикада куллана белерг‰ ™йр‰терг‰;
-укучыларныS грамоталылыгын к_т‰р_д‰ кайбер алымнарны _зл‰штер_ ™чен м™мкинлекл‰р булдырырга.
Эшне башкару формалары т_б‰нд‰гел‰р: ярд‰мче материаллар, тер‰к схемалар, таблицалар; электрон д‰рес материаллары, телд‰н аSлату, укучыларныS _з-_зл‰рен тикшер_е; т™рле типтагы иGади k‰м язма эшл‰р, тест биремн‰рен _т‰_.
Эчт‰лек
1нче д‰рес. Кереш д‰рес. Тел гыйлеменеS т™п тармаклары, аларныS ™йр‰н_ объектлары. Фонетика – с™йл‰м авазларын ™йр‰н‰ торган б_лек.
2 нче д‰рес. С™йл‰м органнары. Сузык k‰м тартык авазларныS ясалыш _зенч‰лекл‰ре.
3 нче д‰рес. Сингармонизм законы k‰м аныS т™рл‰ре: р‰т k‰м ирен гармониясе, аларныS язуда чагылышына караган кагыйд‰л‰р. Редукция к_ренеше. Татар теленеS _з с_зл‰ренд‰ k‰м рус теленн‰н керг‰н с_зл‰рд‰ сузыклар _зг‰реше.
4 нче д‰рес. С™йл‰мд‰ тартыкларныS _зг‰реше: ассимиляция, аккомодация, чиратлашу, диссимиляция к_ренешл‰ре. АларныS т™п _зенч‰лекл‰ре.
5 нче д‰рес. УкучыларныS фикерл‰_ с‰л‰тен _стер_ максатыннан иGади эш. Аваз _зг‰решл‰рен‰ мисаллар булырлык итеп, “Туган Gирем” темасына шигырь яки хик‰я язу.
6 нчы д‰рес. ЯзуныS кеше тормышындагы роле. Орфографик k‰м орфоэпик кагыйд‰л‰р-‰д‰би телне формалаштыручы грамматик закончалыклар.
7 нче д‰рес. Икеш‰р авазга билге булып й™ри торган х‰рефл‰р: в, г, к х‰рефл‰ренеS язылышы.
8 нче д‰рес. j k‰м Х х‰рефл‰ренеS д™рес язылышы. Язылышларын ист‰ тотарга кир‰кле с_зл‰р.
9 нчы д‰рес. Дифтонглар. Аларга бетк‰н с_зл‰рд‰ кушымча ялгану _зенч‰лекл‰ре.
10 нчы д‰рес. ИGади диктант.
11-14 нче д‰ресл‰р. С_з т™зелешен k‰м ясалышын ™йр‰нг‰нд‰ укучыларны орфографияг‰ ™йр‰т_. Кушымчалар k‰м аларныS т™рл‰ре. С_з ясагыч k‰м м™н‰с‰б‰т белдер_че кушымчалар. КушымчаларныS с_зг‰ ялгану т‰ртибе. Кушма k‰м парлы с_зл‰рнеS д™рес язылышы.
15-16 нчы д‰ресл‰р. Алынма с_зл‰рг‰ кушымчалар ялгау _зенч‰лекл‰ре.
17 нче д‰рес. Баш х‰рефл‰ренеS кулланылышы. Ялгызлык исемн‰ре.
18-19 нчы д‰ресл‰р. Морфология курсын ™йр‰нг‰нд‰ орфографик кагыйд‰л‰рне бел_. Исемн‰рд‰ сан, тартым, килеш кушымчаларыныS кулланылыш _зенч‰лекл‰ре.
20 нче д‰рес. ИGади эш. Ялгызлык исемн‰ре кулланып, кроссворд т™з_.
21 нче д‰рес. Ясалма, кушма k‰м тезм‰ фигыльл‰р, аларныS д™рес язылышы. Фигыль ясагыч кушымчалар. Фигыльл‰р язылышындагы _зенч‰лекл‰р.
22-23 нче д‰ресл‰р. Инфинитив фигыль кушымчаларыныS д™рес язылышы. С_злек диктанты.
24 нче д‰рес. СаннарныS д™рес язылышы. Гар‰п k‰м рим цифрларын язудагы _зенч‰лекл‰р.
25 нче д‰рес. Алмашлык т™ркемч‰л‰ре k‰м аларны язудагы _зенч‰лекл‰р.
26 нчы д‰рес. ИGади эш. Алмашлыклар кулланып, “Урман” темасына инша язу.
27 нче д‰рес. Ярд‰млек с_з т™ркемн‰ре k‰м аларныS д™рес язылышы. Б‰йлек k‰м терк‰гечл‰р, аларныS т™рл‰ре, с_зл‰р k‰м G™мл‰л‰р б‰йл‰нешенд‰ге рольл‰ре.
28-29 нчы д‰ресл‰р. Модаль м‰гън‰ле с_зл‰р: кискч‰, ымлык, модаль с_зл‰р. Кис‰кч‰л‰рнеS т™рл‰ре. Эмоциональ k‰м императив ымлыклар.
30 нчы д‰рес. Аваз ияртемн‰ре k‰м аларныS д™рес язылышы, кулланылышы.
31 нче д‰рес. Грамматик биремле диктант.
32 нче д‰рес. ^телг‰н темаларны гомумил‰штереп кабатлау. Тест. М™ст‰кыйль k‰м ярд‰млек с_з т™ркемн‰ре.
33 нчы д‰рес. Грамматик биремн‰рд‰н уен-викторина. Белемн‰рне ныгыту.
34-35 нче д‰ресл‰р. Йомгаклау. Татар теленеS кыен очракларын ист‰ калдыру ™чен к_нег_л‰р.
Эш т™рл‰ре
№1.Телд‰н аSлатма бир_, презентация ярд‰менд‰ аSлату, терминнарныS м‰гън‰сен язу.
№ 2-3. Кагыйд‰л‰рне модельд‰ чагылдыру. Мисаллар китер_, язмача к_нег_л‰р эшл‰_.
№ 4. АSлатмаларныS моделен т™з_. Кагыйд‰л‰рне ист‰ калдыру ™стенд‰ эшл‰_, мисаллар китер_.
№ 5. ИGади эш.
№ 6. К_нег_л‰р, карточкалар ярд‰менд‰ теманы ныгыту.
№ 7. Мисаллар китер_, к_нег_ эшл‰_, с_злек диктанты язу.
№ 8-9. Кагыйд‰л‰рне экранда чагылдыру, язмача к_нег_л‰р. Орфографик с_злек бел‰н эш.
№ 10. ИGади диктант.
№ 11- 15. Модель т™з_. Мисаллар китер_, с_з т™зелеше k‰м ясалышы _зенч‰лекл‰рен ист‰ калдыру, с_злек диктанты. Карточкалар бел‰н эш.
№ 16-19. Таблицалар бел‰н эшл‰_, карточка биремн‰рен _т‰_, язмача к_нег_л‰р, сорауларга Gавап бир_, м™ст‰кыйль эш.
№ 20. ИGади эш. Кроссворд т™з_.
№ 21-25. Кагыйд‰л‰рне ™йр‰н_, ист‰ калдыру, модельл‰штер_. К_череп язу к_нег_л‰ре.
№ 26. ИGади эш. Инша язу.
№ 27-30. Таблицадан файдалану, модель т™з_. Биремле к_нег_л‰р язу, кагыйд‰л‰рне ист‰ калдыру.
№ 31. Грамматик биремле диктант.
№ 32-35. Телд‰н k‰м язмача к_нег_л‰р эшл‰_, карточка биремн‰рен _т‰_, аSлату, аерым очракларны анализлау, уен-викторина, тест.
Календарь-тематик план
№
Темалар
С‰гать
саны
^тк‰р_ вакыты
план
Факт.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
Кереш д‰рес. Тел гыйлеменеS т™п тармаклары. ФонетиканыS ™йр‰н_ объекты.
С™йл‰м авазларыныS ясалыш _зенч‰лекл‰ре.
Сингармонизм законы k‰м аныS т™рл‰ре. Редукция к_ренеше.
С™йл‰мд‰ тартыкларныS _зг‰реше: ассимиляция, аккомодация, чиратлашу, диссимиляция.
Аваз _зг‰решл‰рен‰ мисаллар булырлык итеп, “Туган Gирем” темасына шигырь яки хик‰я язу.
Орфографик k‰м орфоэпик
кагыйд‰л‰р-‰д‰би телне формалаштыру-
чы грамматик закончалыклар.
Икеш‰р авазга билге булып й™ри торган х‰рефл‰р. С_злек диктанты.
j-Х х‰рефл‰ренеS д™рес язылышы.
Дифтонглар. Аларга бетк‰н с_зл‰рд‰ кушымча ялгану _зенч‰лекл‰ре.
ИGади диктант.
С_з т™зелеше. С_знеS м‰гън‰ле кис‰кл‰ре.
Кушымчалар k‰м аларныS т™рл‰ре. КушымчаларныS с_зг‰ ялгану т‰ртибе.
С_з ясалышы, аныS ысуллары.
Кушма k‰м парлы с_зл‰рнеS д™рес язылышы.
Алынма с_зл‰рг‰ кушымчалар ялгану _зенч‰лекл‰ре.
Баш х‰рефл‰ренеS кулланылышы.
Ялгызлык исемн‰ре.
Исемн‰рд‰ сан, тартым, килеш кушымчаларыныS кулланылыш _зенч‰лекл‰ре.
ИGади эш.Ялгызлык исемн‰ре кулланып, кроссворд т™з_.
Ясалма, кушма k‰м тезм‰ фигыльл‰р, аларныS д™рес язылышы. Фигыль ясагыч кушымчалар.
Инфинитив фигыль кушымчаларыныS д™рес язылышы. С_злек диктанты.
СаннарныS д™рес язылышы.
Алмашлык т™ркемч‰л‰ре k‰м аларны язудагы _зенч‰лекл‰р.
ИGади эш. Алмашлыклар кулланып, “Урман” темасына инша язу.
Ярд‰млек с_з т™ркемн‰ре k‰м аларныS д™рес язылышы. Б‰йл‰гечл‰р.
Модаль м‰гън‰ле с_зл‰р: кискч‰, ымлык, модаль с_зл‰р.
Аваз ияртемн‰ре k‰м аларныS д™рес язылышы, кулланылышы.
Грамматик биремле диктант.
^телг‰н темаларны гомумил‰штереп кабатлау. Тест.
Грамматик биремн‰рд‰н уен-викторина.
Йомгак д‰ресл‰р. Татар теленеS кыен очракларын ист‰ калдыру ™чен к_нег_л‰р.
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
2
1
1
2
1
1
1
1
2
1
1
1
1
2
Укытучы ™чен ‰д‰бият
З‰киев М.З.. Татар теле грамматикасы. I том. Фонетика, орфография.
М‰ск‰_, ,,Инсан”; Казан, ,,Фикер” 2006
2. Мифтахов Б.М.. Татар теле орфографиясе k‰м пунктуациясенеS кыен очраклары.
Татарстан китап н‰шрияты. Казан. 2007
3.Сафиуллина Ф.С., З‰киев М.З.. Х‰зерге татар ‰д‰би теле.
Казан, ,, М‰гариф”, 2006
4. Татар телен k‰м ‰д‰биятын укытуда интерактив технологиял‰р. Казан, 2008.
5.Татар теле. 5-11. Электрон д‰реслек. Казан, 2009.
6.ШакирGанова €.Б.. Татар теле орфографиясенеS кыен очраклары k‰м укучыларныS
грамоталылыгын к_т‰р_ юллары. Казан. 2008.
7. Ш‰мсетдинова Р.Р. Татар теле. К_нег_л‰р. Анализ _рн‰кл‰ре. Тестлар.
Казан, 2006
Укучылар ™чен ‰д‰бият
Абдрахимова Я.Х.. Татар теленн‰н м™ст‰кыйль эшл‰_ ™чен к_нег_л‰р.
Казан, ,,М‰гариф”, 2006
2 .Харисова Ч.М.. Татар теле. Теория. К_нег_л‰р. Тестлар.
Казан, ,,М‰гариф”, 2006
3.Татар теленд‰ тыныш билгел‰ре. Белешм‰.
Казан .М‰гариф, 2007
4. Харисов Ф.Ф., Харисова Ч.М.. Татар теленн‰н к_нег_л‰р k‰м тестлар.
ЯSалиф, 2006
5. Сафиуллина €.Н. Татар орфографиясенеS кыен очракларына дидактик
материаллар. Казан, 2008.