Саба? жоспары ?аза? тілі Етістікті? ша?тары (4 класс)
Тақырыбы: Етістіктің шақтары .
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Етістіктің шақтарымен таныстыру, етістіктің шақ категориясын ажырата білуге үйрету, шақ түрлерінің бір – бірінен айырмашылығын таныту. Берілген сұрақтарға толық, анық, нақты жауап беру.
Дамытушылық: Ынта қойып тыңдау, жазу, талдау, машықтарын қалыптастыру. Сөздік қорын, тіл байлығын дамыту. Талдау және салыстыра білу дағдыларын дамыту.
Тәрбиелік: Ұлттық құндылықтарды дәріптеу арқылы қазақ тіліне деген қызығушылықты арттыру.
Сабақтың түрі: жаңа сабақ
Сабақтың әдісі:Сұрақ – жауап, , ойын түрлері.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайд ,суреттер
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі
Психологиялық дайындық
Біз бақытты баламыз,
Шырқап әнге саламыз.
Жақсы оқып сабақты
Нақты білім аламыз.
-Бақытты болу дегенді қалай түсінесіңдер?
-«Бақытты балалық шақ»дегенді қалай түсінесіңдер?
(оқушылар өз ойларын айтады )
-Бақытты болу әр адамның өз қолында.Егер жетістігімізге қанағат тұтып,әр ісімізді ізгілік жолмен атқаратын болсақ,өзімізді бақытты сезінетін боламыз.Бақыт -бір адамға ғана тән емес,ол өзгелерге ортақ болу керек.Біздің бақытымыз өзгелерге шуағын төге білсе ,нағыз бақыт осы.Бақытты болудың ең негізі өзгеге бақыт тілеу,жақсылық тілеу.
Ендеше бір бірімізге жақсылық тілейік. (бір-біріне тілек жазу)
2.Жаңа сабақ
Бақытты балалық шақ сіздердің дәл қазіргі кездерін,осы уақыттарын. (Дәптерлерінді ашып бүгінгі күннін жадын жазайық) және көркем етіп Бақытты балалық шақ деп жазайық.
«Шақ»деген сөздің мағынасын қандай?
Мысал келтіріп,сөз тіркесін жасап көрейік.
мезгіл
Шақ уақыт
кезең
(Сұрақ- Қазіргі уақыттарын сендердің қандай шақтарын? Балалық шақ
Ер жетіп ,есейген кез қалай аталады? Жастық шақ
Одан кейін қандай шақ келеді? Кәрілік шақ
шақ
Шақша
Кәрілік шақ
Жастық шақ
Балалық шақ
( бала,жігіт,атаның суреті арқылы түсіндіру)
Шақ – іс – әрекетті, қимылды білдіреді.
Өріктің сүйегін шақ.
Етістіктің шақтары
Келер шақ
Сөйлеп тұрған кезде әлі болмаған, бірақ кейін болуға тиісті қимыл, іс-әрекет. Мысалы: Асан ертең нағашы атасына бармақ.
Осы шақ Сөйлеп тұрған кезде болып жатқан қимыл іс-әрекет. Мысалы:Аслан хат жазып отыр.
Өткен шақ
Сөйлеп тұрған сәттен бұрын болып кеткен қимыл, іс-әрекет. Мысалы: Мен жазда Астана қаласына бардым.
Осы шақ – сол сәтте болып жатқан қимыл
Өткен шақ – сөйлеп тұрған сәттен бұрын болып өткен қимыл
Келер шақ – әлі болмаған, бірақ кейін болатын қимыл
Оқулықпен жұмыс
1-жаттығу
Іс-ірекеттің бұрын болып кеткенін білдіретін сөйлемдер:(1қатар)
Қазақстан Республикасының жаңа мемлекеттік рәміздері 1992 жылы қабылданды.Төле би бала кезінен шешендігімен елге танылды.
Іс-ірекеттің алдағы уақытта болатынын білдіретін сөйлемдер:(2қатар)
Кешке теледидардан ақпарат хабарын тыңдаймын.Біз Астанаға қолөнер бұйымдарының көрмесіне барамыз. Ата-бабалардың өсиеті ұрпақтан-ұрпаққа мұра болып қалады.
Іс-ірекеттің қазір болып жатқанын білдіретін сөйлемдер:(3қатар)
Марат М.Мақатаевтың өлеңдер жинағын оқып отыр. Сахынада «Айгүл»би ансамбілі өнер көрсетіп жатыр.Шетелде тұратын қазақтар атамекеніне оралып жатыр.
4-жаттығу (ауызша) Мақалды оқып,етістіктердің қай мезгілде болған әрекетті білдіріп тұрғанын айту.
Бірлігі жоқ ел тозады, Бірлігі күшті ел озады.
Ақыл көпке жеткізер, Өнер көкке жеткізер.
Білім іздеген өсер, Бүлік іздеген өшер.
Өнерлі өрге жүзеді.
Ой қозғау.
Етістік
болымды
Болымсыз
туыны
негізгі
күрделі
дара
мысал Дара етістік Күрделі етістік Негізгі етістік Туынды
етістік Болымды
етістік Болымсыз
етістік Болымсыз етістік
Баста + Ойнап отыр + Жеңілген
жоқ + Жүгіріп жүр + Кел + + + Ойнады + сана + + + Оқулықтағы 2-жаттығу (тақтада орындау)
Мысалы: айтып отыр(күрделі етістік,осы шақ) барды (дара етістік,өткен шақ) ойнап жүр(күрделі етістік, осы шақ) жиналды(дара етістік өткен шақ) дамиды(дара етістік,келер шақ)
Сөздік жұмысы. Ақорда сөзінің мағынасын ашу,айтылуы мен жазылуын есте сақтау(ереже ғ-қ дыбысына айналуы)
3-жаттығу
Осы шақ өткен шақ келер шақ
Салып отыр салды салады
Келіп отыр келді келеді
Қайтып келді қайтты қайтады
Шығармашылық жұмыс. Шартты белгілерді пайдаланып ,сөйлем құрау.
-мен
-сен
-сіз
?
-ол
-Не істеді?(Не істеймін?)
?
?
әжемнің үйіне
?
сабағын оқы п
ертегі кітапты
?
өлеңді жақсы
Бекіту.
Мысал Осы шақ Өткен шақ Келер шақ
Жыртып жүр
+ Жазып отыр
+ Барар
+
Келмекші
+
Айтыппын
+ Оқыған едік
+ Келесіңдер
Барғанмын
+
Келіп кетпек
+
Келіп отыр
+ Ереже
Етістіктің қимыл іс-әрекетті білдіретіндігі белгілі. Ал, іс-әрекет белгілі бір кезеңде іске асады, орындалады. Қимылдың болу кезеңі сөйлеп тұрған сәтпен айқындалады. Сөйлеп тұрған сәтке байланысты қимылдың өту кезеңін білдіру етістіктің шағы деп аталады. Мысалы:
Бағалау. Өзін-өзі бағалау
Үйге тапсырма. 5-жаттығу 118-бет, ереже жаттау