Презентация по биологий на тему Антропогенез
@Орынханова Сауле АуезханқызыҚызылорда облысы, Жаңақорған ауданы№3 мектеп-интернатының жоғары санатты биология пәні мұғалімі. ЖАҢА БІЛІМДІ ИГЕРУ САБАҒЫ Бүгін сіздер адамның эволюциялық шығу тегін өз беттеріңізше оқып-үйренесіздер. ఁ〔ВྟྠXКез-келген мәліметке өте мұқият болыңыздар.ྡ4-࠰,ྪ,Ŭಢ УNЂкїƁꚩoƿǀࠀǿȁࠀȿʿ˿Ϳ΄Ά٠,န$܀ЄϨਁ〔¦ྟྠVСабақ барысында мына кестені толтырасыздар:ྡ",࠰,™ྪ,Оಢ уZЂפּк…‡їƁꚩoƿǀࠀǿȁࠀȿʿ˿Ϳ΄ΆࠁྦшĠɀ͠ҀĞਂгTЂᧄƾїƁꚩoƿǀࠀǿȁࠀȿʿ˿Ϳ΄ΆਂгTЂ侐ƾїƁꚩoƿǀࠀǿȁࠀȿʿ˿Ϳ΄Ά Кез-келген мәліметке өте мұқият болыңыздар. Дәптерлеріңізді дайындаңыздар. Сабақ барысында мына кестені толтырасыздар: Ведущие факторы эволюции Особенности культуры Морфологические особенности Возраст находок Стадии эволюции Адам эволюциясы кезеңдерінің сипаттамалары: Дарвин өзінің «Адамның шығу тегі және жыныстық сұрыпталу» (1871) деген еңбегінде адамның маймылтектес адамдардан шыққандығы жайлы қорытынды жасады. Чарльз Роберт Дарвин(1809-1882) Ежелгі адамдардың денесін түк басқан,құйрығы мен үлкен құлақтары болған. Олар ағаш басында өмір сүрді. Қазіргі заманғы адамдардың пайда болуы қалай жүрді? Арғы ата тектер қандай болды? Үш эволюциялық бағыт үщ түрлі жолмен көрсетілген: қызыл - Homo туысы, жасыл - австралопитек ,Көк - австралопитек массивный. Үзік сызықтармен нақты емес және күмән тудыратын жайлар. 7-15 млн. жыл аралығында Африка, Европа мен Азияда рамапитектер өмір сүрді. Ғалымдар біздің ғаламшарымызда(планета) 14 млн жыл бұрын гоминидтер тұқымдасына жатқызуға болатын маймылдар пайда болды деп болжайды.Бұлар – рамапитектер.Олар Үндістан, Шығыс Еуропа, Ресей аумағында тіршілік еткен.Қорегін іздеу, жұлып алу, қазу т.б кездерде үнемі еңкейіп, иіліп не тік тұрып, қолдарымен көптеген қимыл-қозғалыстар жасаған. Дриопитектер(Dryopithecinae)-бұдан 25-14 млн жыл бұрын тіршілік еткен адамтектес маймылдардың бір тобы. Олар көбіне ағаш басында , кейде жерге түсіп тіршілік еткен. ఁ〔Įࢂ⠆ij’Z…ї샀샅я眐ƁЂƿǀЂǖǿȁ샀Аȿɿʿ˿Ϳ?΄ΆДРИОПИТЕКArialррːဠlန$܀䐄ਁ〔蔇〔藿〔H⠁ఀѓ0ƁࠀƃࠀƓ龎‹Ɣ뷞hƿǿ̄̿ АЛЫП Австралопитек АВСТРАЛОПИТЕК АФАРЕНСИС – тік жүретін адам.Ежелгі адамдардың арғы тегі боп есептеледі. 10-5 млн жыл бұрын тіршілік еткен. Маймылдарға қарағанда бойын тік ұстап жүрген және ми сауытының көлемі ұлғайған. Топ болып тіршілік етті, еңбек құралы ретінде үнемі табиғи заттарды (сүйек, таяқ, тас)пайдаланған. ఁ〔ȾL 〆ȁ#ΈБࢵἵБ~〇ਂУN…їƁ쳿ƿǀࠀǿȁࠀȿʿ˿Ϳ?΄Ά ŜN 〈ȃжелгі адамдарྡ$࠰ﺀྪпǴಢ「гTЂ堠кїƁࠀƃࠀƿǀ™яǿȁࠀȿʿ˿Ϳ?΄Ά͠࠽ူ,န$܀䐄ߐԁ〔ļྟྠТ1891 жылы нидерланд ғалымы Эжен Дюбуа Ява аралынан тасқа айналған ежелгі адамның қазба қалдықтарын тапты.ྡj0jྪ*1п3Ƽಢ」гTЂ巘кїƁࠀƃࠀƿǀЦ“ǿȁࠀȿʿ˿Ϳ?΄Ά୳ࣅරဳ,န$܀䐄ߐԁ〔ĄྟྠxБұл қалдықты Э.Дюбуа «маймыл-адам»-питекантроп деп атады. ྡ2=࠰<ﺀྪ6$Ȳಢ『гTЂ搨кїƁࠀƃࠀƿǀࠀǿȁࠀȿʿ˿Ϳ?΄Άઐ໋ᖆး,န$܀䐄ߐԁ〔źྟྠĤҚазіргі кезде питекантроптарды архантроптарға (ежелгі адам) жатқызады.Олар жер бетінде бұдан 1 млн жыл мен 500 мың жылдар арасында тіршілік еткен.ྡ“0“ྪ’пH、ఀѓ0ƁࠀƃࠀƓ龎‹Ɣ뷞hƿǿ̄̿ Ежелгі адамдар 1891 жылы нидерланд ғалымы Эжен Дюбуа Ява аралынан тасқа айналған ежелгі адамның қазба қалдықтарын тапты. Бұл қалдықты Э.Дюбуа «маймыл-адам»-питекантроп деп атады. Қазіргі кезде питекантроптарды архантроптарға (ежелгі адам) жатқызады.Олар жер бетінде бұдан 1 млн жыл мен 500 мың жылдар арасында тіршілік еткен. ଁ〔ŲྟྠЮЖер бетінде бұдан 1,0-0,7 млн жыл бұрын тіршілік еткен тік жүретін адам (Homo erectus) түріне жататын адамдар.ྡJo࠰࠰nfﻌfﻌྪ&IЉ|Ҳ㐃C 䄄섅Ć쎁17հ͠ૠഠ,န$܀䐄ྠఁ〔тࢂ㐄ij–Z…ї샀샅я眐ƁЂƿǀЂǖǿȁ샀Аȿɿʿ˿Ϳ?΄ΆПИТЕКАНТРОПArialĠĠˊဠ,န$܀䐄ഁ〔Ȱಢ㐅УNЂ럐ƾїƁꚩoƿǀࠀǿȁࠀȿʿ˿Ϳ΄Άжелгі адамдар: питекантроптар, архантроптар, синантроптар (Homo erectus) ྡXN࠰=ﺀМﺙﺀ︀ྪZЊҲ㐆C0ђђ䄄 Жер бетінде бұдан 1,0-0,7 млн жыл бұрын тіршілік еткен тік жүретін адам (Homo erectus) түріне жататын адамдар. ఁ〔тࢂ㐄ij–Z…ї샀샅я眐ƁЂƿǀЂǖǿȁ샀Аȿɿʿ˿Ϳ?΄ΆПИТЕКАНТРОПArialĠĠˊဠ,န$܀䐄ഁ〔Ȱಢ㐅УNЂ럐ƾїƁꚩoƿǀࠀǿȁࠀȿʿ˿Ϳ΄Άжелгі адамдар: питекантроптар, архантроптар, синантроптар (Homo erectus) ྡXN࠰=ﺀМﺙﺀ︀ྪZЊҲ㐆C0ђђ䄄 Ежелгі адамдар: питекантроптар, архантроптар, синантроптар (Homo erectus) Синантроптар (қытай адамы) – Шығыс Азия аймағында тіршілік еткен.Қаңқа қалдықтары 1937 жылы Пекин маңындағы үңгірден табылды.Олар аң терілерін киім ретінде пайдаланып, үңгірлерде тұрған және отты пайдаланған. Ертедегі адамдардығылыми тілде палеонтроптар , кейде неандерталь адамдары деп атайды. Палеонтроптар бұдан 1,5 млн.-250 млн. жыл бұрын өмір сүрген.Бойының ұзындығы 155-165 см, ал миының көлемі 1400 смі болған.Ми сыңарларының маңдай бөлігі жақсы дамыған және астыңғы жақ сүйегі кішірейген. Сүйектерінің қалдығы алғаш рет 1848 жылы Еуропада табылған.1856 жылы Батыс Германия жерінде Неандерталь өзенінің аңғарынан ертедегі адамдардың қаңқа қалдықтары табылды.Ертедегі адамдардың қалдықтары, құрал жабдықтары Қазақстан жерінен де көптеп табылды.Мысалы: Қаратау өңірінен, Орталық Қазақстаннан, Алтай, Семей, Арал, Маңғыстау аймақтарынан. 26-мыңжылдық ине:неандертальдықтар пайдаланған ине ,адамдардың бірнеше онжылдықтар бұрын киім тіге білгенінің (D.Johanson, B.Edgar, "From Lucy to Language", 99 бет). ਁ〔ƾಢ䀆УNЂǹїƁꚩoƿǀࠀǿȁࠀȿʿ˿Ϳ΄Ά௵ఏ,န$܀Є Ле-Мустье үңгіріндежас неандертальдықты жерлеу кезі. Неандертальдықтар алғаш рет өлген адамдарды жерлеу үрдісін пайдаланған адамдар. Алғаш рет 1868 жылы Франциядағы Кро-Маньон үңгірінен табылған.Кроманьон адамдары бұдан 50-30 мың жыл бұрын өмір сүрген.Оларды ғылыми тілде неоантроптар деп атайды.Неоантроптардың бойының ұзындығы 170-180 см, 30-40 жыл өмір сүрген. Бас сүйегіндегі ми сауытының көлемі шамамен 1400-1600 смі.Алдыңғы ми сыңарларының самай, маңдай бөлімдері өте жақсы дамыған. Кроманьон адамы - Батыс Германиядан табылған адам Бас сүйек қаңқасы, Сахара/Африка Ер адамның бас сүйегі (Германия) ఁ〔̬ಢ倅УNЂ撬ȋїƁꚩoƿǀࠀǿȁࠀȿʿ˿Ϳ΄Άгіншілікпен айналысты.ྡ6б࠰аﺀ︀ྪR;ཊ,န$܀䐄ஸఁ〔фྟྠњЗерттеулерге қарасақ кроманьондықтар қазіргі адамдарға өте ұқсас болған екен. ྡ"O࠰OྪLH倁ఀѓ0ƁࠀƃࠀƓ龎‹Ɣ뷞hƿǿ̄̿ Кроманьондықтар мүйізді, сүйекті, тасты өңдеп әлдеқайда жетілдірілген құрал-саймандар жасады. Тайпа болып тіршілік етті.Тұрғын жайлар салды, әдет-ғұрыптар пайда болды.Өнер дамып, қыштан ыдыстар жасады.Егіншілікпен айналысты. Кроманьондықтар алғаш рет жануарларды қолға үйрете бастады. ଁ〔КྟྠzКроманьондықтар әртүрлі тастардан түрлі бұйымдар жасай білді.ྡ">࠰>簄﹢ྪ>ƴಢ倈УNЂ磰ȋїƁꚩoƿǀЦ“ǿȁࠀȿʿ˿Ϳ΄Άཊ,န$܀䐄ஸఁ〔фྟྠњЗерттеулерге қарасақ кроманьондықтар қазіргі адамдарға өте ұқсас болған екен. ྡ"O࠰OྪLH倁ఀѓ0ƁࠀƃࠀƓ龎‹Ɣ뷞hƿǿ̄̿ Кроманьондықтар әртүрлі тастардан түрлі бұйымдар жасай білді. Зерттеулерге қарасақ кроманьондықтар қазіргі адамдарға өте ұқсас болған екен. Ғалымдардың пікірінше біздің арғы ата- тектеріміз осындай эволюциялық жолмен өткен.Көріп отырғандарыңыздай ата-тегіміз біртіндеп дамып отырған. Адамдардың биологиялық эволюциясы осы деңгейде тоқтады.Адам – органикалық дүние эволюциясында ең соңында пайда болған түр. Қазір сіздерге адам эволюциясы жайлы қорытынды жасауға 3 минут уақыт беріледі. Сабақ барысында өздеріңіз құраған кестені талдай отырып, мәтін жазуға дайындалыңыз. Дайындық үшін уақыт-2 минут. Еңбек етудің нәтижесінде біздің ежелгі маймылға ұқсас ата-тектерімізде морфологиялық және физиологиялық өзгерістер пайда болды.Оны антропоморфоз деп атайды.Еңбек – адам эволюциясындағы ең негізгі қадам.Антрпогенездің биологиялық факторларына – тұқымқуалайтын өзгергіштік, тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыпталу жатады. Қоғамдасып тіршілік ету, сөйлеу , ойлау , ақыл – ой – адам эволюциясындағы әлеуметтік қозғаушы күштерге айналды.