Тракторлар мен автомобильдер п?ні бойынша Іштен жанатын ?оз?алт?ыштарды? сал?ындату ж?йесі атты ашы? саба?

А.Иманов атындағы жол көлік колледжіАшық сабақ“Тракторлар мен автомбильдер” пәні бойыншаТақырыбы:“Іштен жанатын қозғалтқыштардың салқындату жүйесі”Арнайы пән мүғалімі:С.Қ. КубиевОрал қ., 2012 ж. Салқындату жүйесі А.Иманов атындағы жол-көлік колледжі101 топ « Техник механик»Арнайы пән мұғалімі С.К.Кубиев
Салқындату жүйесін жіктеу Жұмыс істеп тұрған двигательдің цилиндрлеріндегі газдың орташа температурасы 1000°С жуық. Жұмыс барысында газ цилиндрлер кенересін, поршень мен блок қалпақшасын қыздырады. Егер двигательді салқындатпаса, онда үйкелетін детальдардың арасындағы май жанады, соның әсерінен детальдар тез тоза бастайды, поршеньдер қызу әсерінен ұлғайып майысуы және басқа да ақаулар пайда болуы мүмкін.
Сұйықтық пен салқындату жүйесіне блок пен цилиндрлер қалпақшасын салқындататынСу тарататын каналжалғастырғыш шланг Іске қосқыш двигатель жұмыс істеген кезде двигательдің иінді білігі айналғанға дейін судың термосифондық алмасуы өтедіТемпература айырмашылығының әсеріненсу тысындағы су іскеқосатын двигатель цилиндрінесодан кейін негізгі двигательдіңблок қалпақшасындағы су тысына қарай жылжидыЦилиндрлер блогының қалпақшасын жылжытқаннан кейінсу жалғастырғыш келте түтікарқылы қайтадан іске қосатын двигательдің тысына келеді.
Негізгі двигатель жұмыс жасап тұрған кезде салқындату жүйесіндегі судың ықтиярсыз алмасуы ортадан тепкіш су насосы арқылы пайда болады. Ортадан тепкіш су насосы радиатордың төменгі багындағы суды сорып, қысым күші мен двигательдің су тысына айдайды да, мұнда ол цилиндрлер кенересін салқындатады.Блогтың су тысындағы су тесік пен канал арқылы цилиндрлер қалпақшасының су тысына қарай жылжиды. Каналдар су ағынын ең көбірек қызатын клапанды ұяшықтың қосқыш кұрылғысына және форсункалардың жез стаканшаларына бағыттайды, сөйтіп, оларды қатты қызудан, әрі олардың бүріккіштерін кокстанудан қорғайды.Салқын двигательде су термостаттан су тысына, одан радиаторға соқпай су насосына (кіші айналыммен), ал қызған двигательде – радиатордың жоғарғы багына (үлкен айналыммен) бағытталады. Радиатордың жоғарғы багынан төменгі көптеген түтікшелерге келген су осында салқындатылады. Суды желдеткіштен және түтікшілер аралығынан келген ауа салқындатады. Радиатордың төменгі багындағы су қайтадан насос арқылы двигательдін су тысына айналады. Двигательдің су тысынан өзіне келетін суды салқындатуға арналған. Двигательдін салқындату жүйесіндегі радиатор (34-сурет) жоғарғы және төменгі бактардан, өзектен және бекіткіш детальдардан тұрады. Бактардың және оларға дәнекерлеп ұстатылған өзектің жылуды жақсы өткізуі үшін жезден жасалғанРадиатор
Радиатор өзегінде бірнеше көлденең пластикалар болады, сол арқылы көптеген жалпақ тік түтіктер өтеді, бұлар осы пластинкаларға дәнекерленген. Радиатор өзегі арқылы өткен су көптеген тармақтарға бөлінеді. Өзек құрылысы осылайша жасалғанда, судың түтікшелермен жанасу аумағы кеңейіп, судың тез салқындауына мүмкіндік берді. Жоғарғы және төменгі бактар келте түтік арқылы двигательдің салқындату тысымен жалғасады. Төменгі бакта радиатордағы суды ағызу үшін блоктың төменгі бөлігіне де шүмек орнатылған. Салқындату жүйесіне суды жоғарғы бактың қылта аузы арқылы құяды, ол қақпақпен жабылған. Сұйықтықпен салқындатылатын жүйеде двигательдің жылу режимі екі жақты ретке келтіру көзделген: перделі (немесе желбезекті) және термостатты. Желдеткіш және су насосы Желдеткіштің алты немесе төрт құлақшасы болады, олар крестовинаға бекітілген, ал крестовина шкивке бұрап кіргізген. Шкив ременьді беріліс арқылы иінді білікпен айналады. Шкив білікке шпонка мен гайка арқылы қатты бекітілген, ол білікте су насосының корпусында екі шарикті падшипникте еркін айналып тұрады. Білікшенің екінші жағына су насосының қанатшасы мықтап ұстатылған. Қанатша дегеніміз диск, оған қисық линиялы қалақшалар біркелкі орналастырылған, бұлар суды двигательдің су тысына бағыттайды. Желдеткіш және су насосы Термостат корпусының (1) түбіне сильфон , (гофрирленген стакан) дәнекерлеп ұстатылған, оның қосалқы клапаны (3) және негігі клапаны (2) бар қуыс штогы (5) болады. Жұқа жезден цилиндр формалы гармошка тәрізді етіп жасалған термостат сильфонына тез қайнайтын сұйықтық – су мен этил спиртінің қоспасы толтырылғанТермостат Су насосыСу насосы цилиндрлер блогының алдыңғы кенересіне болттармен бекітілген. Насос корпусы мен блок аралығына паронитті төсем салынған. Насос корпусының екі келте түтігі болды: бүйірдегісі су насосы қанатшасының қуысын радиатордың төменгі келте түтігімен, ал жоғарғысы – термостат корпусымен жалғасады. Техникалық қызмет көрсету және салқындату жүйесінәң ақаулары.Салқындату жүйесінің бірқалыпты жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін мынадай ережелерді бұлжытпай орындау қажет. Салқындату жүйесіне таза, мүмкіндігінше жұмсақ су құяды. Жұмсақ судың сыртқы белгісі – жақсы сабындалатындығы. Салқындату жүйесінен құйып алған суды қайтадан пайдалану ұсынады, өйткені онда әк тұзы аздау болады. Кермек суды жұмсарту үшін 30 минеттей қайнатады, сондай-ақ оған стерильді сода немесе үшнатрий фосфат қосады. Судың кермектілігіне қарай 10 – 20г үшнатрий фосфатты немесе стерильді соданы 10л ыстық суға ерітеді. Соңғы кезде салқындатқыш сұйық ретінде «Тосол – А-40» антифриз қолдану ұсынады. Оны салқындату жүйесіне екі жыл бойы пайдаланып, сонан кейін алмастырады. Бір ескеретін жайт, антифриз өте улы, ол асқазан мен ішекке түскенде уландырады. Бұл сұйықтықты резеңке қолғапсыз құюға, шлангіге ауызбен соруға, жәнеде олмен жұмыс істеген кезде темекі тартуға, тамақ ішуге мүлде болмайды. Ауамен салқындатылатын двигательдің қызып кетуі – желдеткіш ременнің бос керілуінен, майлануынан немесе тозуынан, желдеткіштің қорғаныш торының, цилиндрлер аралығының және оның қалпақшасының бітелуінен болады. Ауамен салқындату жүйесі Ауамен салқындату жүйесі Жаңа сабақты бекіту1. Салқыдату жүйесі не үшін қажет?2.Қозғалтқыштардың салқындату жүйелерінің қызметі және олардың түрлері3.Желдеткіш ременінің керілуін қалай тексереді және оны қалай ретке келтіреді?4.Термостаттың жұмысын қалай тексереді?5.Антифриз не себептен салқындату жүйелерінде пайдаланылады?6.Ауамен салқындату жүйесінің қалай жұмыс істейтіндігін түсіндір7.Сұйықпен салқындатылатын жүйеде судың қызып кету себептерін түсіндір. Тыңдағаныңызға рахмет!