В.С.Яковлев — Далан Тулаайах о5о аьа5ас дьарык барылыгар презентация (9 кылаас)
В.С. Яковлев – Далан «Тулаайах о5о» романыгарчинэтэр дьарыкАвтор: Рязанская Инна Юрьевна, Уеьээ Дьааны Боруулаах орто оскуолатын саха тылын, литературатын урдуку категориялаах учуутала
Yлэ кодьуустээхтик ыытылларын уонна тумуктээх буоларын ситиьэр соруктар:1. Айымньыны тилэри аа5ан, ис хоьоонун сиhилии билбит буолуохтаахпыт; 2. Айымньыттан Кыргыс уйэтин историятын чахчыларын билии;3. Санарар, кэпсиир, толкуйдуур, ырытар, информацияны хомуйар, дакаастыыр дьо5уру сайыннарыы;4. Чинчийэр дьо5уру сайыннарыы;5. Тус санааны сааhылаан, толлубакка этэр уеруйэхтэри иитии;6. Роман сурун идеятыгар оло5уран …………………………………………… иитиллии.
«Yлэни кыайыаӊ – киhи бэрдэ буолуоӊ» (саха өhун хоhооно)Yлэ туhумэхтэрэ:Айымньы сюжетнай хайысхаларын ырытыы (кэпсэтии)Ис хоhоону тургутуу (сэhэргээhин)Сорудах ылан тэттик чинчийэр улэни толоруу, тумуу (тексинэн улэ, аа5ыы, бэлиэтэнии)Идеятын анаарыы (уобарастаан керуу, тэннии тутуу)Сурун тумугу быhаарыы (толкуйдааhын)
XIII – XIV – сэрииhиттэр уйэлэрэ. Государстволар уескээhиннэрэ кыргыьыы до5уhуоллаах этэ.
боотур уустар - Уөчэйдэр Бөдөӊ холбоhуктар:намнар – Мымах; боро5оннор – Лөкөй; мэнэлэр – Босхон Боруохал: таатталар –
3 сюжетнай хайысха
1-кы холобур: ....Ол таас хайаттан ус урэх са5аланан тус ар5аа, тус илин, тус со5уруу туьуехтэрэ...(79 сир.)2-с холобур: ....Да5анча иннигэр дьикти кестуу нэлэс гыммыта ....(81 сир.)3-с холобур: ...Оттон холомо иьигэр буолла5ына туох эрэ тыаьа сири тугэ5инэн диринник, иччилээхтик ньиргийэрэ, ким эрэ суордуура, таналайын тансыйан чаныргыыра.... (85 сир.)4-с холобур: ...Ньырбачаан сааьа уона эрэ этэ...(87 сир.)5-с холобур:....- мин то5о эрэ аланаабын тардарбар илиим сал5алыыр буолан эрэр, ыытар охтору соро5ор булду булбаттар. Эн миигин солбуйар....(91 сир.)6-с холобур:....Ерегечей кырдьыга ойууну соччо итэ5эйбэт этэ...(92 сир.)7- с холобур:....ийэлэрэ-а5алара баалларына ити кинилэр угэстэрэ этэ....(96 сир.)8-с холобур:...Ньырбачаан уьукта биэрбитэ, тордох иьэ ытыьы таьынар ыас харана этэ...(98 сир)9-с холобур:...Куотарга саамай то5оостоох кэм кэлбитин Ньырбачаан этинэн-хаанынан билбитэ....(101сир.)10-с холобур:...Ол эрээри кни эьэлэригэр-эбэлэригэр, дьонугар бэрт угус сылларга тыыннаах буолар иьин охсуьуу инэрбит уерэ5э - ......(103сир.)
1 бөлөххө бэриллэр тема: «Романна туөлбэ тыллар туттуллуулара» (сиргэ-уокка сыьыаннаах тыллар, кыыллар, туттар сэп-сэбиргэл, танас-сап, кэпсэтэр тылга туттуллар ты-өс о.д.а).2 бөлөххө: «Кыргыс өйдөбулэ» (сэрии сэбэ-сэбиргэлэ, танаьа-саба, кыргыс дьонун сололоро, сэриигэ туттуллар албастар, сэриигэ сыьыаннаах угэстэр, туомнар);3 бөлөххө: «Биис уустар» (төруттэрэ, сиэрдэрэ-туомнара, тыллара-өстөрө, культуралара);
Айымньыттан булан сирэйин ый«Тулаайах о5о» романы чинчийиигэ тирэх ейдебуллэр:Романна сиэр-туом кестуутэТанас-сапДьиэни-уоту ойуулааьынЫрыа-тойукБултАсСири – дойдуну ойуулааьынБиис уустары ойуулааьынКыргысКэриэс тылБэргэн этиилэрИдэ5э уьуйуу
Тумук:{22838BEF-8BB2-4498-84A7-C5851F593DF1} Кыргыс келуенэтэАныгы келуенэАнала Сыала Кыа5а
Ааспыт кэми дьууллуур бырааппыт суох.Оччолорго олох оннук этэ.(Бар дьон санаата)