Фосфор ж?не оны? ?асиеттері

ФосфорАқтөбе облысыАлға қаласы№1 Алға мектеп-бақшаныңХимия пәні мұғалімі Избасарова Жанар Азатовна
Үй тапсырмасын қайталау Қайталау- оқу анасы 1.Формула тапNH3 ………………………….NO2 ………………………….HNO3 ………………………..N2 ……………………………NH4OH ……………………..NaNO3 ………………………NH4Cl ……………………….NH4NO3 ............................... 2. Сәйкесін тапNH3N2NO2NH4OH N2O3HNO3NH4NO30-3+5+4+3 3. Орнын тапӨткір иісті газ NH3 Аммиак алудаҚоңыр-қызыл түсті газ NH4OH Тыңайтқыш ретіндеАуада түтінденеді, N2 Дәрі-дәрмек ретіндесарғыш тартадыТүссіз, иіссіз газ HNO3 Қышқыл алудаӘлсіз негіздік сұйықтық NO2 Бояу, қағаз алудаАқ түсті кристалдар NH4NO3 Сутек синтезінде Фосфор және оның қасиеті Жаңа сабақ Қызығушылықты оятуЖаңа сабаққа кіріспес бұрын,оқушыларға шағын фосфор жайында сұрақтар қойылады.1.“Фосфор” деген қандай мағына береді?2. Фосфорды алғаш ашқан кім? 3. Фосфорды біз тұрмыста қайда кездестіреміз?4. Фосфор қандай тағамдардың құрамында болады?5. Фосфор жетіспесе қандай ауру болуы мүмкін?6. Фосфорды қай жануар ұнатады?7. Фосфор жайында айтылған теңеуді білесіз бе? Фосфордың атом құрылысыПериодтық жүйедегі орны Р 15 31 ) 3 5еТОППериод 3s 3p 2 3-3, 0, +3, +5 тотығу дәрежесі тәнорын1669 жыл неміс алхимигі Бранд ашқан ) ) 2 2 8 1 АлынуыЖер бетіндеФосфат- Ca3(PO4)2 Апатит- Ca3(PO4)2 *CaF2 Адам организміндеСүйекте –600гЖүйкеде-5гЖануарлардаСүт, миӨсімдіктердеДәнінде ТаралуыФосфатқа құм мен кокс қосып қыздыруCa3(PO4)2+C+SiO2=P4 +CaSiO3 + CO2Кендері Жамбыл обл Қаратау Ақтөбе обл ШиелісайЗауыттары Ақтөбе, Тараз, Шымкент Қоры Р Р РАқ түсті кристалл зат ρ=1,83г/см3Қараңғыда жарқырайдыКәдімгі жағдайда тотығадыОт алғыш, су астында сақтайдыСуда ерімейді, CS2 еридіӨте қауіпті, улы t қай=280°С, tб=44°С Аморфты зат ρ=2,20г/см3 Қараңғыда жарқырамайды260°С-та тотығадыОтқа қауіпті емес, қыздырғанда от аладыСудада, CS2 де ерімейдіУлы емесtб=400°С Қара түсті, металдық жылтыры бар, кристалл затСирек кездеседіtt Химиялық қасиеті тотықтырғыш тотықсыздандырғыш Р+Н2+СІ2+Са+О2+Zn+KClO3PH3Ca3P2Zn3P2P2O5PCl3PCl5P2O5 +KCl Биологиялық рөлі ҚолданылуыСүйекке беріктілік бередіЗат алмасуды реттейдіЗиянкес кемірушілермен күресуде Zn3P2 Шырпы (қызыл) өндірісіндеПиротехникада Фосфор қышқылын өндіудеДәрі-дәрмек өндірісіндеТыңайтқыштар алуда Сергіту сәтіСандарды сөйлетейік 15 31 1669 5 44 400 280



Реакцияны аяқтаP + ….= PI3P+ S = ….P + K = …Р + СІ2(артық) = ...

БекітуТест орындау1.Фосфордың периодтық жүйедегі орны қандай?А)2период, ІІІ топ Ә)3период, Vтоп Б)5период, V топ2.Фосфордың электрондық формуласы?А)2s22p3 Ә)3s23p3 Б)2s22p53.Қауіпті, улы! Қараңғыда жарық шығарады.Қай фосфор туралы айтылған?А)ақ Ә)қара Б)қызыл4.Қай қосылыста фосфордың тотығу дәрежесі -3-ті көрсетеді?А)P2O5 Ә) PH3 Б)H3PO4 5.Фосфорды алғаш анықтаған кім?А)1772ж Резерфорд Ә)1669ж Бранд Б)1807ж Дэви Дұрыс жауаптары1-Ә2-Ә3-А4-Ә5-Ә Есеп шығару1.Фосфордың пайыздық мөлшері қай қосылысында жоғары екенін есептеп табыңдар?P2O5, PH3, H3PO4, P2O3 2.3,1г кальций фосфатынан қанша фосфор алуға болады? 0,62г ҚорытындылауҚорытындылау үшін Венн диаграммасын пайдаланамыз. Азот пен Фосфордың ұқсас қасиеттері мен айырмашылығын жазу қажет. Азот фосфор Үйге тапсырма§18 оқу,қайталау№5 тапсырма бойынша қосымша мағлұматтар іздеп келу№6-8 тапсырмалар(есеп)БағалауҚолданылған әдебиеттер9 сынып оқулығы : Н.Нұрахметов, К.Сарманова, К.Жексембина авторлығындағы,2009ж2. “Как ты знаешь химию” В.Сорокин, Э.Злотников авторлығындағы жаттығулар мен есептер кітабы3. Интернет сайттары Тыңдағандарыңызға рахмет